Azərbaycan dilinin qərb dialekti üçün mənbəyə bax

{{Dil məlumat qutusu
|rəng                     = altay
|adı                      = Azərbaycan dilinin qərb dialekti
|orijinal adı             = musurman dili, müsəlman dili, musurmanca, müsəlmanca
|ölkələr                  = [[Azərbaycan]], [[Gürcüstan]], [[Rusiya]]
|regionlar                = {{bayraq|Azərbaycan}} ''Azərbaycan:''
* Bütün [[Gəncə-Daşkəsən iqtisadi rayonu]]
* Bütün [[Qarabağ iqtisadi rayonu]]
* bütün [[Qazax-Tovuz iqtisadi rayonu]]
* bütün [[Şərqi Zəngəzur iqtisadi rayonu]]
* bir neçə [[Mərkəzi Aran iqtisadi rayonu|Aran rayonları]]
* və qeyri-ənənəvi olan (miqrasiya nəticəsində) [[Bakı]] və [[Sumqayıt]].<br> {{bayraq|Gürcüstan}} ''Gürcüstan (ənənəvi bölgələr):'' [[Marneuli]], [[Bolnisi]], [[Dmanisi]], [[Qardabani]]; yığcam halda [[Saqareco]], [[Kaspi]], [[Mtsxeta]], [[Salka]], [[Laqodexi]], [[Kareli]], [[Tetri-Skaro]], [[Qori]], [[Telavi]]; eləcə də [[Tbilisi]], [[Rustavi]], [[Dedoplis-Skaro]] şəhərlərində. <br>{{bayraq|Rusiya}} ''Rusiya (qeyri-ənənəvi bölgələr)'':  [[Moskva]], [[Sankt-Peterburq]], [[Tümen]], [[Surqut]] eləcə də Rusiyanın bir çox digər şəhərlərində. <br> {{bayraq|Ermənistan}} Tarixi yaşayış bölgələrinə indiki Ermənistan da daxildir.
|rəsmi dil                = yoxdur
|tənzimləyən təşkilat     = 
|danışanların sayı        = 5.000.000
|reytinq                  = 
|status                   = 
|ölü dil                  = 
|kateqoriya               = [[Avrasiya dilləri]]
|təsnifatı                = 
[[Altay dilləri]]
:[[Türk dilləri]]
::[[Oğuz dilləri]]
:::[[Azərbaycan dili]]
|yazı                     = [[latın əlifbası]], lakin yazma norması yoxdur
|QOST 7.75–97             = 
|ISO1                     = 
|ISO2                     = 
|ISO3                     = 
}}
{{Azərbaycan dilinin dialektləri}}

'''Azərbaycan türkcəsinin qərb ləhcəsi''', '''Gəncəbasar ləhcəsi''', ya da '''Azərbaycan dilinin qərb dialekti''' (yerli ləhcədə danışdıqları dili sadəcə "'''musurmanca'''", "'''musurman dili'''" adlandırırlar) — hal-hazırda [[Azərbaycan Respublikası]]nın qərb ([[Gəncəbasar]] adlanan ərazi) və [[Gürcüstan]]ın cənub-şərq bölgələrində işlənən danışıq dili. [[Azərbaycan dili]]nin daxilində bir ləhcədir. [[Qazax dialekti|Qazax]], [[Azərbaycan dilinin Qarabağ dialekti|Qarabağ]] və [[Qarapapaq dili|Qarapapaq]] dialektləri qərb ləhcəsinə aiddir.

Gəncəbasar ləhcəsi [[Azərbaycan]], [[Gürcüstan]], [[Rusiya]] ərazisində istifadə olunur.

