Boz qızılağac
Boz qızılağac | ||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
![]() | ||||||||||
Elmi təsnifat | ||||||||||
Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Cins: Növ: Boz qızılağac |
||||||||||
Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
|
||||||||||
|
Boz qızılağac (lat. Alnus incana) — bitkilər aləminin fıstıqçiçəklilər dəstəsinin tozağacıkimilər fəsiləsinin qızılağac cinsinə aid bitki növü.
Təbii yayılması
[redaktə | vikimətni redaktə et]İlk dəfə Avropada təsvir edilmişdir.
Botaniki təsviri
[redaktə | vikimətni redaktə et]Hündürlüyü 20 m-ə qədər olan, boz, hamar qabıqlı ağacdır. Zoğları qonur və qırmızı-qonur, qısa tükcüklərlə örtülmüşdür. Tumurcuqların uzunluğu 8–15 mm, qırmızı-qonur, küt, az tükcüklü, bir az əyilmiş, yapışqanlı deyil. Yarpaqları yumurtavari-eçlipsvari, çılpaqdır, uzunluğu 4–10 sm, eni 3–6 sm-dir, üstü yaşıl, alt tərəfi bozumtul-yaşıl, nazik tükcüklüdür, kənarları sivriləşmişdir, dib tərəfləri dəyirmi, enli pazvaridir; az-az hallarda bir qədər ürəkvaridir;mişardişlidir, 7–13 cüt damarı uzun, sıx tüklüdür. Saplaqlarının uzunluğu 3–4 sm-dir, üstü yumşaq tüklüdür. Mayda çiçəkləyir. Bir neçə ədəd erkək və dişi çiçəkləri keçənilki zoğların uclarında yerləşir. Erkək sırğaları 3–5 ədəd umumi salxımşəkilli çiçək qrupuna yığılmışdır. Qozaları ellipsvari, yetişdikdə qara-qonur rəngli 12–15 mm uzunluqda və 7–8 mm enindədir. Toxum, qələmlər və kök pöhrələri ilə çoxalır. Aktiv surətdə kök zoğları əmələ gətirir. Oduncağı ağ, yumşaq və yüngüldür.
Ekologiyası
[redaktə | vikimətni redaktə et]Qışa, işığa, kölgəyə davamlı bitkidir. Torpağa qarşı az tələbkardır. Köklərində azot fiksə edən bakteriyalar yerləşir.
Azərbaycanda yayılması
[redaktə | vikimətni redaktə et]Böyük və Kiçik Qafqazda, Quba-Dəvəçi zonasında, Lənkəranda, Astarada, Masallıda və Göygöl rayonlarının meşələrində yayılmışdır. Təxminən 60 il yaşayır.
İstifadəsi
[redaktə | vikimətni redaktə et]Oduncağından mebel sənayesində dülgərlik və tokarlıq işində,kömür hazırlanmasında istifadə edilir.