Ferdinand de Lesseps
| Ferdinand de Lesseps | |
|---|---|
| fr. Ferdinand Marie vicomte de Lesseps | |
 | |
| Doğum tarixi | 19 noyabr 1805[1][2][3][…] |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 7 dekabr 1894[1][3][4][…] (89 yaşında) |
| Dəfn yeri | |
| Vətəndaşlığı |
 Fransa |
| Milliyyəti | fransız |
| Təhsili |
|
| Fəaliyyəti | hüquqşünas, mühəndis, diplomat |
| Tanınır | Süveyş kanalı |
| Mükafatları |
 |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Ferdinand Mari, vikont de Lesseps (fr. Ferdinand Marie vicomte de Lesseps; 19 noyabr 1805[1][2][3][…], Versal – 7 dekabr 1894[1][3][4][…]) — fransız diplomatı, Süveyş kanalının tikilməsinə rəhbərlik etmişdir.
Fəaliyyəti[redaktə | mənbəni redaktə et]
Süveyş kanalı[redaktə | mənbəni redaktə et]
1825–1849-cu illərdə Avropa və Afrikanın bir sıra ölkələrində, o cümlədən 1831–1837-ci illərdə Misirdə müxtəlif diplomatik vəzifələr tutmuşdur. Misir məhkəməsinin nümayəndələri ilə şəxsi əlaqələrdən istifadə edərək, 1854-cü ildə Misir hökmdarı Səid Paşadan Süveyş kanalının inşası üçün güzəşt almışdır. 1859–1869-cu illərdə bu kanalın tikintisinə rəhbərlik etmişdir. İnşaatın uğurla başa çatması və kanalın açılması ona layiq bir şöhrət gətirdi: Lesseps bir çox elmi cəmiyyətin üzvü oldu, Fəxri Legion ordeni ilə təltif edildi.
Panama kanalı[redaktə | mənbəni redaktə et]
Panama kanalının inşası üçün 1879-cu ildən bu yana rəhbərlik etdiyi Panama səhmdar cəmiyyəti ilə yaşanan qalmaqal onun nüfuzuna xələl gətirə bilməzdi. 1889-cu ildə bu şirkətin dağılması on minlərlə kiçik səhmdarların məhvinə səbəb oldu. Oğurluq, sui-istifadə və maliyyə çətinliklərini gizlətmək üçün şirkət heyəti fransız nazirlərə, senatorlara, müavinlərə və qəzet redaktorlarına rüşvət verdi. Rəsmi araşdırmadan sonra Lesseps və oğlu Şarl 1893-cü ilin fevralında beş il həbs cəzasına məhkum edildi. Məhkəmə bu qərarı tezliklə ləğv etdiyi üçün yalnız oğul cəzasını çəkməli oldu, sonra o da çox çəkmədi.
Lessepsin iki evliliyindən 17 övladı olmuşdur. Sonuncu uşağı Gizelanın qızı, 1885-ci ildə 80 yaşında ikən dünyaya gəlmişdir.
Mükafat və adları[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Albert medalı (1865)
- "Fəxri Legion" ordeni (1869)
- London Kral Cəmiyyətinin fəxri üzvü (1875-ci ildən)
- Fransa Akademiyasının üzvü (1884-cü ildən)
- Rusiya Coğrafiya Cəmiyyətinin xarici fəxri üzvü.
Ədəbiyyat[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Smith, G Barnett The Life and Enterprises of Ferdinand de Lesseps (London, 1893)
- de Lesseps, Ferdinand, Souvenirs de quarante ans (trans. by CB Pitman).
- Karabell, Zachary. Parting the Desert: The Creation of the Suez Canal. New York: Knopf. 2003. ISBN 978-0375408830.
- McCullough, David, The Path Between the Seas: The Creation of the Panama Canal 1870–1914 Simon and Schuster, 1977.
- Mellander, Gustavo A. (1971) The United States in Panamanian Politics: The Intriguing Formative Years. Danville, Ill.: Interstate Publishers. OCLC 138568.
- Mellander, Gustavo A.; Nelly Maldonado Mellander (1999). Charles Edward Magoon: The Panama Years. Río Piedras, Puerto Rico: Editorial Plaza Mayor. ISBN 1-56328-155-4. OCLC 42970390.
- Parker, Matthew. Panama Fever: The Epic Story of One of the Greatest Human Achievements of All Time – the Building of the Panama Canal. New York: Doubleday,
- Simon, Maron J. The Panama Affair Charles Scribner's Sons, 1971.
Xarici keçidlər[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Ferdinand de Lesseps (1887). Recollections of forty years. Volume 1. Volume 2. From Internet Archive.
- André Gill (1867). "Ferdinand de Lesseps".
- The Delesseps Family Arxivləşdirilib 2010-11-23 at the Wayback Machine
- The A.B. Nichols archival collection of documents and materials related to the Panama Canal includes a number of references to the French project, including photographs of de Lesseps and his house in Panama. Arxivləşdirilib 2011-07-27 at the Wayback Machine
- Associació de Veïns i Comerciants de la Plaça Lesseps, Gràcia, Barcelona, Catalonia
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ 1 2 3 4 Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- ↑ 1 2 Ferdinand Lesseps de // Léonore verilənlər bazası (fr.). ministère de la Culture.
- ↑ 1 2 3 4 Ferdinand de Lesseps // Structurae (ing.). Ratingen: 1998.
- ↑ 1 2 Ferdinand Marie Lesseps // Brockhauz Ensiklopediyası (alm.). / Hrsg.: Bibliographisches Institut & F. A. Brockhaus, Wissen Media Verlag