== Təsnifi ==
Bu dialektin cüzi fərqlənən 4 subdialekti var:
* [[Ayrımlar|Ayrım]]-[[Qarapapaq dili|Qarapapaq]] subdialekti (Əsasən [[Qazax]], [[Ağstafa]], [[Tovuz]] və [[Gürcüstan]]da ([[Borçalı]], [[Qaraçöp]]) işlənir)
* [[Gəncə]] (və bir neçə yaxın rayonlar) subdialekti
* [[İrəvan]] (və bütün [[Qərbi Azərbaycan]]) subdialekti
* [[Azərbaycan dilinin Qarabağ dialekti|Qarabağ]] (və bir neçə yaxın rayonlar) subdialekti

== Xüsusiyyəti ==
''"Azərbaycan dialektologiyasının əsasları"'' kitabına görə qərb ləhcəsinin ədəbi Azərbaycan dilindən fərqləndirən bir sıra xüsusiyyətləri var (subdialektə görə cuzi fərqlər ola bilər)<ref>Məmmədağa Şirəliyev, Azərbaycan dialektologiyasının əsasları, 2008</ref>:
* Çox vaxt sözün birinci hecasında və ərəb, fars mənşəli sözlərdə '''ə''' səsinin '''a''' səsi ilə əvəzlənməsi: '''xavar''', '''zayıf''', '''idara''', '''tasdıx ''' və s.
* Sözün birinci və sonrakı hecasında '''i''' sesinin '''ı''' səsi ilə əvəzlənməsi: '''ışıx''', '''ılıx''', '''sıçan''', '''bıldırçın''', '''bıldır''', '''qıymat''', '''qıryat ''' və s.
* Dodaq ahənginin möhkəmliyi (-ayıb, -əyib yerinə -uyuf, üyüf): '''qurmuyuf (qurmoyuf)''', '''görmüyüf (görmöyüf)''', '''üydürüh (üydörüh)''', '''otduyurdu (otdordu)''', '''burduydu (burdoydu)''', '''görsöydü''', '''göröydü''' və s.
* '''Sağır n''' (Göytürkcə: '''𐰭''', [[Ərəb qrafikalı Azərbaycan əlifbası|Əbcəd əlibası]]: '''ڭ''' (Kafi Nun), Kiril əlibası: '''ң''', Latın əlifbası: '''ñ''', '''ŋ''') səsinə geniş yer verilməsi: '''ataŋ''', '''maŋa''', '''saŋa''', '''aldıŋız''' və s.
* Söz ortasında və təkhecalı sözlərin axırında '''b''' sesinin '''v''' səsi ilə əvəzlənməsi: '''çovan''', '''qavax''', '''bava''', '''qavır''', '''qav''', '''civ''', '''div ''' və s.
* Söz ortasında və təkhecalı sözlərin axırında '''c''' səsinin '''j''' səsi ilə əvəzlənməsi: '''bajı''', '''baja''', '''qoja''', '''gejə''', '''alajam''', '''gedəjəm''', '''saj''', '''qaj''', '''aj''' və s.
* Söz axırında samitlərin karlaşması: '''boşqap (boşqaf)''', '''kənt''', '''papax''', '''almax''', '''ilih''', '''gəlməh''', '''ağaş''' və s.
* Söz axırında partlayan '''b''' səsinin zaifləşərək sürtünən '''f''' səsinə keçməsi: '''kitaf''', '''alıf''', '''gəlif''', '''taf''', '''saf''' və s.
* Söz ortasında və söz axırında '''v''' səsinin '''y''' səsi ilə əvəzlənməsi: '''oyçu''', '''toyla''', '''doyşan''', '''yoyşan''', '''buzoy''', '''oxloy''' və s.
* Sözün əvvəlində qapalı saitdən əvvəl '''y''' və '''h''' səslərinin düşümü: '''üh''', '''urd''', '''umrux''', '''umax''', '''uxarı''', '''örməh''', '''ürməh''', '''ışqırmax''', '''ülkməh''' və s.
* Saitlə bitən isimlərin təsirlik halda '''-yı''', '''-yi''', '''-yu''', '''-yü''' şəkilçilərini qəbul etməsi: '''qapıyı''', '''kişiyi''', '''quzuyu''', '''sürüyü''' və s.
* II şəxs təkdə mənsubiyyət şəkilçili isimlərin yiyəlik halda '''-yıŋ''', '''-yiŋ''', '''-yuŋ''', '''-yüŋ''' kimi ifadəsi: '''atıyıŋ''', '''burnuyuŋ''', '''ütüyüŋ''' və s.
* Sifətin müqayisə dərəcəsini bildirən arxaik '''-rax''', '''-rəh''' şəkilçilərinin işlənməsi: '''cındırrax''', '''uzunrax (uzunarax)''', '''köhnərəh''', '''gödərəh''' və s.
* İndiki zamanın xüsusi '''-er (-ēr)''', '''-or (-ōr)''', '''-ör (-ȫr)''' şəkilçilər ilə ifadəsi: (Bu xüsusiyyətə daha çox Ayrım-Qarapapaq subdialektində təsadüf edilir) '''aler (alēr)''', '''gəler (galēr)''', '''quror (qurōr)''', '''görör (görȫr)''' və s.
* Felin bacarıq şəklinin inkarının '''-amma''', '''-əmmə''' şəkilçiləri ilə ifadəsi: '''yazammadı''', '''görəmmədi''', '''qaçammaz''', '''üzəmməz''' və s.
* Sual cümlələrinin əsasən sual şəkilçiləri '''(-mı4)''' ilə ifadəsi: '''oxudunmu?''' '''getdinmi?''' və s.
* Bu qrup dialekt və şivələr üçün səciyyəvi olan sözlərdən nümunə olaraq aşağıdakıları qeyd etmək olar: '''arğalı''' (maral, vəhşi qoç), '''gap eləməh''' (danışmaq), '''təyəlğa''', ləvədə (ləqəb), '''yazı pişiyi''' (vəhşi pişik), '''şennih''' (kənd), '''muroul''' (taya), '''malaza''' (xirtdək), '''toy''' (dümbək), '''qəlbi''' (hündür), '''sōrux''' (döşəkağı), '''qorava''' (üzüm şirəsindən hazırlanan mürəbbə), '''badağon''' (pilləkən), '''tuş''' (yuxu) və s.
[[Fayl:C_hərfi_yerə_J_işlənən_məntəqələr_xəritəsi.png|thumb|Sözün ortasında və təkhecalı sözlərin axırında C, yoxsa J səsi işlənilir?<br>Qara: C — bacı, gecə, qoca, bic, ac<br>Qırmızı: J — bajı, gejə, qoja, bij, aj (Azərbaycan dilinin dialektoloji atlası, 1990)]]

