Art terapiya
Art terapiya — Art terapiya və ya sənət terapiyası musiqi, rəsm, hərəkət-rəqs, ədəbiyyat kimi sənət növləriylə həyata keçirilən terapiya növüdür. Art terapiyanın əsas məqsədi fərdin özünü rahat və azad şəkildə ifadə etməsini, içində həbs olunmuş duyğularını üzə çıxarmasını, yaradıcılığını daha da artırıb, estetik yönlərinin ortaya çıxarmasını təmin etməkdir. Diqqətlə baxıldığında təsviri sənət ilə psixoterapiya arasında bir bənzərlik vardır əslində. Hər ikisi də daxilə atılmış hisslərin, yaşantıların və ya gerçək dünyadakı xəyal qırıqlıqlarının, qorxuların, insanlararası münasibətlərin kəşf edilərək ortaya çıxarılması və yenidən şəkilləndirilməsi prosesidir. Art terapiya sözün bitdiyi, yetərsiz qaldığı yerdə başlayır, insanları fərqli yöndən dəyişdirir, öz imkanlarının fərqinə vardırıb, sağaldır.
Tarix[redaktə | mənbəni redaktə et]
İlk dəfə 1950-ci illərdə ortaya çıxan bu üsul son zamanlar dünyada getdikcə yayılmaqdadır. Təsviri sənətin bir terapiya kimi ortaya çıxmasının hekayəsi olduqca maraqlıdır. Amerikalı psixoloqlar çox qədim zamanlarda insanların mağaralarda daşlar, qayalar üzərində çəkdikləri rəsmləri analiz etmişlər. Psixoloqların diqqətini çəkən şey hələ sözün bir ünsiyyət vasitəsi kimi istifadə olunmadığı vaxtlarda, bu insanların müxtəlif qətliamları, köçləri, günlük hadisələri rəssamlıq yolu ilə ifadə etmələri olmuşdur. Baharın gəlişini niyə bayram etdikləri, niyə daima rituallar həyata keçidikləri, niyə hər bir ayinə xas müxtəlif rəqslərin olduğu da onların geniş müzakirə və tədqiqat hədəfinə çevrilmişdir. Və sonda bütün bunların rahatladıcı bir xüsusiyyətinin olduğunu kəşf etmişlər. Sözlə ifadə edilə bilməyən bəzi şeylərin sənət yolu ilə rahatlıqla ifadə edildiyini görüb "bundan niyə terapiya məqsədli istifadə edilməsin?" deyə düşünmüşlər.
Növləri[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Musiqi terapiyası
- Rəsm teraiyası
- Qum Terapiyası
- Rəqs Terapiyası
- Aktyorluq terapiyası
- Nağıl terapiyası
- Qum Terapiyası
- Hekəltaraşlıq terapiyası
Psixoterapiya[redaktə | mənbəni redaktə et]
K. Yunq müdafiə edirdi ki, şüursuz gələcək psixi vəziyyətlərin mikrobları, yeni düşüncələr, yaradıcılıq kəşfləri ilə doludur. Yaradıcı hədiyyə, yaradıcı ilham mənbəyidir. Yaradıcılıq və həzz arasında birbaşa əlaqə var. Yaradıcılıq sublimasiya kimi görünə bilər (Zigmund Freyd). Sublimasiya yetkin psixi müdafiədir. Biz yaradıcılığı inkişaf etdiririk — müdafiəni gücləndiririk, müxtəlifliyi inkişaf etdiririk yetkin müdafiə. Müdafiələr Nancy McWilliams və Anna Freydin əsərlərində müzakirə olunur.
Yaradıcılıq həmişə metaforikdir. O, simvollar səviyyəsində işləyir və hətta hər zaman insan tərəfindən həyata keçirilməyə bilər. Bundan əlavə, art-terapiyada nəticə çox vaxt reallaşmamış əldə edilir.
Yaradıcılıq sizə təcrübə toplamağa imkan verir. Psixoanalizdə sözlər sabit deyil və xatırlanmır — bir rəsmə baxan xəstə zaman-zaman onu yaratarkən yaşadığı eyni duyğuları xatırlayacaqdır. Beləliklə, bu təcrübəyə müraciət etmək və üzərində işləmək olar.
Yunqun nöqteyi-nəzərindən yaradıcılıq Kollektiv Şüursuzluğun məhsuludur. Yaradıcı olmaqla, ətraf mühitlə qarşılıqlı əlaqədə oluruq. Yaradıcılıq insanın özünüqoruma instinktinə (yaşamaq istəyinə) xidmət edən təbii xüsusiyyətidir.