Adumu
| Adumu | |
|---|---|
 | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Adumu və ya masai tullanma rəqsi — Keniya və Tanzaniyada yaşayan masai xalqının ifa etdiyi rəqs növü. Gənc masai döyüşçüləri ümumiyyətlə toylar, dini ayinlər və digər əhəmiyyətli mədəni tədbirlər də daxil olmaqla mərasimlərdə enerjili və akrobatik rəqs nümayiş etdirirlər.[1][2]
Etimologiyası
[redaktə | mənbəni redaktə et]Müxtəlif mənbələr tərəfindən verilən bir sıra müxtəlif şərhlər var. Buna görə "adumu" termininin dəqiq mənşəyi və etimologiyası tam məlum deyil. "Adumu" sözünün masaimənşəli olduğu, "atlanmaq" və ya "sıçrayış" mənasını verən "dumu" felindən əmələ gəldiyi düşünülür. Bu fikrə görə, "adumu" sözü xüsusi olaraq rəqsin əsas komponenti olan tullanma və sıçrayış hərəkətlərinə aid edilir. Rəqsin özü masai mədəniyyətinin və kimliyinin mühüm tərkib hissəsidir. Terminin etimologiyası ilə bağlı çaşqınlığa baxmayaraq, adı masai icması daxilində və xaricində yaxşı tanınır.[3]
Tarixi
[redaktə | mənbəni redaktə et]Keniya və Tanzaniyada yaşayan masai xalqı adumu ənənəvi rəqsi ilə qarışıq bir tarixə və mədəniyyətə malikdir. Rəqsin mənşəyi qeyri-müəyyəndir, lakin onun masai döyüşçülərinin döyüş üçün məşq etmələri və dözümlülüklərini, çevikliklərini və gücünü nümayiş etdirmələri üçün bir üsul olaraq inkişaf etdirildiyi düşünülür.[4] Masai tarixində iddia olunur ki, rəqs əvvəlcə gənc döyüşçülər tərəfindən həm ovçuluq, həm də döyüş üçün zəruri olan sıçrayış və tullanma qabiliyyətlərini inkişaf etdirmək üçün bir üsul olaraq həyata keçirilirdi. Rəqs daha mütəşəkkil, rituallaşdırılmış rəqsə çevrildiyi üçün toylar, dini ayinlər və digər festivallar da daxil olmaqla əhəmiyyətli mədəni hadisələrdə ifa olunmağa başladı.[5]
Qalmaqal
[redaktə | mənbəni redaktə et]Adumu rəqsinin masai mədəniyyəti üçün əhəmiyyətinə baxmayaraq, son vaxtlar tənqid olunmağa başlamış və müzakirələrə səbəb olmuşdur. Bəzi insanlar rəqqasların xəsarət alması və masai mədəniyyətinin turizm məkanları üçün istismar edilməsi ehtimalından narahat olduqlarını bildirmişlər. Bununla belə, bir çox masai hələ də rəqsi öz mədəni irsinin mühüm tərkib hissəsi hesab edir. Bu rəqs növünün hörmət çərçivəsində və təhlükəsiz şəkildə ifa edilməsinə zəmanət vermək üçün təşəbbüslər həyata keçirilir.[6]
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ "At Kenya's Maasai Olympics, warriors swap lion hunt for high jump". www.aljazeera.com (ingilis). 2023-02-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-02-25.
- ↑ "15 Reasons Why the Great Migration Needs to Top Your Bucket List". Bloomberg.com (ingilis). 2017-07-28. 2021-05-11 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-02-25.
- ↑ Ojetayo, Gabriel Kehinde. "AN EXPLORATION OF SOCIO-CULTURAL AND RELIGIOUS SIGNIFICANCE OF MUSIC AND DANCE IN AFRICAN MILIEU" (PDF). International Journal of Theology and Reformed Tradition (8). 2016: 10. 2024-07-18 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2024-07-19.
- ↑ "Adumu, the traditional Maasai jumping dance". The Kid Should See This (ingilis). 2021-01-25. 2023-02-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-02-25.
- ↑ Olusola, Damilare. "10 Popular African Traditional Dance and Their History". Motivation Africa (ingilis). 2022-02-16. 2023-02-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-02-25.
- ↑ "At Kenya's Maasai Olympics, warriors swap lion hunt for high jump". www.aljazeera.com (ingilis). 2023-02-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-02-25.