Ferdinand de Lesseps

Ferdinand de Lesseps
fr. Ferdinand Marie vicomte de Lesseps
Doğum tarixi	19 noyabr 1805(1805-11-19)[…]
Doğum yeri	Versal, Fransa
Vəfat tarixi	7 dekabr 1894(1894-12-07)[…] (89 yaşında)
Dəfn yeri	Per-Laşez qəbiristanlığı
Vətəndaşlığı	Fransa
Milliyyəti	fransız
Təhsili	IV Henri Liseyi[d]
Fəaliyyəti	hüquqşünas, mühəndis, diplomat
Tanınır	Süveyş kanalı
Mükafatları
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Ferdinand Mari, vikont de Lesseps (fr. Ferdinand Marie vicomte de Lesseps; 19 noyabr 1805^[…], Versal – 7 dekabr 1894^[…]) — fransız diplomatı, Süveyş kanalının tikilməsinə rəhbərlik etmişdir.

Fəaliyyəti

Süveyş kanalı

1825–1849-cu illərdə Avropa və Afrikanın bir sıra ölkələrində, o cümlədən 1831–1837-ci illərdə Misirdə müxtəlif diplomatik vəzifələr tutmuşdur. Misir məhkəməsinin nümayəndələri ilə şəxsi əlaqələrdən istifadə edərək, 1854-cü ildə Misir hökmdarı Səid Paşadan Süveyş kanalının inşası üçün güzəşt almışdır. 1859–1869-cu illərdə bu kanalın tikintisinə rəhbərlik etmişdir. İnşaatın uğurla başa çatması və kanalın açılması ona layiq bir şöhrət gətirdi: Lesseps bir çox elmi cəmiyyətin üzvü oldu, Fəxri Legion ordeni ilə təltif edildi.

Panama kanalı

Panama kanalının inşası üçün 1879-cu ildən bu yana rəhbərlik etdiyi Panama səhmdar cəmiyyəti ilə yaşanan qalmaqal onun nüfuzuna xələl gətirə bilməzdi. 1889-cu ildə bu şirkətin dağılması on minlərlə kiçik səhmdarların məhvinə səbəb oldu. Oğurluq, sui-istifadə və maliyyə çətinliklərini gizlətmək üçün şirkət heyəti fransız nazirlərə, senatorlara, müavinlərə və qəzet redaktorlarına rüşvət verdi. Rəsmi araşdırmadan sonra Lesseps və oğlu Şarl 1893-cü ilin fevralında beş il həbs cəzasına məhkum edildi. Məhkəmə bu qərarı tezliklə ləğv etdiyi üçün yalnız oğul cəzasını çəkməli oldu, sonra o da çox çəkmədi.

Lessepsin iki evliliyindən 17 övladı olmuşdur. Sonuncu uşağı Gizelanın qızı, 1885-ci ildə 80 yaşında ikən dünyaya gəlmişdir.

Mükafat və adları

• Albert medalı (1865)
• "Fəxri Legion" ordeni (1869)
• London Kral Cəmiyyətinin fəxri üzvü (1875-ci ildən)
• Fransa Akademiyasının üzvü (1884-cü ildən)
• Rusiya Coğrafiya Cəmiyyətinin xarici fəxri üzvü.

Ədəbiyyat

• Smith, G Barnett The Life and Enterprises of Ferdinand de Lesseps (London, 1893)
• de Lesseps, Ferdinand, Souvenirs de quarante ans (trans. by CB Pitman).
• Karabell, Zachary. Parting the Desert: The Creation of the Suez Canal. New York: Knopf. 2003. ISBN 978-0375408830.
• McCullough, David, The Path Between the Seas: The Creation of the Panama Canal 1870–1914 Simon and Schuster, 1977.
• Mellander, Gustavo A. (1971) The United States in Panamanian Politics: The Intriguing Formative Years. Danville, Ill.: Interstate Publishers. OCLC 138568.
• Mellander, Gustavo A.; Nelly Maldonado Mellander (1999). Charles Edward Magoon: The Panama Years. Río Piedras, Puerto Rico: Editorial Plaza Mayor. ISBN 1-56328-155-4. OCLC 42970390.
• Parker, Matthew. Panama Fever: The Epic Story of One of the Greatest Human Achievements of All Time – the Building of the Panama Canal. New York: Doubleday,
• Simon, Maron J. The Panama Affair Charles Scribner's Sons, 1971.

Xarici keçidlər

• Ferdinand de Lesseps (1887). Recollections of forty years. Volume 1. Volume 2. From Internet Archive.
• André Gill (1867). "Ferdinand de Lesseps".
• The Delesseps Family Arxivləşdirilib 2010-11-23 at the Wayback Machine
• The A.B. Nichols archival collection of documents and materials related to the Panama Canal includes a number of references to the French project, including photographs of de Lesseps and his house in Panama. Arxivləşdirilib 2011-07-27 at the Wayback Machine
• Associació de Veïns i Comerciants de la Plaça Lesseps, Gràcia, Barcelona, Catalonia