Fərrəx Dəulətşa

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keç Axtarışa keç
Fərrəx Dəulətşa
Doğum tarixi 31 dekabr 1887(1887-12-31)
Doğum yeri
Vəfat tarixi 10 yanvar 1956(1956-01-10) (68 yaşında)
Vəfat yeri
Fəaliyyəti şair, yazıçı

Fərrəx Dəulətşa (başq. Фәррәх Дәүләтша улы Дәүләтшин 31 dekabr 1887, Ufa quberniyası – 10 yanvar 1956, Birsk rayonu, Başqırd MSSR) — şair, folklorşünas, başqırd ədəbiyyatının klassiki. Başqırd Muxtar Sovet Sosialist Respublikasının xalq şairi (1944), Başqırd Muxtar Sovet Sosialist Respublikasının Yazıçılar Birliyinin üzvü (1939).

Bioqrafiyası

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Fərrəx Dəulətşa 31 dekabr 1887-ci ildə Ufa əyalətinin Birsk qəzasında, Starourtaevo kəndində anadan olmuşdur. 8 yaşında valideynlərini itirir. 1913-1916-cı illərdə Belı Klyuç kağız fabrikində (Akçişminski kağız fabriki) işləyərkən, buxar qazanının partlamasından gözlərini itirir. Ağır xəsarət aldıqdan sonra işsiz qalır.

Kəndinə qayıdan Fərrəx Dəulətşa yemi mahnılar bəstələməyə və ifa etməyə başlayır.

Kənddə başlayan inqilabi quruluş onun əsərlərinin mövzusunu müəyyənləşdirir ("Dağlarda gəzən bir adam", "Baba Yagir", "Boyarların bəlası", "Bayt Nuri"). Beytlərində hər cür folklordan - tapmacalardan, atalar sözləri və məsəllərdən, kubayırlardan, nağıllardan və adət-ənənələrdən istifadə edir. 1928-ci ildə ilk şeirlər və beytlər kitabı olan "Kor Fəraxın nağılları" kitabını nəşr etdirir. 1939-cu ildə ikinci kitabı nəşr olunur. 1947-ci ildə üçüncü kolleksiya, hərblə əlaqəli idi. Burada "Bahar gəldi", "Tarla meşəsi", "İki qoca" və "Müharibə bitdi" hekayələri daxil idi.

1944-cü ildə Başqırd Muxtar Sovet Sosialist Respublikası Ali Şurasının Rəyasət Heyəti ona "Başqırd Muxtar Sovet Sosialist Respublikasının xalqı şairi" adı verir.

1939-cu ildən Başqırd Muxtar Sovet Sosialist Respublikası Yazıçılar Birliyinin üzvü olur.

10 yanvar 1956-cı ildə Başqırd Muxtar Sovet Sosialist Respublikasının Birsk rayonu, Novobayşevo kəndində vəfat edir.

Mükafatları

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Şərəf nişanı ordeni (1939)

"Başqırd Muxtar Sovet Sosialist Respublikasının xalq şairi" fəxri adı (1944)

Yaradıcılığı

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Beytləri: "Ayıq olun!", "Beyt Nuri", "Baba Yanqır", "Kor Fərraxın nağılları", "Müharibə bitdi", "Bahar gəldi", "Tarla meşəsi".

Şeirlər: "Kollektivləşmə", "Kommunanın vəziyyəti", "Kolxozun uğuru", "İşimbay", "Sovet pilotları".

Ədəbiyyat

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • Орденлы халыҡ йырсыһы Фәррах йырҙары һәм бәйеттәре. Өфө, 1939.
  • Сәсәндең кәңәштәре. Өфө, 1947.
  • Башҡорт сәсәндәре. Өфө, 1953.
  • Сәсән тауышы. Өфө, 1967.
  • Шиғырҙар // Башҡорт поэзияhы антологияhы. Өфө, 1971.

Mənbə

[redaktə | mənbəni redaktə et]
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Fərrəx_Dəulətşa&oldid=6218690"