Avstraliyada multikulturalizm

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keçin Axtarışa keçin

Avstraliyada multikulturalizm — dünya multikulturalizm siyasətini Kanadadan sonra rəsmi olaraq tətbiq edən ölkə Avstraliyadır. Avstraliya materikinə Avropa mənşəli insanlar hələ gəlməmişdən əvvəl bu məkanda çoxlu sayda aborigen xalqlar yaşamışdır. Bu ölkədə 200-dən 400-ə qədər azsaylı xalqların dilləri ünsiyyət vasitəsi olaraq qalmaqda davam edir. Son verilən məlumatlara görə, hələ də bu ölkədə 260 dildə danışan kiçik birliklər və xalqlar mövcuddur.

Müasir Avstraliya əhalisi[redaktə | mənbəni redaktə et]

Müasir Avstraliya əhalisinin əksəriyyətini XIX əsrin əvvəllərindən başlayaraq avropalıların immiqrasiya dalğası formalaşdırmışdır. Avstraliya əhalisi çox multi-kultural xalqdır. İkinci dünya müharibəsindən sonra ölkəyə 7 milyon insan köçmüşdür. Bu gün əhalisinin 22 milyonu ölkə xaricində dünyaya gələn insanlardan ibarətdir. İmmiqrantladan başqa Avstraliyada 260 dildə danışan və özlərini müxtəlif qəbilə soyları ilə identifikasiya edən 270-dən çox yerli xalq vardır.

Avstraliya hökuməti multikulturalizmi milli maraqlar çərçivəsində götürərək, ölkə əhalisinin bütün sosial qruplarının maraqlarını əsas tutaraq, ədalət və inteqrasiya prinsiplərinə söykənir. Bu siyasət mədəni, dini və linqvistik (dil) məsələlərini əhatə edir. Mədəni prülarizm adlandırılan bu fenomen Avstraliyanın milli sərvəti hesab edilməkdədir. Avstraliya multikultural siyasəti bütün ortaq dəyərlər və mədəni adət-ənənələrin inkişafını ehtiva edir. Bu siyasət özünü Avstraliyalı hesab edən hər kəsə, qanunlar çərçivəsində diskirminasiyaya uğramadan öz ana dilini və adət-ənənələrini qorumaq üçün şərait yaradır[1].

Avstraliaya multikulturalizminin prinsipləri[redaktə | mənbəni redaktə et]

Avstraliaya multikulturalizminin prinsipləri bunlardan ibarətdir: Avstraliya hökuməti ölkə əhalisinin mədəni müxtəlifliyini yüksək qiymətləndirir. Bu siyasət geniş ölçüdə xalqın birliyinə, fərqliliklər içərisində harmoniyaya və demokratik dəyərlərin tətbiqinə yönəlmişdir. Mədəni müxtəlifliyin gerçəkləşdirilməsi Avstraliya xalqını zənginləşdirən bir amildir. Buna görə də dövlət mədəni müxtəlifliyi qanunvericilik əsasında tanıyır və təşviq edir.

Avstraliya hökuməti dövlətin təqdim etdiyi xidmətlər və fürsətlərdə ölkə əhalisinin bütün üzvlərinin iştirak etdiyi ədalətli, inklüziv cəmiyyətin qurulmasında maraqlıdır. Etnik köklərindən asılı olmayaraq hər bir vətəndaşa Avstraliyanın sosial-iqtisadi və mədəni həyatına öz töhfəsini verməyə imkan yaradır. Hökumət mədəni və linqvistik cəhətdən fərqli olanların dövlət proqramlarına qoşulmaları yolunda olan maneələri aradan qaldırır və bu istiqmətdə yürüdülən siyasətin hər kəs üçün bərabərliyini təmin edir.

Avstraliya hökuməti multikultural vəziyyətin yaratdığı iqtisadi mənfəətləri yüksək qiymətləndirir. İmmiqrasiya ilə formalaşan yeni işçi qüvvəsi Avstraliyanın ən dəyərli iqtisadi gücü hesab edilir. İmmiqrasiya və mədəni müxtəliflik burada iqtisadi həyata canlılıq gətirməkdə və ölkə sərvətini artırmaqdadır[2].

Avstraliya hökuməti irqçilik, diskriminasiya, dözümsüzlük və qərəzli münasibətləri rədd edir. Hökumət anti-diskriminasiya qanunları və müvafiq qanunvericilikdə irqçilik və dözümsüzlüyə qarşı mübarizə aparır, tədbirlər görür.

Multikultralizmin inkişaf etdirilməsi məqsədilə Avstraliya hökuməti “Avstraliya Multikultural Konsil” ini təsis etmişdir. Multikultural Konsil ölkədəki mövcud multikulturalizm məsələlərini araşdırır və bu sahədə hökumətə məsləhətlər verir. Ayrıca olaraq Avstraliyada multikultural incəsənətin inkişaf etdirilməsi və festivalların təşkili üçün qarantlar ayırır, müxtəlif etnik mənşəli gənclərin iştirak etdiyi idman yarışları təşkil etdirir. Avstraliya multikulturalizm siyasəti dünyada mövcud olan ən uğulu multikulturalizm modellərindən biridir.

Avstraliyada multikultural cəmiyyətin formalaşması uzun müddət dövlət tərəfindən təqib edilən izolyasionizm siyasəti ilə müşahidə olunmuşdur. 1901-ci ildə Avstraliyada qəbul olunmuş “İmmiqrasiya Haqqında Qanun” izolyasionizm siyasətinin idarə olunmasına mühüm xidmət göstərmişdir. Vəziyyət yalnız 1960-cı ildən sonra dəyişmişdir.

Həmçinin bax[redaktə | mənbəni redaktə et]

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

  1. Rəşad İlyasov. Azərbaycan multikulturalizmi. Bakı. 2007. səh. 373-374.
  2. Vüqar Əliyev. Multikulturalizm. Bakı. 2017. səh. 42.