Depozit hesabı
Depozit hesabı (fr. dépôt) — qiymətli kağızların uçotu üçün nəzərdə tutulmuş ümumi əlamətlə birləşən depozitar reyestrlərində qeydlər toplusu[1]. Bu hesabda əmanətçiyə məxsus qiymətli kağızlar üzrə hüquqlar uçota alınır.
Ümumi müddəalar[redaktə | mənbəni redaktə et]
Rusiya Bankı tərəfindən təsdiq edilmiş "Depozitarilər tərəfindən qiymətli kağızlar hesablarının və digər hesabların açılması və aparılması qaydası haqqında Əsasnamə"yə[2] uyğun olaraq qiymətli kağızlar hesablarında aşağıdakı qiymətli kağızlara hüquqlar qeyd edilə bilər:
Rusiya emitentləri tərəfindən yerləşdirilmiş (hüquqi şəxslər və ya Rusiya Federasiyasının vətəndaşları tərəfindən buraxılmış) adlı qiymətli kağızlar, federal qanunlara uyğun olaraq hüquqların qeydiyyatı qiymətli kağızlar hesabları üzrə depozitarlar tərəfindən həyata keçirilə bilər;
- məcburi mərkəzləşdirilmiş saxlanması olan adsız qiymətli kağızlar;
- qiymətli kağızlar kimi təsnif edilən xarici maliyyə alətləri[3] və bu maliyyə alətləri üzrə öhdəlik daşıyan şəxsin şəxsi qanunvericiliyinə uyğun olaraq onlara olan hüquqları qiymətli kağızlara hüquqların uçotunu aparan təşkilatlarda açılmış hesablarda uçota alına bilər.
Depozitar qiymətli kağızlara münasibətdə bu cür hesablarda yazılışların aparılması və mühafizəsini təmin etməklə qiymətli kağızlar hesablarını və digər hesabları aparır.
Qiymətli kağızlar hesablarında və depozitari tərəfindən açılmış digər hesablarda qiymətli kağızların uçotu vahidlər üzrə aparılır.
Qiymətli kağızlar kimi təsnif edilən xarici maliyyə alətlərinin uçotu depozitarda açılmış digər şəxslərin maraqları naminə fəaliyyət göstərən şəxsin hesabında uçota alındığı vahidlərdə aparıla bilər.
Kəsrə qiymətli kağızlar olduqda depozitar qiymətli kağızların fraksiya hissələrini uçota alır. Qiymətli kağızlar silindikdə onların kəsir hissələrinin yaranmasına, artırılmasına və ya azalmasına yalnız nominal sahiblərin qiymətli kağızlar hesablarında, xarici nominal sahiblərin qiymətli kağızlar hesablarında, o cümlədən şəxsi hesabdakı qiymətli kağızların sayı dəyişdikdə yol verilir. qiymətli kağızlar sahiblərinin reyestrindəki nominal sahibi, nominal qiymətli kağız sahibinin başqa depozitardakı hesabı və ya qiymətli kağızlara hüquqların uçotunu aparan xarici təşkilatda başqa şəxslərin maraqları naminə fəaliyyət göstərən şəxsin hesabı.
Qiymətli kağızlar hesablarının növləri[redaktə | mənbəni redaktə et]
Depozitarilər aşağıdakı növ qiymətli kağızlar hesablarını aça bilərlər:
- mülkiyyətçinin qiymətli kağızları hesabı - mülkiyyət hüququ və ya digər əmlak hüququ üzrə depozitorlara məxsus qiymətli kağızlar üzərində hüquqların nəzərə alındığı hesab;
- qəyyumun depozit hesabı - depozitorun etibarlı idarəçiliyində olan qiymətli kağızlar üzrə hüquqların uçotu üçün hesab (qiymətli kağızların idarə edilməsi fəaliyyətini həyata keçirmək hüququna qiymətli kağızlar bazarının peşəkar iştirakçısı kimi lisenziyası olan təşkilatlar üçün);
- nominal qiymətli kağızlar hesabı - depozitorun müştərilərinə məxsus qiymətli kağızlar üzrə hüquqların uçotu üçün hesab (depozitar fəaliyyətini həyata keçirmək üçün qiymətli kağızlar bazarının peşəkar iştirakçısı kimi lisenziyası olan təşkilatlar üçün);
- xarici nominal sahibinin qiymətli kağızlar hesabı - xarici təşkilatın müştərilərinin qiymətli kağızları üzrə hüquqların uçotu üçün hesab (bu sahədə səlahiyyətli orqan tərəfindən təsdiq edilmiş depozitarinin xarici nominal sahibinin qiymətli kağızları hesabını açdığı xarici təşkilatların siyahısına uyğun olaraq maliyyə bazarları);
- xarici müvəkkil sahibinin qiymətli kağızlar hesabı;
- depozitar proqramlarının qiymətli kağızlar hesabı;
- depozit hesabı;
- emitentin (qiymətli kağızlar üzrə öhdəliyi olan şəxsin) xəzinə qiymətli kağızları hesabı - emitentin (qiymətli kağızlar üzrə öhdəliyi olan şəxsin) onun buraxdığı (buraxılmış) qiymətli kağızlara hüquqlarının uçotu üçün hesab;
- ticarət qiymətli kağızları hesabları[4] — klirinqə buraxılmış öhdəliklərin yerinə yetirilməsi və (və ya) yerinə yetirilməsini təmin etmək üçün istifadə edilə bilən qiymətli kağızlar üzərində hüquqların uçotu üçün hesablar (bu hesablar sifariş vermək hüququ olan klirinq təşkilatı göstərilməklə açılır. belə qiymətli kağızlar hesabları üzrə);
- klirinq depozitar hesabı[4] — klirinqə buraxılmış (yalnız klirinq təşkilatları üçün) və ya əmlak fonduna keçmiş öhdəliklərin yerinə yetirilməsi və (və ya) yerinə yetirilməsini təmin etmək üçün istifadə edilə bilən qiymətli kağızlara hüquqların uçotunu aparmaq;
- tranzit saxlama hesabı;
- investisiya tərəfdaşlığının qiymətli kağızları hesabı[5]
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ Рекомендации Комитета депозитариев ПАРТАД // «Вестник Банка России». — 1995. — № 7.
- ↑ Положение Банка России от 13.11.2015 № 503-П «О порядке открытия и ведения депозитариями счетов депо и иных счетов».
- ↑ Федеральный закон от 22.04.1996 № 39-ФЗ «О рынке ценных бумаг».
- ↑ 1 2 Федеральный закон от 07.02.2011 № 7-ФЗ «О клиринге, клиринговой деятельности и центральном контрагенте».
- ↑ Федеральный закон от 28.11.2011 № 335-ФЗ «Об инвестиционном товариществе».