Bruney üçün mənbəyə bax

{{Dövlət
|orijinal_adı              = '''Negara Brunei Darussalam''' <br/> '''Country of Brunei Darussalam'''
|rəsmi_adı                      = Bruney Darussalam Dövləti
|adı                       = Bruney (Brunei)
|milli_şüarı                     = 
|himni                           = [[Bruney himni|لله فليهاراكن سلطن]]<br/><center>[[Fayl:United States Navy Band - Allah Peliharakan Sultan.oga]]</center>
|bayrağı                        = Flag of Brunei.svg
|gerbi                          = Coat of arms of Brunei.svg
|xəritəsi                         = Location Brunei ASEAN.svg
|rəsmi_dilləri                   = [[Malay dili|Malay]], [[İngilis dili|İngilis]]
|dini                    = 
|paytaxtı                        = [[Bandar Səri Bəgavan]]
|ən_böyük_şəhəri                 = paytaxtı
|etnik_qrupları                  = 
|idarəetmə_forması              = miraslı tamamilə [[Teokratiya|teokratik]] [[monarxiya]]
|rəhbərin_titulu1                        = Sultan
|rəhbərin_titulu2                        = Vəliəht Şahzadə
|rəhbərin_adı1              = [[Hassanal Bolkiah]] [4.X.1967~ ]
|rəhbərin_adı2              = Al-Muhtadee Billah
|quruluş_növü            = 
|quruluş                    = 
|quruluş_hadisəsi1              = Müstəqillik elan olunub
|quruluş_tarixi1               = [[1 yanvar]] [[1984]]
|quruluş_hadisəsi2              = 
|quruluş_tarixi2               =  
|ərazisi                         = 5765
|ərazi_sırası                     = 172-ci yer
|su_ərazisi_faizi                  = 8,6
|təxmini_əhalisi                 = 417 200
|təxmini_əhali_sırası             = 175-cı
|təxmini_əhalisi_il              = İyul 2015 təxmini
|əhalisinin_siyahıya_alınması            = 393 372 nəfər
|əhalisinin_siyahıya_alınması_il         = 1.IV.2011
|əhalisinin_sıxlığı                  = 72.11
|əhalisinin_sıxlığı_sırası              = 134
|ÜDM_AQP                        = 33,376 milyard
|ÜDM_AQP_sırası                    = 116
|ÜDM_AQP_il                     = 2016 təxmini
|adam_başına_ÜDM_AQP            = 80,000
|adam_başına_ÜDM_AQP_sırası        = 5
|ÜDM_nominal                    = 13,002 milyard
|ÜDM_nominal_sırası                = 111
|ÜDM_nominal_il                 = 2015 təxmini
|adam_başına_ÜDM_nominal        = 30,933
|adam_başına_ÜDM_nominal_sırası    = 25
|İİİ                            = 0.856
|İİİ_il                         = 2014
|İİİ_sırası                       = 31
|İİİ_fərq                       = 
|valyutası                     = [[Bruney dolları]]
|valyutası_kodu                = BND
|saat_qurşağı                   = [[Time in Brunei|Brunei Darussalam Time]]
|üv_fərq                     = +8
|yay_vaxtı_saat_qurşağı         = 
|üv_fərq           = 
|nəqliyyatın_yönü 
= sol
|iso3166_kodu
= BN
|internet_domeni                = [[.bn]]
|telefon_kodu                   = 673
|qeydlər                           = 
}}

[[Fayl:Bruneyin siyasi xəritəsi.png|thumb|right|260px|Bruney]]
[[Fayl:Sultan Omar Ali Saifuddin Mosque 02.jpg|thumb|260px|Sultan Ömər Əli Səyfəddin məscidi, [[Bandar Seri Begavan]], Bruney, 2007.]]

