Dərman qulançarı
Dərman qulançarı | ||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
![]() | ||||||||||
Elmi təsnifat | ||||||||||
Domen: Ranqsız: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Cins: ???: Dərman qulançarı |
||||||||||
Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
|
Sinonim[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Asparagus altilis (L.) Asch.
- Asparagus altilis subsp. oxycarpus (Steven) K.Richt.
- Asparagus altilis subsp. polyphyllus (Steven ex Ledeb.) K.Richt.
- Asparagus caspius Schult. & Schult.f.
- Asparagus caspius Hohen. [Illegitimate]
- Asparagus collinus Schur [Illegitimate]
- Asparagus esculentus Salisb.
- Asparagus fiori Sennen
- Asparagus hedecarpus Andrews ex Baker
- Asparagus hortensis Mill. ex Baker
- Asparagus littoralis Steven
- Asparagus officinalis var. altilis L.
- Asparagus officinalis var. campestris Gren. & Godr.
- Asparagus officinalis var. collinus Nyman
- Asparagus officinalis subsp. officinalis officinalis
- Asparagus officinalis var. oxycarpus (Steven) Nyman
- Asparagus officinalis subsp. polyphyllus (Steven ex Ledeb.) Nyman
- Asparagus officinalis var. strictus Boiss.
- Asparagus oxycarpus Steven
- Asparagus paragus Gueldenst. ex Ledeb.
- Asparagus polyphyllus Steven ex Ledeb.
- Asparagus polyphyllus Steven
- Asparagus sativus Mill.
- Asparagus scaber var. littoralis (Steven) Nyman
- Asparagus setiformis Krylov
- Asparagus tenuifolius Gilib. [Invalid]
- Asparagus trichophyllus var. medius Bong. & C.A.Mey.
- Asparagus vulgaris Gueldenst. ex Ledeb.
Təbii yayılması[redaktə | mənbəni redaktə et]
Atlantik okeanı hövzəsində və Orta Avropa da, Qafqaz da, Qərbi Sibir də, Orta Asiya da, Afrika da və Asiya da yayılmışdır.
Botaniki təsviri[redaktə | mənbəni redaktə et]
Hündürlüyü 50-150sm-ə çatan çoxillik bitkidir. Gövdəsi düz dayanan, hamar budaqlıdır. Yan budaqları yastılaşmışdır. Əsas yarpaqları pulçuqlara qədər reduksiyaya uğramış yarpaqlar əvəz edir. Onların qoltuqlarında nazik, düz,uzunluğu 1-3 sm olan, 3-6 ədəd oturan filokladodiləri vardır. Bitki ikievlidir. Çiçəkləri yan budaqların qoltuqlarında yerləşir. Erkək çiçəklərin uzunluğu 5 mm, boruvari, ağ və yaşılımtıl-sarıdır. Dişi çiçəkləri iki dəfə azdır. İyunun ortalarından çiçəkləyir. Meyvəsi qırmizı rəngli, diametri 8 mm olan giləmeyvədir. Toxumlarla, vegetativ və kökümsovların bölünməsi ilə çoxaldılır.
Ekologiyası[redaktə | mənbəni redaktə et]
Kserofit, işıqsevəndir. Çəmənlərdə, çöllərdə, kolluqlarda bitir. Torpaq şəraitinə tələbkardır, yüngül, qumluca və ya gillicə torpaqlara üstünlük verir. Torpağın yüksək turşuluğunu sevmir.
Azərbaycanda yayılması[redaktə | mənbəni redaktə et]
Qarabağda, Şirvanda, Murovdağda, Alazan-Əyriçayda, Gədəbəydə, Göygöldə, Lənkəranda meşələrdə rast gəlinir.
İstifadəsi[redaktə | mənbəni redaktə et]
Qida, dekorativ əhəmiyyətlidi. Qidada cavan, sulu, ətli zoğları istifadə edilir. Qulançarın zoğlarının xoş dadı və nazik qoxusu onda xüsusi maddə - asparagenin olmasına görədir.
Məlumat mənbələri[redaktə | mənbəni redaktə et]
Azərbaycan Dendroflorası II cild-Bakı:"SƏDA",2015,388 səh. Arxivləşdirilib 2019-11-17 at the Wayback Machine T.S.Məmmədov
- ↑ Linnaeus C. Species Plantarum (lat.): Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas. 1753.C. 1. səh. 313.