Fotometriya (astronomiya)
Fotometriya (astronomiya) — astronomiyanın göy cisimlərinin elektromaqnit şüalanmasının axınlarının və intensivliyinin ölçülməsi, habelə bunun üçün üsul və üsulların işlənib hazırlanması ilə məşğul olan bölməsi. Yalnız radiasiya miqdarının deyil, həm də dalğa uzunluqları üzrə paylanmasının ölçüldüyü halda, spektroskopiya termini istifadə olunur.
Metodologiya[redaktə | mənbəni redaktə et]
.png)
Fotometriyanı yerinə yetirmək üçün istifadə olunan üsullar ölçmələrin aparıldığı dalğa uzunluğu diapazonundan asılıdır. Ən sadə variantda fotometriya teleskopda radiasiya toplayaraq həyata keçirilir. Bundan əlavə, işığa həssas alətlərdən istifadə edərək işıq enerjisinin sonradan tutulması və qeyd edilməsi ilə xüsusi optik filtrlər vasitəsilə qəbul edilmiş elektromaqnit şüalanmanı ötürmək mümkündür. Ölçmə sisteminin konsepsiyasına bir sıra lentlər daxildir.[1] Tarixən spektrin yaxın infraqırmızı və uzun dalğalı ultrabənövşəyi bölgələrində fotometriya eyni obyektdən gələn işığın intensivliyini onun şüasını fotohəssas elementə yönəltməklə ölçmək üçün nəzərdə tutulmuş fotoelektrik cihaz olan fotometrdən istifadə etməklə həyata keçirilirdi. Sonradan bu fotometrlər əsasən eyni vaxtda bir neçə obyektin şəklini çəkə bilən CCD kameralarına əsaslanan cihazlarla əvəz olundu.[2] Bununla belə, fotoelektrik fotometrlər hələ də bəzi tətbiqlərdə, məsələn, yüksək qətnamə tələb olunmadığı hallarda istifadə olunur.
1896–1898-ci illərdə Şvarşilzd Vyanadakı Kufner Rəsədxanasında[3]assistent kimi çalışdı, burada astronomik fotometriya üçün ekspozisiya müddətini təyin etmək üçün bir düstur işləyib hazırladı və fotoqrafiyada qeyri-mütənasiblik fenomenini kəşf etdi. 1899-cu ildə Münhen Universitetinə qayıtdı və burada ulduzların parlaqlığının ölçülməsinə dair habilitasiya dissertasiyası müdafiə edərək Privatdozent vəzifəsini aldı.[4]
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ Casagrande, Luca; VandenBerg, Don A. "Synthetic stellar photometry - General considerations and new transformations for broad-band systems". Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. Oxford University Press. 444 (1). 2014: 392–419. Bibcode:2014MNRAS.444..392C. doi:10.1093/mnras/stu1476.
- ↑ Brian D. Warner. A Practical Guide to Lightcurve Photometry and Analysis. Springer. 20 June 2016. ISBN 978-3-319-32750-1. 20 July 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 16 June 2023.
- ↑ Miles, R. "A light history of photometry: from Hipparchus to the Hubble Space Telescope". Journal of the British Astronomical Association. 117. 2007: 178–186. Bibcode:2007JBAA..117..172M.
- ↑ C.R. Kitchin. Optical Astronomical Spectroscopy. CRC Press. 1 January 1995. 212–. ISBN 978-1-4200-5069-1. 20 July 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 16 June 2023.