Gümüşü çingil
| Gümüşü çingil | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||
|
XƏTA: parent və rang parametrlərini doldurmaq lazımdır. ???: Gümüşü çingil |
||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||
| ||||||||
Təbii yayılması[redaktə | mənbəni redaktə et]
Yabanı halda İranda və Şimali-Qərbi Monqolustanda, Zaqafqaziyada və Orta Asiyada yayılmışdır.
Botaniki təsviri[redaktə | mənbəni redaktə et]
Hündürlüyü 3 m, sallaq zoğlara malik, gövdəsinin rəngi qonur koldur. Bitkinin yarpaqlaması mürəkkəb, 3-6 cüt gümüşü cütlələkvari çılpaq yarpaqlardan ibarətdir. Yarpaqların üzəri bozumtul, gümüşü tükcüklərlə örtülmüş olur. Uc hissədəki tək yarpaq tikanla əvəz olunmuşdur. Bu tikanlar qışda yarpaqcıqlar töküldükdən sonra saplaqlarla birlikdə gövdə üzərində uzun müddət qalır. Yarpaqaltlıqları bizvari tikanlara çevrilmişdir. Çiçəkləri 2-3 ədəd olmaqla yarpaqların qoltuğundakı salxımlarda yerləşir. Kasayarpaqları dişli olub, 3-6 sm uzunluğunda, enli, üçbucaq formasındadır. Tacı bənövşəyi, qırmızımtıl, çəhrayı və ya ağ, uzunluğu 15-18 mm-dir. Paxlası saplaqlı, sarımtıl-qonur, uzunluğu 1-3 sm, eni 7-12 mm, üzəri qırışıqlı, uc hissəsi əyilmiş və gec açılandır. Toxumları şabalıdı rəngdə, çılpaq, uzunluğu 2,5-3 mm və eni 2 mm-dir. Iyun - iyul aylarında çiçəkləyir, oktyabr-noyabrda meyvələri yetişir. Toxumla, budaqlarını basdırmaqla və kök pöhrəsi vasitəsi ilə artırılır. Bolluca çiçək açır.
Ekologiyası[redaktə | mənbəni redaktə et]
Gilli, qumlu, kirəcli torpaqlarda çoxlu kök bicləri olur. Quraqlığa davamlı, işıq sevən və torpağa az tələbkar olan dekorativ koldur.
Azərbaycanda yayılması[redaktə | mənbəni redaktə et]
Naxçıvanda, Kür-Araz ovalığında (yabanılaşmış halda), quru yamaclarda, çayların sahillərində, çınqıllı və daşlı-qumlu vadilərdə bitir.
İstifadəsi[redaktə | mənbəni redaktə et]
Daşlı və orta şoranlaşmış yerləri yaşıllaşdırmaq məqsədilə istifadə edilir. Yaxşı bal verən bitkidir. Köklərində boyaq maddəsi alınır.
Ədəbiyyat[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Флора Азербайджана. т.5. 1954; Флора Кавказа. т.5. 1954;
- Azərbaycanın ağac və kolları. I cild. 1961;
- Azərbaycan flora-sının konspekti. I-III cildlər. 2005; 2006; 2008;
- Tofiq Məmmədov, Elman İsgəndər, Tariyel Talıbov. Azərbaycanın nadir ağac və kol bitkiləri", Bakı: "Elm", 2014, 380 səh
Xarici keçidlər[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Azərbaycan Dendroflorası III cild-Bakı:"Elm",2016,400 səh. T.S.Məmmədov Arxivləşdirilib 2019-11-17 at the Wayback Machine
- ↑ Azani N., Babineau M., Bailey C. D., Banks H., Barbosa A., Pinto R. B., Boatwright J., Borges L., Brown G., Kite G. C. et al. A new subfamily classification of the Leguminosae based on a taxonomically comprehensive phylogeny – The Legume Phylogeny Working Group (LPWG) (ing.). // Taxon: Official News Bulletin of the International Society for Plant Taxonomy Utrecht: IAPT, Wiley, 2017. Vol. 66, Iss. 1. P. 44–77. ISSN 0040-0262; 1996-8175 doi:10.12705/661.3