Böyük oxcüllüt
| Böyük oxcüllüt | |||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Limosa limosa | |||||||||||||||||||||||||
-2.jpg) Erkəyi cütləşmə dövründə | |||||||||||||||||||||||||
| Elmi təsnifat | |||||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||
| Elmi adı | |||||||||||||||||||||||||
| Limosa limosa (Linnaeus, 1758) | |||||||||||||||||||||||||
| Yuvalama arealı Qışlama arealı | |||||||||||||||||||||||||
 |
|||||||||||||||||||||||||
| Mühafizə statusu | |||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||
Böyük oxcüllüt (lat. Limosa limosa)) — Tənbəlcüllütlər fəsiləsinin Oxcüllüt cinsinə aid quş növü.
Statusu[redaktə | mənbəni redaktə et]
Nadirdir.
Kateqoriyası[redaktə | mənbəni redaktə et]
(VU) Təhlükə həddindədir.
Genefond əhəmiyyəti[redaktə | mənbəni redaktə et]
Azərbaycan faunasında cinsin 2 növündən biridir (amma 2-ci növ (L.lapponica) 5-10 ildə bir dəfə azıb gəlir).
Qısa təsviri[redaktə | mənbəni redaktə et]
Göyərçindən az böyükdür. Rəngi əlvandır. Başı boz, beli qaramtıl, quyruğu qara, onun dibi isə ağdır. Qarın tərəfi köndələn zolaqlı bozdur. Havada olarkən qanadlarının üstündə bir ədəd enli ağ zolaq görünür və ayaqları quyruğundan çox geriyə çıxır [1]. Dimdiyi uzun və düzdür.
Yayılması[redaktə | mənbəni redaktə et]
Reproduktiv arealı Avropada və Asiyada yerləşib. Qışlamaq üçün Britaniya adalarına, Afrika, Avstraliya və Yeni Zelandiyaya qədər miqrasiya edir. Azərbaycana qışlamaq üçün gəlir, eyni vaxtda buradan ötüb keçən populyasiyası da var [2][3].
Yaşayış yeri və həyat tərzi[redaktə | mənbəni redaktə et]
Rütubətli çəmənlikləri xoşlayır. Reproduksiya yerində, məsələn, Rusiyada fakultativ koloniya əmələ gətirir. Otun arasında sadə yuva tikir, 3-4 yumurta verir, 23-25 gün kürt yatıb cücə çıxarır, onları bir ay gəzdirib böyüdür. Müxtəlif cücü və bitki yeyir [4]. Yayın axırında sürü əmələ gətirib miqrasiyaya başlayırlar.
Sayı[redaktə | mənbəni redaktə et]
Reproduksiya yerində adi saylı olması qeyd edilir [5]. Lakin Azərbaycana gəlib çatan populyasiyası nadir olur [6]. Ehtimal ki, miqrasiya yolunda qanunsuz ovlanır.
Məhdudlaşdırıcı amillər[redaktə | mənbəni redaktə et]
Qanunsuz ovlanması.
Əhali üçün əhəmiyyəti[redaktə | mənbəni redaktə et]
Elmi və estetik əhəmiyyəti var.
Qorunması üçün qəbul edilmiş tədbirlər[redaktə | mənbəni redaktə et]
İUCN-nin Qırmızı Siyahısına, Ramsar, Bern, Bonn konvensiyalarına və AEWA sazişinə daxildir. Azərbaycanda ovlanması qadağan edilib.
Qorunması üçün məsləhət görülən tədbirlər[redaktə | mənbəni redaktə et]
Növün qorunmasına ehtiyac olduğuna görə zooloji maarifçiliyə daxil edilməsi vacibdir.
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ Mustafayev Q.T., Sadıqova N.A. Azərbaycanın quşları. Bakı “Çaşıoğlu”, 2005, 419 s.;
- ↑ Mustafayev Q.T., Sadıqova N.A. Azərbaycanın quşları. Bakı “Çaşıoğlu”, 2005, 419 s.;
- ↑ Mustafayev Q.T., Babayev İ.R. Lənkəran-Talış bölgəsində olan nadir quşlar. M.Ə. Musayev-85 (əsərlər toplusu). Bakı, “Elm”, 2006, s. 180-182;
- ↑ Рябицев В.К. Птицы Урала, Приамурья и Западной Сибири. Екатринбург, Уральск. Университет, 2002, 605 с.
- ↑ Рябицев В.К. Птицы Урала, Приамурья и Западной Сибири. Екатринбург, Уральск. Университет, 2002, 605 с.
- ↑ Мустафаев Г.Т. Основные изменение орнитофауны Ленкоранской низменности. “Орнитология”, вып.10,. М., МГУ,1972, с. 280-287;
Ədəbiyyat[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Mustafayev Q.T., Babayev İ.R. Quşların qorunması (monoqrafiya). Bakı, "Elm", 2012, 255 s.