Con Harvard
Bu məqalənin mətnini Azərbaycan dilinə uyğunlaşdırmaq lazımdır. |
Con Harvard | |
---|---|
Doğum tarixi | 26 noyabr 1607 |
Doğum yeri | |
Vəfat tarixi | 14 sentyabr 1638[1] (30 yaşında) |
Vəfat yeri | |
Vəfat səbəbi | vərəm |
Dəfn yeri | |
Təhsili |
|
Fəaliyyəti | ilahiyyatçı, pastor[d], missioner |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Con Harvard — (26 noyabr 1607 - 14 sentyabr 1638) Harvard Universitetinin adını daşıyan ingilis xristian təbliğçisi idi.
Həyatı
[redaktə | mənbəni redaktə et]Erkən illər
[redaktə | mənbəni redaktə et]Con Harvard Surrey ştatının Southwark şəhərində (indiki Londonun bir hissəsi), qəssab və dükançı Robert Harvardın (1562-1625) və Stratforddan olan Catherine Rogers (1584-1635) doqquz övladının dördüncüsü olaraq anadan olub böyüdü. O, atasının idarə şurasının üzvü və kilsə kilsəsinin nəzarətçisi olduğu Müqəddəs Xilaskar Liseyində təhsil alıb.
1625-ci ildə atası, bacısı və iki qardaşı vəba xəstəliyindən öldü. Bir müddət sonra Harvardın anası bir neçə ay sonra vəfat edən Con Elletsonla (1580-1626) evlənir. 1627-ci ildə Catherine Richard Yearwood (1580-1632) ilə nişanlandı. 1635-ci ildə, qardaşı Tomas 1637-ci ildə öldü.
Ketrinin müəyyən vəsaiti var idi və Harvardı Kembric Universitetinə göndərə bildi. 19 dekabr 1627-ci ildə Emmanuel Kollecinə ödənişli tələbə kimi qəbul olundu və 1632-ci ildə İncəsənət Bakalavrı, 1635-ci ildə isə Magistr dərəcəsi aldı. Məzun olduqdan sonra Harvard yığıncaq naziri təyin edildi.
Evlilik və karyera
[redaktə | mənbəni redaktə et]19 aprel 1636-cı ildə Harvard Enn Sedler (1614-1655) ilə evləndi.
1637-ci ilin ikinci yarısında onlar Yeni İngiltərəyə mühacirət etdilər və Çarlstaunda (indiki Bostonun bir hissəsi) məskunlaşdılar. Harvard Massaçusetsin azad vətəndaşı və Birinci Kilsənin təbliğçisi olur. Orada o, həm də vaiz Z. Simmesin köməkçisi kimi fəaliyyət göstərmişdir.
1638-ci ilin aprelində Harvard koloniya üçün qanunlar məcəlləsini hazırlayan komitənin üzvü oldu və ona torpaq sahəsi də verildi.
O, Country Street-də (keçmiş Market Street, indi Main Street) Leyn yaxınlığında bir ev tikdi. İndi Con Harvard Meydanı bu saytda yerləşir.
Ölümü
[redaktə | mənbəni redaktə et]14 sentyabr 1638-ci ildə Harvard vərəmdən öldü və Phipps küçəsindəki Çarlston qəbiristanlığında dəfn edildi. 1828-ci ildə Harvard Universitetinin məzunları Amerika İnqilabı zamanı orijinal məzar daşı yoxa çıxdığından onun şərəfinə orada qranit məzar daşı ucaltdılar.
Harvardın dul arvadı Anne, Charlestown kilsəsinin müəllimi olaraq Harvardın varisi Tomas Allenlə evləndi. Allen Harvardın iradəsinin və irsinin icraçısı idi.