== Türkiyə türkcəsinə oxşarlığı ==
{| class="wikitable"
|+
!Azərbaycanca
!Türkcə
!Gəncəbasarca
|-
|biş-
|piş-
|piş-
|-
|ye-
|yi-
|yi-
|-
|çeynə-
|çiğne-
|çiynə-
|-
|öskür-
|öksür-
|öhsür-
|-
|asqır-
|aksır-
|axsır-
|-
|çünki
|çünkü
|çünkü
|-
|ümid
|umut
|umut (umud, ümüd)
|-
|radio
|radyo
|radyo
|-
|iyirmi
|yirmi
|yirmi
|-
|yəhudi
|yahudi, cuhut
|yahudi, cuhut
|-
|teatr
|tiyatro
|tiyatr
|-
|qış
|kış
|kış
|-
|quş
|kuş
|kuş
|}

== Başqa türk dilləri ilə oxşarlığı ==
{| class="wikitable"
|+''Ə'' səsinin ''A'' səsi ilə əvəzlənməsi
!Ədəbi Azərbaycanca
!Gəncəbasar ləhcəsi
!Qumuqca
!Qırğızca
!Qazaxıstan Türkcəsi
!Qaraçay-Balqarca
!Noğayca
|-
|xəbər
|xavar, xəvər
|хабар (xabar)
|кабар (kabar)
|хабар (xabar)
|хапар (xapar)
|хабар (xabar)
|-
|zəif
|zayıf, zəif
|зайып (zayıp)
|зайып (zayıp)
|зайып (zayıp)
|зайып (zayıp)
|зайып (zayıp)
|-
|xəmir
|xamır
|хамур (xamur)
|камыр (kamır)
|қамыр (kamır)
|  -
|камыр (kamır)
|-
|təsdiq
|tasdıx, təstih
|тасдыкъ (tasdık)
|тастык (tastık)
|растық (rastık)
|тасдыкъ (tasdık)
|тастык (tastık)
|}<br>
{| class="wikitable"
|+
''İ'' səsinin ''I'' səsi ilə əvəzlənməsi
!Ədəbi Azərbaycanca
!Gəncəbasarca
!Türkcə (Türkiyə)
!Türkməncə
!Krımtatarca
!Qaqavuzca
|-
|işıq
|ışıx
|ışık
|yşyk
|ışıq
|ışık
|-
|siçan
|sıçan
|sıçan
|syçan
|sıçan
|sıçan
|-
|sifət
|sıfat
|sıfat
|sypat
|sıfat
|sıfat
|-
|qismət
|kısmət, kısmat
|kısmet
|kysmat
|qısmet
|kısmet
|}
{| class="wikitable"
|+'''Sağır N işləməsi (ڭ ,𐰭, ң, ñ, ŋ, ng)'''
!Azərbaycanca
!Gəncəbasarca
!Göytürkcə
!Tatarca
!Başqurdca
!Qazaxca
!Türkməncə
|-
|tanrı
|taŋrı
|𐱅𐰭𐰼𐰃 (teŋri)
|тәңре (təñre)
|тəңре (təñre)
|тәңірі (təñiri)
|taňry
|-
|dəniz
|dəŋiz
|teŋiz<ref>http://altaica.ru/LIBRARY/turks/dts.pdf {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20210510085243/https://altaica.ru/LIBRARY/turks/dts.pdf |date=2021-05-10 }} Древнетюркский словарь, 1969, s.552</ref>
|диңгез (diñgez)
|диңгеҙ (diñgeð)
|теңіз (teñiz)
|deňiz
|-
|sənin
|səniŋ
|𐰾𐰤𐰃𐰮 (seniŋ)<ref>http://bitig.org/index.php?lang=k&mod=1&tid=3&oid=72&m=0 {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20230629132621/http://ww7.bitig.org/index.php?lang=k&mod=1&tid=3&oid=72&m=0 |date=2023-06-29 }} '''Талас VIII бітіктасы, Börtil esiz seniŋ (e) Özüge q…'''</ref>
