Ağrı Respublikası
| Ağrı Respublikası | |||
|---|---|---|---|
| |||
| Paytaxt | Şərqi Bəyazid | ||
| İdarəetmə forması | prezidentli rejim | ||
.svg)
Ağrı Respublikası (kürd. Komara Agiriyê)[1][2] və ya Ararat Respublikası[3][4][5] (kürd. کۆماری ئارارات/Komara Araratê)[6] özünü elan etmiş və tanınmayan kürd dövləti. Türkiyənin şərqində, mərkəzi Qarakösə vilayətində yerləşirdi.
Tarixi
[redaktə | mənbəni redaktə et]"Xoybun" partiyasının mərkəzi komitəsinin rəhbərlik etdiyi Ağrı Respublikası 28 oktyabr 1927-ci[7] və ya 1928-ci ild'[8][9] Türkiyənin cənub-şərqindəki kürdlər arasında üsyan dalğası zamanı müstəqillik elan etmişdir. "Xoybun"un ilk iclasında Ehsan Nuri Paşa Ağrı üsyanının hərbi komandiri elan edildi.[10] 1927-ci ilin oktyabrında Kürd Ava[11], və ya Ararat Dağı yaxınlığındakı bir kənd olan Kürdəva Kürdüstanın müvəqqəti paytaxtı olaraq təyin edilmişdir. "Xoybun" böyük güclərə və Millətlər İttifaqına müraciət etmiş, eyni zamanda İraq və Suriyadakı digər kürdlərlə əlaqə yaratmaq üçün mesajlar göndərdi. Buna baxmayaraq, Türkiyə tərəfindən edilən təzyiq altında, Britaniya imperiyası və Fransa "Xoybun" üzvlərinin fəaliyyətlərinə məhdudiyyətlər qoymuşdular. Türkiyə Silahlı Qüvvələri sonradan 1930-cu ilin sentyabrında Ağrı Respublikasını məğlub etmişdir.[12]
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ "Xwendin û danasîna pirtûkan" Arxivləşdirilib 2021-03-05 at the Wayback Machine dengekurdistan.nu (in Kurdish)
- ↑ "کۆماری ئارارات، ئاوڕدانەوەیەک لە مێژوو Arxivləşdirilib 2019-12-21 at the Wayback Machine chawykurd.com (in Kurdish).
- ↑ Christopher Houston, Kurdistan: crafting of national selves, Indiana University Press, 2008 ISBN Arxivləşdirilib 2019-05-29 at the Wayback Machine0-253-22050-5 Arxivləşdirilib 2022-06-18 at the Wayback Machinep. 52.
- ↑ Encyclopedia of the Peoples of Africa and the Middle East, 1. cilt, Infobase Publishing, 2009,ISBN Arxivləşdirilib 2019-05-29 at the Wayback Machine978-0-8160-7158-6 Arxivləşdirilib 2022-07-06 at the Wayback Machine, p. 385.
- ↑ Abbas Vali, Essays on the origins of Kurdish nationalism, Mazda Publishers, 2003 ISBN Arxivləşdirilib 2019-05-29 at the Wayback Machine978-1-56859-142-1, Arxivləşdirilib 2022-06-18 at the Wayback Machinep. 199.
- ↑ "Ihsan Nuri Paşa" Arxivləşdirilib 2020-12-03 at the Wayback Machine(in Kurdish)
- ↑ Dana Adams Schmidt, Journey among brave men, Little, Brown, 1964 p. 57.
- ↑ Martin Strohmeier, Crucial images in the presentation of a Kurdish national identity: heroes and patriots, traitors and foes, Brill, 2003,ISBN Arxivləşdirilib 2019-05-29 at the Wayback Machine978-90-04-12584-1, Arxivləşdirilib 2022-06-18 at the Wayback Machines. 97
- ↑ Christopher Houston, Kurdistan: crafting of national selves, Indiana University Press, 2008,ISBN Arxivləşdirilib 2019-05-29 at the Wayback Machine0-253-22050-5, Arxivləşdirilib 2022-06-18 at the Wayback Machines. 52
- ↑ Allsopp, Harriet (2014). The Kurds of Syria: Political Parties and Identity in the Middle East. London: I. B. Tauris. p. 55.ISBN Arxivləşdirilib 2019-05-29 at the Wayback Machine9781780765631. Arxivləşdirilib 2022-08-17 at the Wayback Machine
- ↑ Wadie Jwaideh, The Kurdish national movement: its origins and development, Syracuse University Press, 2006,ISBN Arxivləşdirilib 2019-05-29 at the Wayback Machine978-0-8156-3093-7, Arxivləşdirilib 2022-08-17 at the Wayback Machinep. 211.
- ↑ Kemal Kirişci, Gareth M. Winrow, The Kurdish Question and Turkey: An Example of a Trans-state Ethnic Conflict, Routledge, 1997,ISBN Arxivləşdirilib 2019-05-29 at the Wayback Machine978-0-7146-4746-3, Arxivləşdirilib 2022-08-17 at the Wayback Machinep. 101.