Cırtdan ağdiş
| Cırtdan ağdiş | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||
|
XƏTA: parent və rang parametrlərini doldurmaq lazımdır. ???: Cırtdan ağdiş |
||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
| ||||||||||
Cırtdan ağdiş (lat. Suncus etruscus) Yereşənlər fəsiləsinə lat. Soricidae aid olan ən kiçik məməli növüdür.
Təsviri
[redaktə | mənbəni redaktə et]Ən kiçik məməli heyvandır. Baş ilə birlikdə bədənin uzunluğu 1 sm-dan 4 sm-ya qədər çatır, quyruğun uzunluğu 22–31 mm, arsa pəncəsinin uzunluğu 6,8–8,1 mm olur. Bədənin tük örtüyü üst hissədə açıq qonur və ya qəhvəyi boz, alt hissədə isə bozumtul və ya boz-ağımtıl rəngdə olur. Quyruğun uc hissəsi tüklərlə qurtarır[3].
Yayılması
[redaktə | mənbəni redaktə et]Avrasiyanın cənubunda, Cənubi və Şərqi Afrikada, Mərkəzi Asiyada və Zaqafqaziyada yayılmışdır. Geniş arealına baxmayaraq hər yerdə nadirdir. Azərbaycanda tək-tək fərdlər, əsasən Lənkəranda və Kür — Araz ovalığında (Şirvan, Mil, Muğan düzləri) rast gəlinir[4]. Gürcüstanda isə əsasən Tbilisi bölgəsində rast gəlinir.
Yaşayış yerləri və həyat tərzi
[redaktə | mənbəni redaktə et]Biotopları müxtəlifdir – qumluqlar, kolluqlar, bağlar, müxtəlif tikililər. Quru yerlərə üstünlük verirlər. Gəmiricilərin yuvalarında, daşların altında məskunlaşırlar. Kiçik onurğasızlarla qidalanırlar. 3–5 bala verirlər. Biologiyası öyrənilməyib.
Sayı: Hər yerdə nadirdir. Tələyə düşməsi 100 tələ/sutkaya 0,02 %-ı keçmir.
Məhdudlayıcı amillər
[redaktə | mənbəni redaktə et]Sığınacaqları örtülü yerlərdə yerləşir və bu heyvanlar yalnız nadir hallarda təsadüfən narahat edilə bilərlər. Bu növün nadir olması və zəif öyrənilməsi hər bir fərdin mühafizəsinə ehtiyac yaradır.
Qidalanması
[redaktə | mənbəni redaktə et]Cırtdan ağdiş çox mahir ovçudur. O, özündən 2 dəfə böyük canlıları belə ovlaya bilir. Əsasən böcəklərlə və böcək yumurtaları ilə qidalanırlar. Ən çox sevdiyi isə hörümçək və çəyirtkəkimilərdir
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ Integrated Taxonomic Information System (ing.). 2004.
- ↑ Mammal Species of the World (ing.): A Taxonomic and Geographic Reference. / D. E. Wilson, D. M. Reeder 3 Baltimore: JHU Press, 2005. 35, 2142 p. ISBN 978-0-8018-8221-0
- ↑ Azərbaycan faunası. Məməlilər. X cild. Bakı. Elm nəşriyyatı, 1978
- ↑ Гошуналиев А. Г. Землеройки (Soricidae) Азербайджана //Автореф. дисс. к. б. н., Киев: 1990. — 22 с.
Ədəbiyyat
[redaktə | mənbəni redaktə et]- 1. Верещагин Н. К. Млекопитающие Кавказа. История формирования фауны // АН СССР, Москва – Ленинград: 1959, cc. 466, 647;
- 2. Гуреев А. А. Насекомоядные (Mammalia, Insectivora). Ежи, Кроты и Землеройки (Erinaceidae, Talpidae, Soricidae) //Фауна СССР: Млекопитающие. Ленинград: Наука, Т. IV, в. 2. 1979, с. 383–385.
- 3.გაზეთი კვირის ფალიტრა № 6(1280) გვერდი, 18