Adi birgöz
| Adi birgöz | |||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ligustrum vulgare | |||||||||||||||||
.jpg) | |||||||||||||||||
| Elmi təsnifat | |||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||
| Elmi adı | |||||||||||||||||
| Ligustrum vulgare L. | |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
Adi birgöz (lat. Ligustrum vulgare) — zeytunkimilər fəsiləsinin birgöz cinsinə aid bitki növü.
Sinonim[redaktə | əsas redaktə]
- Ligustrum album Gueldenst. ex Ledeb.
- Ligustrum angustifolium Gilib. [Invalid]
- Ligustrum decipiens Gand.
- Ligustrum insulare Decne.
- Ligustrum insulense Decne.
- Ligustrum italicum Mill.
- Ligustrum lodense Glogau
- Ligustrum oviforme Gand.
- Ligustrum sempervirens Mazziari [Invalid]
- Ligustrum vicinum Gand.
- Ligustrum vulgare var. atrovirens Hoefker
- Ligustrum vulgare var. aureum Hoefker
- Ligustrum vulgare var. auriflorum Hoefker
- Ligustrum vulgare var. chlorocarpum Hoefker
- Ligustrum vulgare var. coombei P.D.Sell
- Ligustrum vulgare var. glaucum Hoefker
- Ligustrum vulgare var. insulense (Decne.) Hoefker
- Ligustrum vulgare subsp. italicum (Mill.) Fukarek
- Ligustrum vulgare var. italicum (Mill.) Vahl
- Ligustrum vulgare var. laurifolium Hoefker
- Ligustrum vulgare var. macrophyllum Murr
- Ligustrum vulgare var. pendulum (Carrière) Hoefker
- Ligustrum vulgare f. pendulum (Carrière) Dippel
- Ligustrum vulgare var. pyramidale Hoefker
- Ligustrum vulgare var. variegatum Hoefker
- Ligustrum vulgare var. xanthocarpum Loudon
- Ligustrum vulgare f. xanthocarpum (Loudon) P.D.Sell
- Olea humilis Salisb. [Illegitimate][1]
Təbii yayılması[redaktə | əsas redaktə]
Təbii halda Mərkəzi və Cənubi Avropa, Rusiya, Qafqaz, İran, Şimali Afrika, Kiçik Asiyada yayılmışdır.
Botaniki təsviri[redaktə | əsas redaktə]
Hündürlüyü və çətirinin diametri 2-5 m, çətiri seyrək, şaxələnmişdir. Yarpaqları həmişəyaşıl və ya tökülən, yumurtavaridən neştərvariyədək dəyişir, uzunluğu 4-6 sm, eni 2 sm, tünd yaşıldır. İyun-iyulda çiçəkləyir, ağ, xırda çiçəkləri çox ətirli, uzunluğu 8 sm-dək olan süpürgələrə yığılmışdır. Meyvələri yumru, qara, parlaq, diametri 0,8 sm, zəhərlidir. Cavan yaşda illik boy artımı 25 sm-ə çatır, budanmanı yaxşı keçirir. 50 ilədək yaşayır.
Ekologiyası[redaktə | əsas redaktə]
İşıqsevəndir, yüngül kölgələnməyə dözür. Məhsuldar torpaqlara üstünlük verir, az şoranlığa və əhəngli torpaqlara dözür. Quraqlığa, küləyə davamlıdır. İstisevəndir, qışda dona bilər, ancaq asanlıqla bərpa olur. Şəhər şəraitinə, tüstüyə, qaza davamlıdır.
Azərbaycanda yayılması[redaktə | əsas redaktə]
Böyuk və Kicik Qafqazda təbii halda yayılmışdır.
İstifadəsi[redaktə | əsas redaktə]
Dekorativdir. Budanmış formaları çiçəkləmə dövründə şəhər yaşıllaşdırılması üçün yararlıdır. Tək bitki kimi istifadə edilə bilər.
Ədəbiyyat[redaktə | əsas redaktə]
- Tofiq Məmmədov, Elman İsgəndər, Tariyel Talıbov. Azərbaycanın nadir ağac və kol bitkiləri. Bakı: Elm, 2014, 380 səh.
- ↑ Adi birgöz:''The Plant List saytında takson barədə məlumat. (ing.)