Bibliya

Qutenberq Bibliyası həm də dünya tarixində çap edilmiş ilk kitabdır

Bibliya — Xristianlığın Müqəddəs Kitablar toplusu. Bibliya Əhdi-Ətiq və Əhdi-Cədid adlı toplulara bölünür. Onların hərəsi, öz növbəsində, çoxlu kitablardan ibarətdir. Əhdi-Ətiq xristian kilsəsi tərəfindən qəbul edilən qədim yəhudi dininin Müqəddəs Kitablarıdır. Bibliya 66 kitabdan ibarətdir. Bunlardan 39-u Əhdi-Ətiqə, 27-si Əhdi-Cədidə daxildir.

Müqəddəs Kitab geniş bütün zamanların ən çox satan kitab hesab olunur və 100 milyon nüsxə illik satış qiymətləndirmişdir. Başqa dillərə tərcümə nöqteyi-nəzərindən Bibliya dünyada birinci yeri tutur. 2007-ci ilin sonunadək Bibliya dünyada mövcud olan 6900 dildən tam surətdə 438 dilə, yalnız Əhdi-Cədid olmaqla qismən 1168 dilə tərcümə olunmuşdur. Bu kitab son zamanlar yeni dillərə daha sürətlə tərcümə edilir.

Dünya ədəbiyyatı və incəsənətində Bibliya mövzuları geniş yayılmışdır. Kitabdakı obrazlardan (Adəm, Həvva, Davud, Süleyman, İsa və s.) Şərq, o cümlədən Azərbaycan ədəbiyyatında geniş istifadə edilmişdir.

Əhdi-Ətiq kitabları

Yaradılış Kitabı Çıxış Kitabı Levililər Kitabı Saylar Kitabı Qanunun Təkrarı Yeşuanın Kitabı Hakimlər Kitabı Rut Kitabı Birinci Şamuel Kitabı İkinci Şamuel Kitabı 1 Padşahlar Kitabı 2 Padçahlar Kitabı 1 Salnamələr Kitabı 2 Salnamələr Kitabı

Ezra Kitabı Nehemya Kitabı Ester Kitabı Əyyub Kitabı Zəbur Süleymanın Məsəlləri Vaiz Kitabı Nəğmələr Nəğməsi Kitabı Yeşaya Peyğəmbərin Kitabı Yeremya Peyğəmbərin Kitabı Mərsiyələr Kitabı Yezekel Peyğəmbərin Kitabı Daniel Peyğəmbərin Kitabı

Huşə Peyğəmbərin Kitabı Yoel Peyğəmbərin Kitabı Amos Peyğəmbərin Kitabı Avdiya Peyğəmbərin Kitabı Yunus Peyğəmbərin Kitabı Mikeya Peyğəmbərin Kitabı Nahum Peyğəmbərin Kitabı Habbaqquq Peyğəmbərin Kitabı Sefanya Peyğəmbərin Kitabı Haqqay Peyğəmbərin Kitabı Zəkəriyyə Peyğəmbərin Kitabı Malaki Peyğəmbərin Kitabı

Əhdi-Cədid kitabları

Matta Müjdəsi Mark Müjdəsi Luka Müjdəsi Yəhya Müjdəsi Həvarilərin İşləri Romalılara məktub Korinflilərə 1-ci məktub Korinflilərə 2-ci məktub Qalatiyalılara məktub Efeslilərə məktub Filipililərə məktub Koloslulara məktub Saloniklilərə 1-ci məktub Saloniklilərə 2-ci məktub

Timofeyə 1-ci məktub Timofeyə 2-ci məktub Titusa məktub Filimona məktub İbranilərə məktub Yaqubun məktubları Peterin 1-ci məktubu Peterin 2-ci məktubu Yəhyanın 1-ci məktubu Yəhyanın 2-ci məktubu Yəhyanın 3-cü məktubu Yəhudanın məktubu Yəhyanın Vəhyi

Bibliyanın Azərbaycan dilinə tərcümələri

Bibliyanın Azərbaycan dilinə ilk tərcüməsi 1842-ci ilə aiddir. 1842-ci ildə İsveçrənin Bazel şəhərindəki missioner cəmiyyəti Mirzə Fərrux və Feliks Zarembanın tərcüməsində İncilin (Əhdi Cədid) bir kitabı olan Mattanın İncilini Londonda çap etmişdir. 1878-ci ildə Əhdi-Cədid tam şəkildə tərcümə edilmiş və Londonda nəşr olunmuşdur. 1975-ci ildə İsveçin paytaxtı Stokholmda yerləşən Bibliyanı Tərcümə İnstitutu Mirzə Xəzərə müraciət edib, Bibliyanın müasir Azərbaycan dilinə yeni tərcüməsini hazırlamaq işini ona tapşırmışdır. 1982-ci ildə Bibliyanı Tərcümə İnstitutu Mirzə Xəzərin tərcüməsində Əhdi-Cədidin yeni tam mətnini Zaqreb şəhərində çap etdirib. Bu tərcümə sonrakı illərdə beş dəfə yenidən nəşr edilib. Mirzə Xəzər Əhdi-Ətiqin tərcüməsini 1984-cü ildə bitirib, lakin onun tərcüməsi indiyədək çap olunmadan qalır. Əhdi-Ətiqin Müqəddəs Kitab Şirkəti tərəfindən yeni tərcüməsi 2004-cü ildə çap edilib. 2009-cu ildə Müqəddəs Kitab Şirkəti Əhdi-Cədidin yeni tərcüməsini tamamlayıb Bibliyanı bütövlükdə nəşr etmişdir.

Nümunə

Tərcümə	İncil, Matta 6:9–13
Mirzə Xəzərin tərcüməsi, 1982	Ey göylərdə olan Atamız! İsmin müqəddəs tutulsun. Padşahlığın gəlsin. Göydə olduğu kimi, yerdə də Sənin iradən olsun. Gündəlik çörəyimizi bizə bu gün ver; Və bizə borclu olanları bağışladığımız kimi, bizim borclarımızı da bizə bağışla; Və bizi imtahana çəkmə, fəqət bizi hiyləgərdən xilas et. Çünki padşahlıq, qüdrət və izzət Əbədi olaraq Sənindir. Amin.

Həmçinin bax

• Xristianlıq
• Əhdi-Ətiq
• Əhdi-Cədid

Xarici keçidlər

• Bibliya Azərbaycanca - Bible.az
• Azərbaycan dilində Bibliya onlayn
• Mirzə Xəzər və Bibliyanın tərcüməsi