'''Bruney''' ya da rəsmi adıyla '''Bruney Darussalam Dövləti''' ([[Malay dili|Malay]]: ''Negara Brunei Darussalam'' və [[İngilis dili|İngilis]]: ''Country of Brunei Darussalam'') - [[Asiya]]da [[dövlət]]. [[Cənub-şərqi Asiya]] da, [[Cənubi Çin Dənizi]] sahillərində yerləşən və yalnız [[Malayziya]] ilə quru sərhəddinə malikdir. Ərazisi 5.8 min км². Əhalisi 401 min nəfər (2011). Paytaxtı [[Bandar Səri Bəgavan]]. İslami monarxiya ilə idarə olunur. Rəsmi dili malaycadır. [[Millətlər Birliyi]]`nə daxildir. Ölkənin gəlir qaynaqlarının əsasını təbii qaz və neft təşkil edir. Qətərdən sonra dünyanın ən varlı ikinci ölkəsi sayılır. Dünyanın [[Varlı adamlar|ən varlı insanları]] arasında adı çəkilən Bruney Sultanı [[Hassanal Bolkiah]]dır.

== Coğrafiya ==
Bruney [[Kalimantan]] adasında yerləşir.[[Ekvatorial iqlim qurşağı|Ekvatorial]] iqlimi olan Bruneyda yağıntıların illik miqdarı 2000-2700 mm-dən çoxdur,il ərzində temperatur az tərəddüd edir,24°-31°C arasında dəyişir.

== Əhalisi ==
{{Əsas|Bruney əhalisi}}
Əhali - 426 444 (iyul 2015 təxmini )
İllik artım  - 1,73%
Orta ömür həddi - kişilərdə 74 yaş, qadınlarda 78 yaş.

Etnik qruplar: [[Malaylar]] (66%), qohum etnik qruplar - kelayanlar, ibanlar, melanau, dusunlar, murutlar, dayaklar və s. - 8%,həmçinin çinlər (11%), avropalılar, hindlilər və b.

Rəsmi dil - Malay, danışıq dili kimi [[İngilis dili|İngilis]] və Çin dilləri.

Təhsil almış əhali - 95% kişi, 90% qadınlar (2001 siyahıyaalma).

Şəhər əhalisi - 75%. Əhalinin sıxlığı - 62 nəfər/km². Bruney əhalisi qeyri-bərabər məskunlaşıb: əhalinin 1/3 paytaxtda yaşayır, qalan əhalinin böyük əksəriyyəti neft yataqlarının yerləşdiyi ərazidə cəmləşib.

== Din ==
Rəsmi din - [[İslam]]dir - əhalinin 67%, 13% - [[Buddizm|Buddist]], 10% - [[xristianlar]] (əsasən [[protestant]] və [[katolik]]), 10% - digər (əsasən yerli inanclar).

1980-ci illərdən sonra ölkədə  Melayu İslam Beraja ("Malay İslam monarxiya") konsepsiyası fəaliyyət göstərirdi ki, bununla bütün dinlərə hörmət və bərabər hüquqlar təmin edilirdi, lakin İslam əsas din sayılırdı. 2013-cü ildə Bruney Sultanı Hassanal Bolkiah qəbul etdiyi Şəriət cinayət ədliyyə sistemi ilə əaqədar olaraq

== Silahlı qüvvələri ==
Bruney kraliyyət silahlı qüvvələri ibarətdir:

Quru qoşunları - üç piyada batalyonu və bir ehtiyat batalyonu.

Hərbi hava qüvvələri - üç vertolyot eskadra, 1 eskadra(dəstə) nəqliyyat təyyarəsi, Hava Hücumundan müdafiə bölüyü, texniki və köməkçi bölüklər.

Hərbi dəniz qüvvələri - 3 raket qayığı, 3 patrul kateri, 2 amfibiya, 2 desant kateri, 17 kiçik çay qayığı.

Bundan başqa, Britaniya ordusunun veteranlarından ibarət ''ehtiyat qurklar bölüyü'' var. Sultanı və neft obyektlərini qorumaq vəzifəsini yerinə yetirirlər. Onlar Bruney Daxili İşlər Nazirliyinin tabeliyindədirlər.

== Həmçinin bax ==
{{Bruney mövzularda}}
{{İslam Əməkdaşlıq Təşkilatı}}
{{Asiya ölkələri}}
{{Şərqi Asiya Sammiti}}

{{Bruney-qaralama}}

[[Kateqoriya:Bruney| ]]