Dəb paytaxtı
 | Bu məqaləni vikiləşdirmək lazımdır. |
Moda paytaxtı Beynəlxalq moda meyillərinə böyük təsir göstərən və moda məhsullarının dizaynı, istehsalı və pərakəndə satışının, moda həftələri, mükafatlar və ticarət yarmarkaları kimi tədbirlərin hamısının əhəmiyyətli iqtisadi nəticə verdiyi bir şəhərdir.
XXI əsrin qlobal "Böyük Dördlük"ü moda paytaxtı sayılan şəhərlər Milan, Paris, London və New Yorkdur.
Moda Kapitalinin Tərifi[redaktə | mənbəni redaktə et]
Moda paytaxtı geyim və dizaynda liderlik rolunu öz üzərinə götürür. Bundan əlavə, moda paytaxtları ümumiyyətlə geniş bir iş, bədii, əyləncə, mədəni və asudə fəaliyyət qarışığına sahibdirlər və beynəlxalq səviyyədə bənzərsiz və güclü bir şəxsiyyətə sahib olduqları üçün tanınırlar. Bir moda paytaxtı statusunun getdikcə bir şəhərin daxili və beynəlxalq profili ilə əlaqəli olduğu qeyd edildi. Moda paytaxtları, ehtimal ki, dizayn məktəbləri, moda jurnalları və varlı istehlakçıların yerli bazarı ilə daha geniş bir dizayn səhnəsinin bir hissəsidir. XVI əsrdən bəri Paris, dünyanın Moda Paytaxtı kimi qəbul edilir. Hal-hazırda moda paytaxtı termini, moda həftələrini keçirən şəhərləri, xüsusilə Paris, Milan, London, Roma və New Yorku təsvir etmək üçün istifadə olunur , sənayesini nümayiş etdirmək üçün. Digər müxtəlif şəhərlər də diqqətəlayiq moda tədbirlərinə ev sahibliyi edir və qlobal modada nüfuz sahibidirlər.
Tarixi[redaktə | mənbəni redaktə et]
Tarixən bir neçə şəhər öz növbəsində moda paytaxtı olmuşdur. İntibah dövründə, müasir İtaliyaya çevriləcək fərqli şəhər dövlətləri, o dövrdə göstərdikləri mədəni gücə görə Avropanın əsas meylləri idi. Buraya Floransa, Milan, Roma, Napoli, Cenova və Venesiya kimi şəhərlər daxildir.İngiltərə Kral Məhkəməsinin təsiri ilə XVI əsrin sonlarına doğru irəliləyən London, Avropa modasında böyük bir şəhər oldu. Eynilə, dövrdə İspaniyanın gücü sayəsində, İspan məhkəməsi modanı təsir altına alaraq onu böyük bir mərkəz halına gətirdi. XVII əsrdə, Rönesans solmaya başladığında, XIV Lüdovik dövründəki Fransız məhkəməsinin gücü ilə Paris özünü Avropanın əsas moda mərkəzi kimi göstərdi.
19-cu əsrdə güclü Britaniya İmperiyası və gənc Kraliça Viktoriyanın taxtda olması ilə (1837-ci ildən) London bir daha əsas moda liderinə çevrildi. Bununla birlikdə, üslubdan ilham almaq üçün Parisə baxmağa davam etdi və İngilislərin yüksək couture atası Charles Frederick Worth 1846-cı ildə Parisə köçdü. Bunu sənətini mükəmməlləşdirmək və sonra kommersiyalaşdırmaq üçün etdi, ilk moda nümayişlərini də keçirdi və orada moda etiketlərinin konsepsiyası.
20-ci əsr və ondan sonra[redaktə | mənbəni redaktə et]
Qızıl iyirminci illər ərzində Berlin avanqard moda paytaxtı sayılırdı.
20-ci əsr boyu - ancaq II Dünya Müharibəsindən sonra Nyu-York, xüsusilə 1940 və 50-ci illər ərzində idman geyimlərinin inkişaf etdirilməsində və moda kimi populyarlaşmasında fərqli bir yanaşma ilə Parisin hökmranlığına meydan oxuyaraq bir moda paytaxtı kimi böyüdü.
1950-ci illər ərzində İtaliya yenidən məşhur oldu. Floransa modada lider bir şəhər olaraq yenidən ortaya çıxdı, , 1970-ci illərdən etibarən Milana yönəldilməsinə baxmayaraq, aparıcı dizayn evləri şəhərə köçdü. 1980-ci illərdə Tokyo moda nümayişi Parisdə olsaydı belə dünyaya diqqət çəkən İssey Miyake və ya Comme des Garçonsdan Rei Kavakubo da daxil olmaqla avangard dizaynerlərin yeni nəsli ilə moda paytaxtı olaraq yerini aldı. Moda həm tekstil istifadəsində, həm də dizaynerlərin kəsib örtmək tərzində kökündən fərqlənirdi.
O vaxtdan bəri dünyada yeni moda mərkəzləri meydana çıxdı və köhnə nizam Afrika, Avstraliya və Cənubi Amerika da daxil olmaqla dünyanın hər yerindən çətinliklərlə qarşılaşdı. 2007-ci ildən bəri, Berlin yenidən qlobal moda meylləri üçün getdikcə daha da əhəmiyyətli bir mərkəz olaraq vurğulandı. Paris "yüksək moda" ilə yeganə lüks paytaxt hesab olunur.
Moda Nəzəriyyəsi: Bədən və Mədəniyyət Jurnalı 2011-ci il sayında, müəllif Lise Skovla birlikdə izah etdiyi şeyləri təklif edərək beş əsas şəhərin (London, Milan, Nyu-York, Paris, Tokio) ənənəvi hökmranlığından uzaqlaşma yolunu araşdırdı. 21. əsrdə inkişaf edən "çox mərkəzli" moda sənayesi olaraq.