|синең (sineñ)
|Һинең (hineñ)
|сенің (seniñ)
|seniň
|-
|yeni
|yeŋi
|𐰖𐰮𐰃 (yaŋa/yaŋı)<ref>http://bitig.org/index.php?l=J&wi=818&lang=k&mod=3 {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20230629132616/http://ww7.bitig.org/index.php?l=J&wi=818&lang=k&mod=3 |date=2023-06-29 }} Новый 𐰖𐰮𐰃</ref>
|яңа (yaña)
|яңы (yañı)
|жаңа (jaña)
|yaňy
|-
|donuz
|doŋuz
|𐱃𐰆𐰮𐰔 (toŋuz)<ref>http://bitig.org/index.php?l=T&wi=162&lang=r&mod=3 {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20230629132623/http://ww7.bitig.org/index.php?l=T&wi=162&lang=r&mod=3 |date=2023-06-29 }} toŋuz — кабан, свин</ref>
|дуңгыз (duñğız)
|дуңғыҙ (duñğıð)
|доңыз (doñız)
|doňuz
|}
Ayrıca qeyd etmək olar ki, /'''ŋ'''/ səsini daşıyan bir hərf bütün türk dillərində işlənilir. İstisna yalnız 4 dildir:
* Ədəbi Azərbaycan türkcəsi: 1938-ci ildən /'''ŋ'''/ səsini daşıyan '''Ŋ ŋ''' hərfi işlənmir.
* Türkiyə türkcəsi: [[Osmanlı əlifbası]]ndan latın əlifbasına çevirmə nəticəsində 1 yanvar 1929-cu ildən /'''ŋ'''/ səsini daşıyan hərf yoxdur, osmanlı əlifbasında '''ڭ''' (ñef) kimi yazılırdı.
* Qaqavuzca: kirill əlifbası ilə yazılan 1895-ci ildə qaqavuzca ilk mətndə bu səs işlənməyib, ondan əvvəl yazı dili olmayıb.
* Çuvaşca: kirill əlifbası ilə yazılan 1768-ci ildə çuvaşca ilk mətndə bu səs işlənməyib, ondan əvvəl yazı dili olmayıb.
{| class="wikitable"
|+'''''/B/'' səsinin ''/V/'' səsinə dəyişməsi'''
!Azərbaycanca
!Gəncəbasarca
!Uyğurca
!Özbəkcə
|-
|sabun
|savın
|sovun
|sovun
|-
|xəbər
|xəvər, xavar
|xəvər
|xabar, xavar
|-
|baba
|bava
|bova
|buva
|-
|qabırğa
|qavırğa
|qovurğa
|qovurg'a
|-
|çibin
|çivin
|çivin
|chivin
|}
{| class="wikitable"
|+'''''С''''' hərfinin '''''J''''' hərfinə dəyişməsi [[Makedoniya türkləri]]ndə də var:
|-
| Makedoniya Türkcəsi
| bajanak, geje, olajak, gidejek, durajak, okunajak<ref>Ünal ŞENEL, III. ULUSLARARASI BALKANLARDA TÜRK VARLIĞI SEMPOZYUMU BİLDİRİLERİ, I. CİLT, 2012</ref>
|-
| Gəncəbasar ləhcəsi
| bajanax, gejə, olajax, gedəjəh, durajax, oxunajax
|-
| Ədəbi Azərbaycanca
| bacanaq, gecə, olacaq, gedəcək, duracaq, oxunacaq
|}

