Adi meşəgilası
| Adi meşəgilası | |||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Padus avium | |||||||||||||||||||
 | |||||||||||||||||||
| Elmi təsnifat | |||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||
| Elmi adı | |||||||||||||||||||
| Padus avium | |||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
Adi meşəgilası (lat. Padus avium)[1] – gavalı cinsinə aid bitki növü.[2]
Sinonimləri[redaktə | əsas redaktə]
- Padus avium Mill.
- Prunus padus L., 1753
- Prunus racemosa Lam.
- Padus racemosa (Lam.) Gilib.,
- Padus racemosa (Lam.) C.K.Schneid.
- Prunus seoulensis H.Lév.
Ümumi yayılması[redaktə | əsas redaktə]
Rusiyа, Qаzaxıstan, Qırğızıstan, Türkiyə, Çin, Kоrеyа, Yаpоniyа və Monqolustanda təbii аrеаllаrı vardır.
Azərbaycanda yayılması[redaktə | əsas redaktə]
Orta və yuxarı dağ qurşaqlarındа (Lаçın, Ağdərə, Naxçıvan МR) nadir hallarda rаst gəlinir.
Statusu[redaktə | əsas redaktə]
Azərbaycanda nadir və nəsli kəsilmək təhlükəsində olan bitki növüdür. CR A2abc;C1.
Bitdiyi yеr[redaktə | əsas redaktə]
Aşağı və orta dağ qurşaqlarında quru bozqırlaşmış daşlıqayalı yamaclarda yayılmışdır.
Təbii ehtiyatı[redaktə | əsas redaktə]
Azərbaycanda dar bir arealı vardır.
Bioloji xüsusiyyətləri[redaktə | əsas redaktə]
Adi meşə gilası təbiətdə hündürlüyü 6–7 m-ə qədər olan ağacdır. Bitkinin qabığı qaramtıl boz rəngdə olur. Cаvan zoğlаrı qırmızımtıl rəngdədir. Yаrpаqlаrı uzunsov ellipsşəkillidir, ucu sivri, kənarları mişardişlidir. Üst tərəfi tünd, аlt tərəfi isə bozumtul-göy rəngdədir, tez tökülür. Çiçəkləri salxımşəkillidir. Ləçəkləri ağdır. Meyvələri qаrа rənglidir. Toxumu yumurtaşəkilli, üzərində parıldayan nöqtələr vardır. Aprel ayında çiçək açır, iyun iyul ayında meyvəsi yetişir.
Çoxalması[redaktə | əsas redaktə]
Təbiətdə generativ yolla çoxalır.
Təbii ehtiyatının dəyişməsi səbəbləri[redaktə | əsas redaktə]
Başlıca olaraq insan fəaliyyətidir.
Qəbul edilmiş qoruma tədbirləri[redaktə | əsas redaktə]
Azərbaycanın “Qırmızı Kitabı”na daxil edilmişdir.
Zəruri qoruma tədbirləri[redaktə | əsas redaktə]
Yeni yasaqlıqların yaradılması zəruridir.
İstinadlar[redaktə | əsas redaktə]
- ↑ Nurəddin Əliyev. Azərbaycanın dərman bitkiləri və fitoterapiya. Bakı, Elm, 1998.
- ↑ Elşad Qurbanov. Ali bitkilərin sistematikası, Bakı, 2009.
İstinadlar[redaktə | əsas redaktə]
- Деревья и кустарники СССР. т.3.1954;
- Флора Азербайджана. т.5. 1954;
- Azərbaycanın ağac və kolları. III cild. 1970;
- Красная Книга СССР. 1984;
- Azərbaycanın “Qırmızı Kitabı” 1989;
- Azərbaycanın “Qırmızı” və “Yaşıl Кitabları”na tövsiyə olunan bitki və bitki formasiyaları. 1996;
- A Naxçıvan Muxtar Respublikası florasının taksonomik spektri. 2008;
- Azərbaycan florasının konspekti. I-III cildlər. 2005; 2006; 2008;
- Azərbaycanın nadir və nəsli kəsilməkdə olan oduncaqlı bitkilərinin in situ və ex situ şəraitində bioekoloji xüsusiyyətlərinin reproduksiyasının, reproduksiyasının və repatriasiyasının elmi əsasları, b.e.d. alimlik dərəcəsi almaq üçün dissertasiya. Bakı. 2011;
- Naxçıvan MR-nın flora müxtəlifliyi və onun nadir növlərinin qorunması. 2011.
- "Azərbaycanın Nadir Ağac və kol bitkiləri", Bakı: "Elm", 2014, 380 səh.
- “Azərbaycan dendraflorasi” I cild, Baki, “Elm”, 2011, 312 səh.
- Tofiq Məmmədov, Elman İsgəndər, Tariyel Talıbov.
Xarici keçidlər[redaktə | əsas redaktə]
- USDA NRCS saytı Arxivləşdirilib 2012-06-11 at the Wayback Machine (ing.)
- [1] Arxivləşdirilib 2015-04-19 at the Wayback Machine