Buxarest konvensiyası
Buxarest konvensiyası (Qara dənizin çirklənmədən qorunması haqqında Konvensiya) — 1992-ci ildə Buxarestdə (Rumıniya) Bolqarıstan, Gürcüstan, Rusiya nümayəndələri tərəfindən imzalanmış konvensiya (Rusiya Federasiyası Ali Şurasının 1993-cü il 12 avqust tarixli 5614–1 nömrəli "Konvensiyanın ratifikasiyası haqqında" Qərarı ilə ratifikasiya edilmişdir. Qara dənizin çirklənmədən qorunması", 2 dekabr 1993-cü il Rusiya Federasiyası Hökuməti "Qara dənizin çirklənmədən qorunması haqqında Konvensiyanın həyata keçirilməsinin təşkili tədbirləri haqqında" № 1254 qərarını verdi[1]), Türkiyə, Rumıniya və Ukrayna. Buxarest Konvensiyası 1994-cü il yanvarın 15-də qüvvəyə minmişdir. Müqavilə bu dövlətlərin Qara dənizin çirklənməsinin azaldılması və ona nəzarət edilməsi, habelə dəniz mühitinin mühafizəsi üçün monitorinqi və qiymətləndirilməsi baxımından öhdəliklərini müəyyən edir[2]. Konvensiyanın tərkib hissəsi olan üç protokolda konkret tədbirlər öz əksini tapmışdır: Qara dənizin dəniz ətraf mühitinin sahilyanı mənbələrdən çirklənmədən qorunmasına dair Protokol; Fövqəladə Hallar zamanı Qara dəniz dəniz ətraf mühitinin neft və digər zərərli maddələrlə çirklənməsinə qarşı mübarizədə əməkdaşlıq haqqında Protokol; Qara dənizin dəniz mühitinin atqılar nəticəsində çirklənmədən qorunmasına dair Protokol[3]. 2002-ci ildə Konvensiyanın tərəfləri Qara dənizin biomüxtəlifliyinin və landşaftlarının qorunmasına dair Protokolu, o cümlədən "Qara dəniz üçün vacib olan növlərin siyahısı"nı imzaladılar.
Konvensiyanın əsas müddəaları[redaktə | mənbəni redaktə et]
Konvensiyanın Tərəfləri Qara dənizin dəniz mühitinin çirklənməsinin qarşısının alınması, azaldılması və onunla mübarizə üçün bütün zəruri tədbirləri görməyə razılaşdılar. Konvensiya çirklənməni əhatə edir:
- gəmilərdən;
basdırılma nəticəsində (gəmilərdən və ya təyyarələrdən, yaxud gəmilərdən və hava gəmilərindən tullantıların və ya
- digər materialların qəsdən çıxarılması);
- yerüstü mənbələrdən;
- kontinental şelfdə təbii ehtiyatların kəşfiyyatı və işlənməsi də daxil olmaqla, kontinental şelfdəki fəaliyyətlər nəticəsində və ya onlarla əlaqəli;
- fövqəladə hallarda neft və digər təhlükəli maddələr;
- atmosferdən və ya atmosferdən;
- təhlükəli tullantıların transsərhəd daşınması nəticəsində;
Konvensiyanın Əlavəsində (VI–XIV Maddələr) göstərilən təhlükəli maddələr və materiallarla əlaqəli istənilən mənbələrdən
Eyni zamanda, dənizdə həyata və canlı ehtiyatlara, xüsusən də onların yaşayış mühitini dəyişdirərək, balıq ovu və Qara dənizin digər qanuni istifadəsinə maneçilik törədərək zərər çəkməməyə xüsusi diqqət yetirilir (Maddə XIII)[4].
Konvensiya su sütununda və çöküntülərdə çirklənmənin təbiətinin və dərəcəsinin və onun ekoloji sistemə təsirinin qiymətləndirilməsi yollarının və vasitələrinin işlənib hazırlanmasına, çirklənmiş sahələrin müəyyən edilməsinə, təhlükələrin öyrənilməsi və qiymətləndirilməsinə və onların aradan qaldırılması üçün tədbirlərin işlənib hazırlanmasına yönəlmiş elmi tədqiqatlarda əməkdaşlığı nəzərdə tutur ; xüsusilə, təhlükəli maddələrin müalicəsinin, utilizasiyasının, aradan qaldırılmasının və ya istifadəsinin alternativ üsulları[4]. İştirakçılar həmçinin bütün çirklənmə mənbələrini əhatə edən monitorinq proqramlarının hazırlanması, eləcə də Qara dəniz üçün çirklənmənin monitorinqi sisteminin yaradılması (Mad. XV) haqqında razılığa gəlirlər.
Konvensiyanın məqsədlərinə nail olmaq üçün Tərəflər Qara Dənizin Dəniz Ətraf Mühitinin Çirklənmədən Mühafizəsi üzrə Komissiyanı (Qara Dəniz Komissiyası), bütün iştirakçı dövlətlərin nümayəndələrindən ibarət və ildə ən azı bir dəfə iclaslar təşkil edir və Komissiyaya dəstək verən Katiblik. Konvensiya Komissiyanın funksiyalarını və iştirakçıların iclaslarının çağırılması qaydasını müəyyən edir (XVII–XIX maddələr).
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ Ответы сайта Министерства природных ресурсов и экологии РФ [ölü keçid]
- ↑ "Бухарестская конвенция". 2016-03-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-01-10.
- ↑ Мокк А., Михова И.В. Правовое регулирование международного сотрудничества причерноморских государств в области охраны морской среды. Суми: СумДУ, 2006 г. с.98–104.
- ↑ 1 2 Там же
Xarici keçidlər[redaktə | mənbəni redaktə et]
Ədəbiyyat[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Бекяшев К.А, Л. П. Ануфриева, Устинов. Международное публичное право : учебное пособие. М. : ТК Велби, Изд-во Проспект. 2005 г.
- В. А. Сокиркин, В. С. Шитарев. Международное морское право. Часть 6. Международное морское экологическое право. М.,Издательство Российского Университета дружбы народов. 2009 г.