Həmçinin qeyd etmək olar ki bir sıra [[Türk dilləri|türk dillərdində]] (qazax, tatar, başqurd, sibir, qumuq, noğay, qaraqalpaq və s.) '''C''' səsi əvəzinə daha çox '''J''' səsi işlənilir və ya ümumiyyətlə C səsi yoxdur.
{| class="wikitable"
|+Yiyəlik '''-yı''', '''-yi''', '''-yu''', '''-yü''' şəkilçiləri [[Türk dili|Türkiyə türkcəsində]] də '''-mı4''' və '''-nı4''' olan şəkilşilərin yiyəsiz analoqu kimi işlənir:
|-
| Türkiyə Türkcəsi
| kapıyı kapa, ölüyü diriltmek, o ayakkabıyı al
|-
| Ayrım-Qarapapaq şivəsi
| qapıyı qayır, ölüyü diritməh, o əkkavıyı al
|-
| Ədəbi Azərbaycanca
| qapını bağla, ölünü diriltmək, o ayaqqabını al
|}
{| class="wikitable"
|+Müqayisə dərəcəsini bildirən '''-rax''', '''-rəh''' şəkilçiləri Qıpçaq dillərində (misal üçün, Tatarcada) indi də işlənir:
|-
| Tatarca
| yaxşıraq, ozınraq, iŋleräk
|-
| Gəncəbasar ləhcəsi
| yaxşırax, uzunrax, eŋnirəh
|-
| Ədəbi Azərbaycanca
| daha yaxşı, daha uzun, daha enli
|}
{| class="wikitable"
|+Ayrım-Qarapapaq şivələrini '''''-er (-ēr)''', '''-or (-ōr)''', '''-ör (-ȫr)''''' şəkilçiləri [[Qaqauz dili|Qaqavuzcanın]] ''-êr/-er'' şəkilçilərinə oxşarlığı var:
|-
| Qaqavuzca
| o yazêr, o verer<ref>http://knowledge.su/g/gagauzskiy-yazyk {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20190717213118/http://knowledge.su/g/gagauzskiy-yazyk |date=2019-07-17 }} По закону гармонии гласных (смотри Сингармонизм), аллофон ê является коррелятом гласного е в глагольном аффиксе настоящего времени -êr/-er: yazêr ‘пишет’, verer ‘даёт’</ref>; Allaha inanêêrım, popaza inanmêêrım
|-
| Ayrım-Qarapapaq
| o yazēr, o verēr; Allaha inanēram, rahivə inanmēram
|-
| Azərbaycanca
| o yazır, o verir; Allaha inanıram, rahibə inanmıram
|}
{| class="wikitable"
|+Felin bacarıq şəklinin inkar edən '''-amma''', '''-əmmə''' şəkilçiləri:
|-
| Gəncəbasar Türkcəsi
| bajarammadı, yazammadı, görəmmədim, üzəmmədin
|-
| Türkiyə Türkcəsi
| beceremedi, yazamadı, göremedim, yüzemedin
|-
| Ədəbi Azərbaycanca
| bacara bilmədi, yaza bilmədi, görə bilmədim, üzə bilmədin
|}
{| class="wikitable"
|+Söz fərqliyi
!Azərbaycanca
!Gəncəbasarca
!Tatarca
!Türkməncə
!Qumuqca
!Noğayca
|-
|mişar
|pışkı
|pıçkı
|byçgy
|bıçğı
|pışkı
|-
|payız
|güz
|köz
|güýz
|güz
|küz
|-
|Rusiya
|Ərəsey, Ursyet
|Rəsəy
|Orsýet
|Aresey (Əresey)
|Resey
|-
|sahib
|yiyə
|iyə
|eýe
|yes (ye)
|iye
|-
|şərab
|çaxır
|şərab
|çakyr, şerap
|çağır
|şağır
|-
|əqrəb
|çayan
|çayan
|açýan
|çayan
|şayan
|-
|xətt
|sızıx/cızıx
|sızık
|çyzyk
|sızık
|sızık
|-
|çirk
|kir
|ker
|kir
|kir
|kir
|-
|ev
|öy
|öy
|öý
|üy
|üy
|}

