Filireyaşəkilli fontaneziya

Filireyaşəkilli fontaneziya
Elmi təsnifat
Domen: Eukariotlar Klad: Diaphoretickes Ranqsız: Arxeplastidlər Aləm: Bitkilər Klad: Streptofitlər Klad: Ali bitkilər Klad: Çoxsporlu bitkilər Klad: Borulu bitkilər Klad: Toxumlu bitkilər Klad: Çiçəkli bitkilər Klad: Evdikotlar Klad: Bazal evdikotlar Klad: Superasteridlər Klad: Asteridlər Klad: Lamidlər Dəstə: Dalamazçiçəklilər Fəsilə: Zeytunkimilər Triba: Fontanesieae Cins: Fontaneziya Növ: Filireyaşəkilli fontaneziya
Beynəlxalq elmi adı
Fontanesia philliraeoides Labill., 1791
Şəkil axtarışı

Filireyaşəkilli fontaneziya (lat. Fontanesia philliraeoides) — bitkilər aləminin dalamazçiçəklilər dəstəsinin zeytunkimilər fəsiləsinin fontaneziya cinsinə aid bitki növü.

Təbii yayılması

Təbiətdə Kiçik Asiya və Siciliya adasında rast gəlinir. Dekorativ bitki kimi Aralıq dənizi sahillərində becərilir.

Botaniki təsviri

Hündürlüyü 3 m-dək, şaxələnmiş, sarı-qonur budaqlı, yarpağı tökülən koldur. Zoğları dörd hissəli, yarpaq yerləşməsi üzbəüzdür. Yarpaqları sadə, bütöv, yumurtavari-neştərvari və ya ellipsvari, uzunluğu 2-4 sm və eni 0,8 sm, pöhrədən əmələ gələn zoğlarında uzunluğu 7sm-dək və eni 1,5 sm, kənarları xırda dişli, bozumtul-yaşıldır. Saplaqların uzunluğu 2-5 mm-dir. Çiçək qrupları yan budaqlarda qısa, qoltuq və ya uc, yarpaqlı süpürgələrdir. Çiçəkləri xırda; kasacığı 4 xırda kasayarpaqlardan ibarətdir; ləçəkləri 4 ədəd, ensiz, ağımtıl; erkəkcikləri ləçəklərdən iri; yumurtalığı yuxarı, 2 yuvalı; dişicik ağzı 2 qanadlıdır. Meyvəsi təxminən yumrudan ellipsvariyədək, uzunluğu 6-8 mm, ensiz qanadlı, hamar qozadır. Mayda çiçəkləyir, meyvələri iyulda-avqustda yetişir. Kütləvi yarpaqlama mayın axırları, yarpaqların tökülməsi isə noyabrda baş verir.

Ekologiyası

Qışa az davamlıdır, soyuq qış aylarında çoxillik zoğları donur, ancaq yay ərzində tez bərpa olunur.

Azərbaycanda yayılması

Abşeron, Gəncə və s. rayonlarda mədəni şəraitdə becərilir.

İstifadəsi

Çox dekorativ koldur. Yaşıllaşdırmada istifadə oluna bilər.