Brometan
Brometan | |
---|---|
Ümumi | |
Kimyəvi formulu | C2H5Br |
Molyar kütlə | 108,97 q/mol |
Fiziki xassələri | |
Sıxlıq | 1,43; 1,50138 (0°C), 1,4555 (20 °C) q/sm³ |
Termik xüsusiyyətlər | |
Ərimə nöqtəsi | -119, 125,5 °S |
Qaynama nöqtəsi | 38,0, 38,4 °S |
Alışma temperaturu | -25 °S |
Buxarın təzyiqi | 375 ± 1 mm Hg[1] |
Təsnifatı | |
CAS-da qeyd. nöm. | 74-96-4 |
PubChem | 6332 |
RTECS | KH6475000 |
ChEBI | 47232 |
BMT nömrəsi | 1891 |
ChemSpider | 6092 |
Brometan (etil bromid) - C2H5Br tərkibli hallogenalkandır,xloroform qoxusu olan şəffaf, rəngsiz və ya bir qədər sarımtıl zəhərli mayedir.
Fiziki xassələri
[redaktə | mənbəni redaktə et]Brometan xloroform qoxusu olan şəffaf, rəngsiz və ya bir qədər sarımtıl mayedir. İşıq və havanın (oksigen) təsirindən asanlıqla parçalanır, buna görə də hermetik şəkildə bağlanmış qaranlıq şüşələrdə saxlanmalıdır.
Alınması
[redaktə | mənbəni redaktə et]Sənayedə etil bromidi, bromun etilenə elektrofil birləşməsi nəticəsində almaq olar:
Laboratoriya şəraitində etil bromidi, hidrogen bromidin etanolla nukleofil əvəzetmə reaksiyası nəticəsində almaq olar. Çox vaxt hidrogen bromidi, kalium bromidin sulfat turşusu ilə reaksiyaya daxil olaraq alırıq:
Laboratoriya praktikasında nadir hallarda istifadə edilən brometanın alınması üsullarına etanın radikal bromlaşması reaksiyaları daxildir:
Həmçinin gümüş propionatın və bromun iştirakı ilə gedən Baradin-Xunsdiker reaksiyasıda daxildir:
Kimyəvi xassələri
[redaktə | mənbəni redaktə et]Bir çox halogen törəmələri kimi, suda yavaş-yavaş hidroliz olunur:
Qələvilərlə reaksiya daha sürətli və iki istiqamətdə gedir:
Tətbiqi
[redaktə | mənbəni redaktə et]Etil bromid tibb sənayesində, etil mayesinin istehsalında, üzvi sintez üçün kimyəvi xammal kimi, həmçinin narkotik maddə kimi istifadə olunur.
Toksikliyi
[redaktə | mənbəni redaktə et]Etil bromid böyük miqdarda zəhərlidir. Kəskin zəhərlənmədə narkotik vəziyyət yaranır, taxikardiya, siyanoz və kollaps müşahidə olunur. Ölümcül doza 36 mq/l (ağ siçanlarda), 53 mq/l (ağ siçovullarda).
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Несмеянов А. Н., Несмеянов Н. А. Начала органической химии. В 2-х томах. — 2-е изд., пер. — М.: «Химия», 1974. — Т. 1. — 624 с.
- Справочник химика / Редкол.: Никольский Б. П. и др.. — 2-е изд., М.—Л.: Химия, 1966. — Т. 1. — 1072 с.
- S.F.Qarayev, U.B.İmaşev və G.M.Talıbov "Üzvi kimya", Bakı-2003.