== Nümunələr ==
Ümumdünya İnsan hüquqları Bəyannaməsi I maddəsinin yazısı Azərbaycan dilinin ədəbi normasında və Gəncəbasar ləhcəsində:
{| class="wikitable"
|-
| Ədəbi Azərbaycanca
| Bütün insanlar ləyaqət və hüquqlarına görə azad və bərabər doğulurlar. Onların şüurları və vicdanları var və bir-birlərinə münasibətdə qardaşlıq ruhunda davranmalıdırlar.
|-
| Gəncəbasar ləhcəsi
| Pütün insannar ləyəğətnən hüquklarıŋa görə azat həm də baravar doğulullar. Olarıŋ (onnarıŋ) şuurrarınnan vijdannarı var, bir-birrərinə də munasibəttə qardaştıx ruhunda davrammalıdılar.
|}

== Məna sürüşməsi ==
[[Məna sürüşməsi]] (bir sözün fərqli mənası) Gəncəbasarcada bir neçə sözdə görünür:
{| class="wikitable"
|+Semantik Dəyişmələr
Nümunələri
!Gəncəbasar ləhcəsində söz
(Mötərizədə lazımsa ədəbi variantı yazılır)
!Sözün Gəncəbasar ləhcəsində mənası
!Ədəbi dildə işlənən mənası
|-
|ayna
|pəncərə
|güzgü
|-
|gəvə (gəbə)
|xalça (bütün xalça növləri)
|böyük xalça
|-
|məhrəva (məhrəba)
|qətfə
|dəsmal
|-
|tel
|alının üstünə düşən saçlar
|tük, saç dənəsi
|-
|sərgi
|paltar qurutma asılqanı
|eksponatların nümayiş edilən yeri
|-
|intası (intəhası)
|lakin
|axırı, qurtaranı, nəhayət, xülasə
|}

