Anuy çayı

Anuy çayı
Anuy çayı
Ölkə	Rusiya
Mənbəyi	Altay dağları
Mənsəbi	Ob
Uzunluğu	327 km
Su sərfi	250 ± 0,001 m³/s
Hövzəsinin sahəsi	6930 km²
	mənbəyi mənsəbi Abakan Rusiyanın fiziki xəritəsində:; 51°06′49″ şm. e. 85°01′23″ ş. u.; 52°24′10″ şm. e. 84°44′40″ ş. u.
DSR[ru]	13010200312115100008214
	Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Anuy çayı — Altay Respublikası vı Altay diyarı ərazisindən axan çay. Çay Obun sol qolunu təşkil edir.

Çayın mənbəyi Altay Respublikasının Ust-Kanski rayonu ərazisində yerləşir. Altay diyarı ərazusində çay Solomeşenski, Petropovlovski, Bıstroistokski və Smolenski rayonları ərazisindən axır. Çayın uzunluğu 327 km, hövzəsinin sahəsi isə 6930 km² təşkil edir. Yuxarı axarlarda cəmi 35 km Altay Respublikasının ırazisindən keçir. Əsas qolları: Sibirka (Sibiryaçixa — sol, uzunluğu 34 km), Slyudyanka (sol, 46 km), Solovixa (sağ, 32 km), Kudrixa (sol, 32 km), Kamışevka (sağ, 67 km), Karama çayı (277 km), Karakol çayı (294 km)^[1].

Əhəmiyyəti[redaktə | mənbəni redaktə et]

Sahillərind Soloneşnoye vı Petropavlovsk kimi ayon mərkəzləri yerləşir. 1950 illərdən çaydan meşə məhsullarınln daşınmasında istifadə edilir.

2008-ci ildə "RusHidro" şirkəti Anuy çayı üzırində kaskad su elektrik stansiyalarının tikintisini sraşdırmışdır^[2]. Hazırda bəndlərin tikilmə yerləyi müəyyənləşdirilmiş və güçü 6.5 МVт olan Soloneşnoe və Sibiryaçixa kəndləri yaxınlığında bəndlərin inşasını qərara almışlar^[3].

2014 subasması[redaktə | mənbəni redaktə et]

Çayın son subasması 2014-cü ilin mayına təsadüf edir. Bu zaman Altay diyarının Soloneşenski, Çarışski, Soltonski, Krasniqorski^[4] ərazilərini su basmışdır. Solonrşski kəndinin aşağı və mərkəzi hissələri suyun altında qalmışdır^[5]. Çay üzərində olan 7 taxta körpü tamamən dağəlmışdır^[6]. Antonevka kəndində isə asma körpü tamamın dağılmışdır. Bu zaman kproüdə beş nəfər olmuşdur. İki kişini su aparmış və onlar itkin düşmüşlər^[7]^[8].

Maraqlı fakt[redaktə | mənbəni redaktə et]

Brokqauz və Efronun ensiklopefik lüğətində çayın ikinci adı Katunya olaraq göstərilir. Ancaq bu ad hazırda unudulmuşdur.
1958-ci ildə Altay rəhbərliyi kiçik çaylarda naviqasiyanı yoxlamaq məqsədi ilə Anuy çayına paraxodlar buraxılır. Bir qədır üzdüksən sonra alçaq hündürlüyə malik körpüdə çətinlik çəkirlər. Sonrakı dövrlırdə avtomobil nəqliyyatının inkişafı ilə əlaqədar bu ideyaya qayıdılmır. Ancaq köhnə xəritələrdə çayın naviqssiyaya yararlı olması göstərilir. Hətta Petropavlovski rayonunun aşağı kəbdlərinı qədər bavqasiya mövcud ola bilər
Anuy vadisimdə qədim arxioloji Denisov mağarsı yerləşir.