Dadav Moqamedov
 | Bu məqaləni vikiləşdirmək lazımdır. |
| Dadav Moqamedov | |
|---|---|
| Təxəllüsü | Микаил Магомедов, Айбала Дадав, Красный поэт |
| Doğum tarixi | 1863 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 1926 |
| Vəfat yeri | |
| Fəaliyyəti | şair |
| Fəaliyyət illəri | –1926 |
| Əsərlərinin dili | Qumuq dili |
Dadav Moqamedov (1863, Xumtorqala[d] – 1926, Xumtorqala[d]) — qumuq xalq şairi və ağac-kumuzda ifaçısı. Dağıstanın ilk xalq şairi. Metal və ağac üzrə usta. 1905-ci il kəndli hərəkatının fəal iştirakçısı; Vətəndaş Müharibəsi dövründə inqilabi partizan; Dağıstanda ilk kənd müxbiri. Milliyyətcə qumuqdur.
Bioqrafiya[redaktə | mənbəni redaktə et]
Gənc yaşlarından Magomedov xalq şairi-improvizatoru və agaç-kumuzda mahnı ifaçısı kimi tanınırdı. Üstəlik erkən yaşlarından nadir metal və ağac ustası kimi tanınmışdır. Mahnılarını inqilabı tərənmüm etməsi səbəbindən kəndlilər, xüsusilə də gənclər arasında məşhur idi. Dadav 1905-ci il inqilabı ərəfəsində kəndli hərəkatında fəal iştirak etmişdir. 1917-ci ildə Maqomedov inqilabçı döyüşçülərin önündə gedirdi. Üstəlik kənd məclisinin ilk sədri seçilmişdi. Bir vaxtlar Maqomedovun əsərləri yalnız şifahi olaraq deyil, həm də elan və inqilabi vərəqələr şəklində yayılmışdır. İnqilablar və vətəndaş müharibəsi dövründə onun şeirləri bolşevik mətbuatının "İşçi xalqı", "Al Bayrak" qəzetlərində, sovet dövründə "Yoldaş" qəzetinin səhifələrində nəşr olunurdu. Ağ Qvardiyaçıların onları axtarışı zamanı o, partizanlarla birlikdə dağlarda və meşələrdə gizlənir. 1920-ci ildən Qırmızı Ordunun zəfərindən və Dağıstanda Sovet hakimiyyətinin qurulmasından sonra, Dağıstan MSSR-da ilk kənd müxbiri olur. 20 il ərzində mahnılarında Dadav kasıbları mübarizəyə çağırır, reaksiya günlərində ağır əməyə gedən inqilabçıları tərifləyirdi. "Qırmızı şair" təxəllüsü ilə tanınırdı. Ağ Qvardiyanın Dağıstan ərazisində hökmranlıq etdiyi dövrdə əksinqilaba qarşı, kommunizmin qələbəsi uğrunda qəti mübarizə aparmaq üçün gizli bir təşviqata rəhbərlik edir. Mahnıları məzmun və dil baxımından onu çox sevən dağ kasıblarına yaxın idi. Kommunist Partiyasının üzvü olmadığı halda özünü tamamilə kommunizm yoluna həsr edir. 1930-cu illərdə Cəlaləddin Korkmasovun təşəbbüsü ilə nəşr olunmaq üçün nəzərdə tutulan şairin böyük şeirlər toplusu itirilir. 1935-ci ildə Yusup Qereev Dağıstan Yazıçılar Birliyinin rəhbərliyinə gəlir, Dadava Maqomedovun əlyazma şeirlər və mahnılar cildi ona təhvil verilir. Əlyazmanın oxunmasından ilham alan və Dadavın böyük oğlu Ömərlə dəfələrlə görüşdükdən sonra, Daqestanskaya Pravda qəzetinin səhifələrində Magomedovların ailə arxivi ilə tanış olduqdan sonra Yusup Qereev 6 yanvar 1935-ci ildə "İnqilabçı Kumtorkaladan bir müğənni" başlıqlı uzun bir məqalə dərc edir.
Fəxri adlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
DMSSR Xalq Komissarları Sovetinin 21 oktyabr 1925-ci il tarixli, 4423 saylı fərmanı əsasında Dadav Maqometova Dağıstanın Xalq Şairi yüksək adına layiq görüldüyünü təsdiq edən sertifikat təqdim edilir. Sertifikatı Dağıstan MSSR Xalq Komissarları Sovetinin sədri Celal-ed-Dinom Korkmasov və Dağıstan ASSR Xalq Komissarları Sovetinin rəhbəri imzalamışdır[1][2].
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ "Первый народный поэт Дагестана". 2020-06-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-10-12.
- ↑ "Юбилей дагестанского поэта Дадава Магомедова отметили в Махачкале". 2020-06-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-10-12.