Burun boşluğu
| Burun boşluğu | |
|---|---|
 | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Burun boşluğu və ya burun keçidi − üzün ortasında, burunun üst və arxa hissəsində içi hava dolu böyük bir boşluqdur. Hər boşluq iki burun dəliyindən birinin davamıdır. "Burun boşluğu" termini burunun iki tərəfinin hər birinə ayrılıqda və ya birlikdə aid edilə bilər.
Hər bir burun boşluğunun yan divarı, əsasən əng sümüyündən ibarətdir.
Strukturu[redaktə | mənbəni redaktə et]
"Burun boşluğu" termini burnun iki boşluğunun hər birinə və ya birləşdirilmiş iki tərəfə aid edilə bilər. Hər burun boşluğunun yan divarı əsasən çənə sümüyündən ibarətdir. Bununla birlikdə, palatin sümüyünün perpendikulyar lövhəsi, medial pterygoid lövhə, etmoid labirint və aşağı konka ilə kompensasiya olunan bir çatışmazlıq var. Paranazal sinuslar ostia adlanan kiçik deşiklər vasitəsilə burun boşluğuna bağlanır. Bu ostiaların əksəriyyəti burunla yan burun divarı vasitəsilə, yarımaysal boşluq kimi tanınan yarımaysal depressiya vasitəsilə əlaqə qurur. Fasilə yanal olaraq unsinat prosesi kimi tanınan bir proyeksiya ilə bağlanır. Bu bölgə ostiomeatal kompleks adlanır.[1] Hər burun boşluğunun damı yuxarı üçdə birində burun sümüyü ilə, daha aşağı hissədə yuxarı yan qığırdaq və burun septumunun birləşmələri ilə formalaşır. Birləşdirici toxuma və dəri burun arxa hissəsinin sümük və qığırdaqlı komponentlərini əhatə edir. Ağızın damını da təşkil edən burun boşluqlarının döşəməsini sərt damağın sümükləri təşkil edir: arxada palatin sümüyünün üfüqi lövhəsi və öndə üst sümüyün palatin prosesi. Burun boşluğunun ən ön hissəsi burun vestibülüdür.[2] Vestibül burnun qığırdaqları ilə əhatə olunmuşdur və dərinin eyni epiteli ilə örtülmüşdür (qatlı skuamöz, keratinləşdirilmiş). Vestibüldə bu, burun boşluğunun və tənəffüs yollarının qalan hissəsini əhatə edən tipik tənəffüs epitelinə çevrilir. Vestibülün burun dəliklərinin içərisində nəfəs alınan toz və digər maddələri süzən burun tükləri var. Boşluğun arxa hissəsi xoana vasitəsilə nazofarenksə qarışır.
Burun boşluğu şaquli burun septumu ilə ikiyə bölünür. Hər burun boşluğunun yan tərəfində burun çubuqları (tək "konka") və ya turbinatlar adlanan üç üfüqi çıxıntı var. Bu qısqaclar hava axınını pozaraq, havanı turbinatların və arakəsmələrin səthində olan iybilmə epitelinə yönəldir. Vomeronazal orqan septumun arxasında yerləşir və feromonun aşkarlanmasında rol oynayır.
Funksiyası[redaktə | mənbəni redaktə et]
İki burun boşluğu tənəffüs yollarının digər sahələri tərəfindən qəbul edilən havanı şərtləndirir. Burun konkalarının (həmçinin turbinatlar kimi tanınır) təmin etdiyi geniş səth sahəsi sayəsində burun boşluğundan keçən hava bədən istiliyinin 1 dərəcəsində qızdırılır və ya soyudulur. Bundan əlavə, hava nəmləndirilir, toz və digər hissəciklər burun dəliklərindəki burun tükləri ilə çıxarılır. Burun boşluğunun bütün selikli qişası mikroskopik kirpiklərin səthində yerləşən və həmçinin ilhamlanmış havanı süzən selikli bir örtü ilə örtülmüşdür. Tənəffüs epitelinin kirpikləri ifraz olunan selik və hissəcikləri arxadan farenksə doğru hərəkət etdirir və orada yemək borusuna keçir və mədədə həzm olunur. Burun boşluğu da qoxu hissini saxlayır və xoana vasitəsilə ağızla arxa əlaqəsi sayəsində dad duyğusuna böyük töhfə verir.
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ Knipe H. "Ostiomeatal complex". Radiology Reference Article. Radiopaedia.org. 2022-12-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-12-14.
- ↑ Beitler JJ, McDonald MW, Wadsworth JT, Hudgins PA. Sinonasal Cancer // Clinical Radiation Oncology. Elsevier. 2016. 673–697.e2. doi:10.1016/b978-0-323-24098-7.00036-8. ISBN 978-0-323-24098-7.
The nasal vestibules are the two entry points into the nasal cavity. Each is a triangle-shaped space situated in front of the limen nasi and defined laterally by the lateral crus and alar fibrofatty tissue, medially by the medial crus of the alar cartilage and the nasal septum and the distal end of the cartilaginous septum, and columella.