Azərbaycan təhsil tarixi (II cild)
| Azərbaycan təhsil tarixi | |
|---|---|
| Azərbaycan təhsil tarixi | |
| Müəllif | Misir Mərdanov |
| Janr | Tarix |
| Orijinalın dili | Azərbaycanca |
| Ölkələr |
 Azərbaycan |
| Orijinalın nəşr ili | 2011: II |
| Nəşriyyat | Təhsil |
| Cild | II |
| Səhifə | 702 səhifə |
Azərbaycan təhsil tarixi (II cild) — "Azərbaycan təhsil tarixi" çoxcildliyinin ikinci cildi.
İkinci cild[redaktə | mənbəni redaktə et]
"Azərbaycan təhsil tarixi" adlı kitabın II cildi sovet hakimiyyəti illərində Azərbaycanda təhsil quruculuğundan, təhsil sisteminin mahiyyətindən bəhs edir. Kitabda 1768 azərbaycanlı haqqında məlumat var.
Kitabın II fəsli Azərbaycanda internat tipli təhsil müəssisələrinin, xüsusi məktəblərin təşəkkülündən və inkişafından bəhs edir. Azərbaycanda, internat məktəblərin tarixi 20-ci illərdən başlanır. Azərbaycan SSR Xalq Maarif Komissarlığının 1926-cı il 6 yanvar tarixli qərarı ilə qəbul edilmiş "Kəndli gənclər məktəbləri haqqında" Əsasnaməyə görə məktəblərin nəzdində kəndlərdən gələn uşaqlar üçün internat tipli yataqxanalar təşkil edilməsi nəzərdə tutulmuşdu. Sonralar bu tipli məktəblərin təcrübəsi əsasında internat məktəblər yaradıldı.
Kitabda sənaye, kənd təsərrüfatı və tibb kadrları hazırlayan orta ixtisas məktəblərinin onilliklər üzrə inkişaf dinamikası və həmin məktəblərdə digər müttəfiq respublikalar və xarici ölkələr üçün kadr hazırlığı ilə bağlı kifayət qədər ətraflı məlumat verilir.
Məqsəd[redaktə | mənbəni redaktə et]
Kitabın yazılmasında məqsəd Azərbaycan təhsil tarixinin şərəfli keçmişini, bügünkü nailiyyətlərini aydın göstərməkdir. Hər bir vətəndaş ötən əsrlərdə ziyalılarımızın necə çətinliklərlə qarşılaşdığını, millətin balalarını təhsilə cəlb etmək üçün hansı məhrumiyyətlərə dözdüyünü bilsin.
Heydər Əliyevin ziyalılara müraciətlə dediyi: “Azərbaycan təhsili, məktəbləri sona çatan XX əsrdə çox böyük nailiyyətlər əldə edib. Əsrin əvvəllərində Azərbaycanın mütəfəkkir şəxsləri, maarifçiləri, ziyalıları, müəllimləri xalqımızı savadsızlıqdan, ətalətdən çıxarmaq, maarifləndirmək, təhsil inkişaf etdirmək üçün çox işlər görmüşlər. Əgər Azərbaycan Respublikasının təhsil tarixi yazılsa (bu tarix yazılmalıdır), şübhəsiz ki, hər mərhələdə görülən işlər orada əksini tapacaq və öz qiymətini alacaqdır”.
Məzmun[redaktə | mənbəni redaktə et]
Xəbərdarlıq: Yazının davamı əsərin məzmunu haqqında məlumat ehtiva edir.Kitabın ilk fəslinin böyük bir hissəsi Heydər Əliyevin siyasi hakimiyyəti illərində Azərbaycanda ümumi orta təhsilin inkişaf istiqamətlərinin təhlilinə həsr olunmuşdur. Heydər Əliyevin rəhbərliyi dövründə respublikada geniş məktəb quruculuğu işləri aparıldı. 1970-1980-ci illərdə 683,1 min şagird yerlik 1191 ümumtəhsil məktəb binası tikilib istifadəyə verildi ki, bu da 1946-1970-ci illərdəki göstəricilərdən (520 məktəb) iki dəfə çox idi.
I fəsildə geniş şərh olunan məsələlərdən biri də sovet hakimiyyəti illərində yaradılan məktəbdənkənar tərbiyə müəssisələrinin fəaliyyətinin təhlilidir. Bu müəssisələr uşaq, yeniyetmə və gənclərin maraq və bacarıqlarının, intellektual səviyyələrinin, yaradıcılıq qabiliyyətlərinin inkişafı və fiziki cəhətdən sağlam böyümələri üçün əlverişli şərait yaratmağa xidmət edirdi. Kitabda respublikamızda həmin dövrdə yaranan və fəaliyyət göstərən müxtəlif profilli məktəbdənkənar müəssisələr haqqında ətraflı məlumat verməyə çalışılıb.
Kitabda Azərbaycanda ali təhsilin və ali məktəb elminin inkişafına həsr olunmuşdur. Kitabda ali təhsil ocaqlarında yaranan elmi məktəblər, onların əsasını qoyan, tədqiqatları ilə Azərbaycanın sərhədlərindən kənarda da tanınan elm xadimlərimiz haqqında mümkün qədər məlumat verilir.
Kitabda, həmçinin Azərbaycandakı təhsil ocaqlarının hər birinin təhsil tariximizdəki yerindən, onların yüksək ixtisaslı kadr hazırlığındakı nailiyyətlərindən də bəhs edən oçerklər vardır.
Kitabda Gürcüstanda Azərbaycan dilində ali pedaqoji təhsilin inkişafı və problemləri ilə bağlı məsələlərə toxunmuş, yüksəkixtsaslı azərbaycandilli mütəxəssislərə olan tələbatın ödənilməsi üçün sovet hakimiyyəti tərəfindən görülən işlərdən, bu sahədə milli zəmində yaradılan subyektiv maneələrdən də söz açılıb.
Kitabda sovet dövründə Azərbaycanda pedaqoji kadrların ixtisaslarının artırılması və yenidən hazırlanmasını həyata keçirən təhsil müəssisələrinin inkişaf mərhələləri pedaqogika, psixologiya və ayrı-ayrı fənlərin tədrisi metodikası sahəsində aparılan tədqiqatlar da öz əksini tapmışdır.
Azərbaycanda ali siyasi və ali hərbi təhsilin təşəkkülü və inkişafı məsələləri də diqqətdən kənarda qalmamışdır. Kitabın müvafiq bölmələrində bu təhsil sahələri barədə də zəruri məlumatı oxucuların nəzərinə çatdırmağa çalışılıb.
Kitab tədqiqatçılar, müəllimlər, tələbələr və geniş pedaqoji ictimaiyyət üçün nəzərdə tutulmuşdur.