== Ləhcə lüğəti ==
Gəncəbasar lüğətində ədəbi dildə olmayan, olsa da başqa məna daşıyan bir sıra işlənən xüsusi sözlər var:
{| class="wikitable"
|+
|bılıx
|inəyin yeni doğulmuş balası
|-
|boyl
|1) sonra 2) deməli, deyəsən
|-
|bozdamaş
|doğramac
|-
|cələ
|boğaz xəstəliyi
|-
|cələf
|arıq, zəif
|-
|coyğa
|tayfa, nəsil
|-
|çalası
|provokator
|-
|çayan
|əqrəb
|-
|çəkuzandı
|sapand, quşatan
|-
|çığnamax
|tapdalamaq, ayaqlamaq
|-
|elti
|(qardaşların həyat yoldaşları bir birinə "elti" olur)
|-
|əpbəh
|çörək
|-
|fəşmi
|əsas, qanun
|-
|hənd
|divar
|-
|qulax
|istiqamət
|-
|mığı
|ağcaqanad
|-
|şeytan
|ilbiz
|}

== Tənqidi ==
Hal-hazırda Gəncəbasar ləhcəsini və bu ləhcədə danışan kəsləri qoruyan [[Qanun (hüquq)|qanun]] yoxdur. 2003-cü ilə kimi, Orfoepiya lüğətinin çıxmasına qədər el içində dil iki yerə ayrılırdı: ''loru dili'' və ''kitab dili'', lakin orfoepiya lüğəti çıxandan sonra loru dili ədəbi Azərbaycan dilinə zidd oldu. [[Televiziya]]da ləhcələrə qarşı propaqanda başladı, [[Kinematoqraf]]da satira kimi çox vaxtı ağıllı olmayan qəhrəmanlar Gəncəbasar dilində danışır və nəticədə ələsalmadan qaçaraq təziq altında Azərbaycan əhalisi bu ləhcədən az işlədir, lakin Rusiyada bu ləhcədə danışan adamlar Azərbaycan televiziyasına baxmadığına görə bu propaqandaya uğramırlar. Başqa dövlətlər təcrübəsində ləhcə diskriminasiyası əşkarlanması var, beynəxalq hüquqda buna '''"linguisticism"''' deyirlər və bir sıra ölkələrdə, misal üçün ABŞ-də, ləhcə diskriminasiyasına görə cinayətkarlar 5 ilə kimi azadlıqdan məhrum edilirlər.

== Rəsmiləşdirmə çalışmaları ==
* 2012-ci ildə Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası, Folklor İnstitutu Cəbrayıl, Ağdam, Laçın, Qubadlı, Zəngilan, Ağcabədi və Kəlbəcər rayonlarından toplanmış folklor nümunələrini yerli dillərlə yazılaraq çap etdi<ref>Azərbaycan Folkloru Antologiyası, Bakı – "Nurlan" – 2012</ref>
* 10 dekabr 2018-ci ildə [[Pavel Durov]]un [[Telegram]] mesajlaşma uyğulamasında (messenger) özəl dillər (custom languages) funksiyası təqdim olundu<ref>https://telegram.org/blog/translations-iv2 {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20201209081856/https://telegram.org/blog/translations-iv2 |date=2020-12-09 }} Custom Languages, Instant View 2.0 and More</ref>, və bir sıra uydurulmuş dillər (Kliqon, Yuxarı Valerian və s.), ləhcələr, həmçinin, Gəncəbasar Türkcəsində ("gencebasarca" kodu ilə<ref>https://translations.telegram.org/gencebasarca/ {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20230629132616/https://translations.telegram.org/gencebasarca/ |date=2023-06-29 }} Anyone can switch their Telegram interface to Turkish (Ganjabasar) by following this link</ref>) də tərcümə başlandı. Hal-hazırda Telegram'ı Gəncəbasar ləhcəsində işlətməsi mümkündür<ref>https://t.me/setlanguage/gencebasarca {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20230629132616/https://t.me/setlanguage/gencebasarca |date=2023-06-29 }} Change Language: Turkish (Ganjabasar)
Opening this link will translate the interface of Telegram to a different language. You can change the language back in Settings.</ref>

== İstinadlar ==
{{İstinad siyahısı}}
{{Azərbaycan dili}}

[[Kateqoriya:Azərbaycan dili| ]]
[[Kateqoriya:Azərbaycan dilləri]]
[[Kateqoriya:Gürcüstan dilləri]]
[[Kateqoriya:Dialektlər]]
[[Kateqoriya:Azərbaycan dilinin dialektləri]]