Antropogen istehsal amili

Antropogen istehsal amili (AİA) — bilavasitə istehsal prosesində məşğul olan insan sağlamlığında neqativ dəyişmələr yaratmağa qadir olan amillərdir.

Ümumi məlumat

Öz təbiətinə görə AİA fiziki, kimyəvi, bioloji, psixofizioloji ola bilər. Öz təsirinə görə AİA aşağıdakılara bölünür:  

• Zərərli – təsiri müəyyən şəraitlərdə işləyən insanların xəstələnməsinə və ya əmək qabiliyyətlərinin aşağı düşməsinə səbəb olan AİA ( məs: səs, vibrasiya, elektromaqnit sahələri );  
• Təhlükəli – təsiri müəyyən şəraitlərdə işləyən insanların zədələnməsinə və ya sağlamlığının kəskin pisləşməsinə səbəb olan AİA ( məs: elektrik cərəyanı, müəyyən konsentrasiyalı qaz şəkilli xlor, səs, vibrasiya və s. );  
• Xüsusi təhlükəli – təsiri müəyyən şəraitdə sənaye qəzalarına səbəb olan AİA ( ionlaşdırıcı şüalanma, yanğın, partlayış, küllü miqdarda qaz şəkilli xlor tullantısı ).

Təsir dairəsi

Sənayenin bəzi sahələri var ki, on illərdir ətraf mühitin antropogen çirklənməsində başlıca rola malikdirlər. Ekoloji vəziyyətin formalaşmasında ən çox neqativ təsir elektroenerji sektorundan daxil olur. “İnsan - ətraf mühit” sistemi qapalıdır, ondakı balansın ixtiyarı pozuntusu faciəli nəticələrə gətirib çıxara bilər. Məsələn, təkamül prosesində təbiətdə istilik balansı yaranmışdır ki, bu da enerjinin üzvi birləşmələrdə yığılması və onun istilik şəklində səpilməsi ilə müəyyən olunur.  Günəş enerjisinin üzvü birləşmələrə çevrilməsilə başlanan avtotrof bitkilərdən fərqli olaraq, insan üzvü maddələrdən istifadə edir. Onları yandırır və toplanmış enerjini istiliyə çevirir. Enerji sərvətlərini hasil etdikdə, insan torpağın bioloji tərkibini dağıdır və onun deqradasiyasına səbəb olur. Təbii sərvətlərdən istifadə etdikdə, insanın təsərrüfat fəaliyyəti olduqca effektsizdir. 

Xarici keçidlər

• Təbiət və insan Arxivləşdirilib 2017-07-06 at the Wayback Machine

Həmçinin bax

• Ətraf mühitin çirklənməsi