Fətrət

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keçin Axtarışa keçin

Fətrət (lat. interregnum) — monarxiyalarda taxtın boşaldılması dövrü.

İrsi monarxiyalar[redaktə | mənbəni redaktə et]

İrsi bir monarxiyada varisliyin açıq qaydaları (varisin seçilməsində qeyri-müəyyənlik, onun razılığını gözləmək, xaricdən gəlişi və s.) Və ya hakim bir sülalənin yatırılması vəziyyətində (sülalə böhranına baxın) qeyri-müəyyən bir vəziyyət yarana bilər. İrsi bir monarxiyada bir fətrət ümumiyyətlə kəskin siyasi böhran və qeyri-sabitlik dövrü deməkdir.

Rusiya
  • Rus tarixində ilk nisbətən uzun fətrət 1598-ci ildə Rurik ailəsinin kral xəttinin sıxışdırılmasından sonra baş verdi. Boris Godunovun taxta seçilməsi ilə başa çatdı.
  • 1610-1613-cü illərdə çətinliklər dövrünün ən çətin mərhələsində Rusiyada ümumiyyətlə tanınmış bir monarx mövcud deyildi (baxmayaraq ki, Yeddi Boyar dövrü 1610-cu il avqustun 27-də Rusiya taxtının Polşa şahzadəsi Vladislava təhvil verilməsinə dair müqavilə imzaladı).
  • Rusiya İmperiyasında, fətrət, 1825-ci ilin sonlarında, İskəndər I. De yurenin ölümündən sonra, İskəndərin birbaşa varisi I Nikolay . retroaktiv olaraq elan edildi.

Seçilmiş monarxiyalar[redaktə | mənbəni redaktə et]

Seçkili bir monarxiya şəraitində (daha doğrusu, müasir bir Malayziyada olduğu kimi, yeni bir monarxın ömür boyu rotasiya yolu ilə seçildiyi, lakin əvvəlkilərin ölümündən sonra), interregnum normal və proqnozlaşdırılan vəziyyətdir, bunun üçün monarxın seçilməsinə qədər dövlət başçısının səlahiyyətlərinin müvəqqəti icrası üçün normativ mexanizmlər təmin olunur.

Reç Pospolita

Rzecz Pospolitada, fətrət dövrünün xüsusi bir adı vardı - bezkrulevye (rusca ötürülmə, kralsız), bu zaman Polşa Prim katolik arxiyepiskopu müvəqqəti dövlət başçısının səlahiyyətlərini - Interrex, çağırış (son) və sonra seçici yerinə yetirdi[1].

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

  1. Бескоролевье  // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). СПб.. 1890–1907.