Ekvador–Peru müharibəsi
| 1941-ci il Peru-Ekvador müharibəsi | |||
|---|---|---|---|
| Peru-Ekvador münaqişələri | |||
.jpg) | |||
| Tarix | 5 iyul 1941 — 31 iyul 1941 | ||
| Yeri | Peru-Ekvador sərhədi, Ekvadorun El-Oro, Loxa və Oryente əraziləri | ||
| Səbəbi | Ərazi mübahisəsi | ||
| Nəticəsi | Rio-de-Janeyro protokolu, mübahisəli ərazilər Peruya keçdi | ||
| Münaqişə tərəfləri | |||
|
|
|||
| Komandan(lar) | |||
|
|||
| Tərəflərin qüvvəsi | |||
|
|||
|
|
|||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |||
.svg){kind=small}
1941-ci il Peru-Ekvador müharibəsi — XX əsrdə Peru və Ekvador arasında mübahisəli ərazilər üstündə baş vermiş 3 müharibədən birincisi.
Müharibənin səbəbi
[redaktə | mənbəni redaktə et]Amazon çayı hövzəsində yerləşən ərazilər XIX əsrdən başlayaraq Peru və o vaxt kı Böyük Kolumbiya Respublikası dövlətləri arasında mübahisəyə səbəb olmuşdu. 1940-cı ildə sərhədyanı döyüşlər aktivləşdi. Növbəti il Perunun prezidenti Manuel Prado-i-Uqerteçe ekvadorluların Perunun Sarumilya ərazisinə hücum etdiklərini irəli sürərək ordunun Şimal qrupunun döyüş vəziyyətinə gətirilməsini əmr etdi.
Müharibənin gedişi
[redaktə | mənbəni redaktə et]5 iyul 1941-ci ildə sərhədyanı döyüşlər açıq müharibəyə çevrildi. Hansı tərəfin ilk atəş açdığına dair mübahisələr indiyədək gedir. Peru ordusu sayca və hərbi texnikasına görə Ekvadoru qat-qat üstələyirdi, belə ki, münaqişənin ilk günlərində ərazidə Perunun 11 500-dən 13 minədək əsgəri, hərbi təyyarələri və yenicə Çexoslovakiyadan alınan tankları var idi. Ekvador tərəfdə isə yalnız 743 əsgər, 93 könüllü və 500 karabiner yerləşdirilmişdi.
5-7 iyul tarixində artilleriya ilə Sarumilyaya zərbələr endirilir. Peru tərəfdən isə aviasiya iştrak edir. 23 iyul tarixində Peru Ekvadorun liman şəhəri olan Puerto-Bolivara tərəf hücuma keçir. Eyni zamanda Peru aviasiyası Uakilyas, Arnilyas, Santa-Roza və Maçala şəhərlərinə aviazərbələr endirir. 27 iyulda Puerto-Bolivar hava-desant əməliyyatı nəticəsində peruluların əlinə keçir. Bu, tarixdə Qərb yarımkürəsində həyata keçirilmiş ilk desant əməliyyatı idi. Əməliyyatda cəmi 30 desantçı iştirak edirdi. 31 iyuldan başlayaraq döyüşlər səngiməyə başlayır.
Nəticə
[redaktə | mənbəni redaktə et]21 noyabrda Rio-de-Janeyroda tərəflər arasında protokol imzalanır. Protokola əsasən 278 km² ərazi Peruya keçir. Müqavilənin yerinə yetirilməsinin zəmanətçisi kimi Argentina, Braziliya, ABŞ və Çili müşahidəçi rolunu oynayırdılar. Amma müqavilədə mübahisəli hesab olunan 78 km² ərazi bölünmədi. Bu isə bir müddətdən sonra yeni müharibələr gətirib çıxardı.Bu kanfilikt Pakuişa müharibəsi və Alto Senepa müharibəsinə səbəb olur