Harvard Universitetinin qurucusu
[redaktə | mənbəni redaktə et]Harvardın ölümündən iki il əvvəl, Massaçusets Körfəzi Koloniyasının Ümumi Qanunverici orqanı "biliyi inkişaf etdirmək və onu nəsillərə ötürmək, indiki təbliğatçılarımız toz-torpaq içində qalanda savadsız ruhaniləri kilsələrə buraxmaqdan qorxaraq" 400 funt sterlinq ayırdı. bir məktəb və ya kollec" zaman zaman Newtown kimi tanınırdı. Atasından, anasından və qardaşından əhəmiyyətli sərvət miras almış uşaqsız Harvardlı həyat yoldaşına şifahi olaraq ifadə etdiyi vəsiyyətnamədə bu məktəbə 780 funt-sterlinq vəsiyyət etmişdi - mirasının yarısını pulla, digər yarısını isə həyat yoldaşına . Bu məbləğ təxminən Massaçusets Körfəzi Koloniyasının aldığı illik vergilərin məbləğinə bərabər idi.
Bundan əlavə, o, 1636-cı ildə əsası qoyulmuş yeni kollecə (təxminən 329 adda, bəzi kitablar bir neçə cilddə) elmi kitabxanasından 400-ə yaxın cild bağışladı. Həmin ianəyə görə təşəkkür olaraq, 1639-cu ildə qərara alındı ki, "bu vaxta qədər Kembric olması təklif edilən kollec Harvard Kolleci adlandırılsın". (Hətta Harvardın ölümündən əvvəl Nyutaun, Harvardın özü də daxil olmaqla, bir çox kolonistlərin məzun olduğu İngilis universitetinin şərəfinə Kembric adlandırıldı).
"Qurucu" Mifi
[redaktə | mənbəni redaktə et]"Аğıllı" səyahət bələdçiləri və Harvard Kollecinin qəzeti Harvard Crimson iddia edir ki, Con Harvard təsisçi adına layiq deyildi, çünki koloniyanın səsverməsi Harvardın ölümündən iki il əvvəl baş vermişdi. Lakin Harvard Assosiasiyasının katibi Cerom Davis Qrin 1934-cü ildə yazdığı məktubda qeyd etdiyi kimi, Harvard Kollecinin yaradılması bir adamın deyil, çoxlarının işi idi; buna görə də Con Harvard tək qurucu deyil, onlardan biri hesab olunur.
Bununla belə, mifləri təkzib etmək vacib olsa da, tarixi faktlara öz haqqını vermək lazımdır. Həqiqətən də, bu kollec 28 oktyabr 1636-cı ildə təsis edilib, lakin bu təhsil ocağının ilk dövrlərində Harvardın töhfəsi əhəmiyyətli olub, bunun sayəsində Baş Qanunvericilik Məclisi bunu qəbul edərək, 1639-cu ilin martında bu kollecə Harvard adını verib. Bu, ilk prezidentdən təxminən iki il əvvəl və ilk tələbələrin məzun olmasından dörd il əvvəl baş verdi.
Con Harvard abidəsi
[redaktə | mənbəni redaktə et]1884-cü ildə heykəltəraş Daniel French, 1885-ci ildə qeyd olunan universitetin 250 illik yubileyi üçün xüsusi olaraq Con Harvard abidəsini yaratdı, lakin qəhrəmanın bir dənə şəkli tapılmadı və Harvard Universitetinin tələbəsi (Şerman Heuer) ) model oldu. Bu abidə universitetin həyətində yerləşir və onun əlamətdar yeri hesab olunur.
Abidənin Con Harvard olmadığı, onun yaradıcısı olmadığı və universitetin 1638-ci ildə (Con Harvardın vəfat etdiyi il) nizamnaməsinin olmaması səbəbindən bəzən “Üç yalanın heykəli” adlandırılır.
Həmçinin bax
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Con Adams
- Con Kinsi Adams,
- Teodor Ruzvelt
- Franklin Delano Ruzvelt,
- Ruterford Heys,
- Con Fitsjerald Kennedi
- kiçik Corc Buş
Xarici keçidlər
[redaktə | mənbəni redaktə et]Harvardın təhsil aldığı məktəb