Bat-bat
| Batbat | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Hyoscyamus | |||||||||||||||
 Qara batbat — Batbat cinsinin tipik nümayəndəsi. Çiçəkləyən bitkinin ümumi görünüşü | |||||||||||||||
| Elmi təsnifat | |||||||||||||||
|
|||||||||||||||
| Elmi adı | |||||||||||||||
| Hyoscyamus L. | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
Batbat (lat. Hyoscyamus)[1] - badımcankimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi.[2]
Qısa morfoloji təsviri[redaktə | mənbəni redaktə et]
İkiillik, 30-80 sm hündürlükdə, yumşaq tüklü, vəzili, pis qoxulu, gövdəsi düz, budaqlı, bəzən sadə, düzdayanan, yuxarısı qövsvari əyilmiş, sıx yarpaqlanmış bitkidir. Yarpaqlarının uzunluğu 4-25 sm, eni 1,5-11 sm, aşağıda saplaqlı, uzunsov-yumurtavari, oyuqvari lələkvari dilimlidir, gövdə yarpaqları, gövdəyə sarılmış, yumurtavari və ya uzunsov, kənarları oyuqlu iri dişli, bəzən bütövdür. Çiçəkləri iri, oturaq, meyvəyanı kasacıqları 25–30 mm uzunluqda, zanbaqvari, bərk, dibi tüklü-yapışqanlıdır. Tac 25–45 mm uzunluqda, çirkli-açıq-sarı və ya çirklisarı, bənövşəyi damarcıqlarla örtülmüşdür. Toxumları 1-1,5 mm uzunluqda, böyrəkvari və ya yumru-böyrəkvari, boz-qonurdur.[3]
Yayılması[redaktə | mənbəni redaktə et]
BQ qərbi, BQ şərqi, BQ Quba sahəsi, Samur-Dəvəçi və Xəzər sahili ovalıqların rayonlarında arandan orta dağ qurşağına kimi yayılmışdır. Ruderal yerlərdə, bəzən alaq kimi bostanlarda, bağlarda və əkinlərdə bitir.[4]
Növləri[redaktə | mənbəni redaktə et]
Azərbaycanın dərman bitkiləri[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Ağ batbat (Hyosciamus albus L.)
- Qızılı batbat (Hyosciamus aureus L.)
- Çex batbatı (Hyoscyamus bohemicus F.W. Schmidt)
- Qara batbat (Hyoscyamus niger L.)
- Kiçik batbat (Hyoscyamus pusillus L.)
- Hyoscyamus albus L.
- Hyoscyamus aureus L.
- Hyoscyamus desertorum (Aschers. & Boiss.) Tackholm
- Hyoscyamus flaccidus C.Wright
- Hyoscyamus muticus L.
- Hyoscyamus niger L.
- Hyoscyamus pusillus L.
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ Nurəddin Əliyev. Azərbaycanın dərman bitkiləri və fitoterapiya. Bakı, Elm, 1998.
- ↑ Elşad Qurbanov. Ali bitkilərin sistematikası, Bakı, 2009.
- ↑ Validə M. Əlizadə, Naibə P. Mehdiyeva,Vüqar N. Kərimov, Aidə Q. İbrahimova BÖYÜK QAFQAZIN BİTKİLƏRİ (Azərbaycan) Bakı 2019
- ↑ Флора Азербайджана. Баку: Изд. АН Азерб.ССР, 1950-1961, Т. I-VIII.
Bat-bat:The Plant List saytında takson barədə məlumat. (ing.)
|
İkiləpəlilər ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |