Amur üzümü
| Vitis amurensis | ||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Vitis amurensis | ||||||||||||||||
 | ||||||||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||||||||
|
||||||||||||||||
| Elmi adı | ||||||||||||||||
| Vitis amurensis | ||||||||||||||||
| ||||||||||||||||
Vitis amurensis (lat. Vitis amurensis)
Təbii yayılması[redaktə | əsas redaktə]
Yapon dənizinin sahilində Muli çayınadək, qərbdə Priamuryedə-Zei Çayınadək, Manjuriya, Priamurye, Çin, Koreya meşələrində bitir. Uzaq Şərqin subtropik bitkilərinin relektidir.
Botaniki təsviri[redaktə | əsas redaktə]
Gövdəsinin diametri 5-10 sm, salxımın uzunluğu 20-25 m-dək olan lianadır. Zoğları yaşıl və ya qırmızımtıl, payızda qırmızı-qonur rəng alır. Yarpaqları formaca dəyişkən - bütöv, üç və ya beş hissəli, yumurtavari və ya yumru ola bilər. Kənarları dişlidir, üstü çılpaq, alt tərəfi tükcüklüdür, ölçüsü 9-dan 25 sm-dək dəyişir. Xırda, balverici çiçəkləri çox sıx olmayan salxımlara yığılmışdır. May ayının ikinci ongünlüyündə çiçəkləyir. Amur üzümü ikievli bitkidir. Meyvələri şarşəkilli, qara və ya bənövşəyi, bəzən tünd göy, çox turşdan şirinədək, diametri 12 mm-dək, qalın qabıqlı giləmeyvədir. Giləmeyvələrin ləti sulu, turştəhərdir. Sentyabrın axırları yetişir.
Ekologiyası[redaktə | əsas redaktə]
Şəhər şəraitini yaxşı keçirir. Tüstüyə və qaza davamlıdır. Nəmişlik sevəndir. Çay vadiləri, meşə, dağ yamaclarında rast gəlinir, ağaclara dırmaşır və torpaqda sürünür.
Azərbaycanda yayılması[redaktə | əsas redaktə]
Böyük Qafqazda və Naxçıvan MR-da təbii halda rast gəlinir.
İstifadəsi[redaktə | əsas redaktə]
Şaquli yaşıllaşdırmada dekorativ bitki kimi istifadə oluna bilər. Üzümün cavan, sulu zoğları və yarpaqları salatda istifadə edilir.
İstinadlar[redaktə | əsas redaktə]
- Tofiq Məmmədov, “Azərbaycan dendroflorasi” V cild, Baki, “Elm”, 2019, 370 səh.