Gürcüstanın xarici ticarəti
Gürcüstanın xarici ticarəti mənfi ticarət balansı ilə xarakterizə olunur, idxal ixracdan bir neçə dəfə çoxdur[1][2].
Tarixi[redaktə | mənbəni redaktə et]
SSRİ dağılmadan əvvəl Gürcüstanın xarici ticarət dövriyyəsi istehsal olunan iqtisadi məhsulu üstələyirdi.[3]Gürcüstan ixracatının böyük hissəsini ərzaq və kənd təsərrüfatı məhsulları, idxalın böyük hissəsini enerji mənbələri və istehlak malları təşkil edirdi.
1998-ci il Rusiya iqtisadi böhranından sonra Gürcüstanın Rusiyaya ixracı əhəmiyyətli dərəcədə azaldı ki, bu da Gürcüstan iqtisadiyyatının artım tempinin ildə bir neçə faizə enməsinə səbəb oldu[3].
2008-ci il[redaktə | mənbəni redaktə et]
2008-ci ilin əsas ixrac məhsulları[4]:
- ferro ərintilər — 17.9%
- qara metal qırıntıları - 8.6%
- mis filizi və konsentratları - 7,9%
- avtomobillər (yenidən ixrac) [5] — 7.6%
- gübrələr - 7,1%
- kobud qızıl - 6,7%
- sement - 5,4%
- spirt - 3,9%
- şərab - 2,5%
2008-ci ildə əsas alıcılar: Türkiyə (17.6%), Azərbaycan (13.7%), Ukrayna (9%), Kanada (8.8%), Ermənistan (8.2%), Bolqarıstan (7.2%), ABŞ (6.8%).
2008-ci ildə əsas təchizatçılar: Türkiyə (14,9%), Ukrayna (10,4%), Azərbaycan (9,6%), Almaniya (7,9%), Rusiya (6,8%), ABŞ (5,7%), Çin (4,7%), BƏƏ (4,4%).
Metallurgiya məhsulları[redaktə | mənbəni redaktə et]
Madneuli yatağından polimetal filizləri çıxaran və qızıl-mis konsentratı istehsal edən Madneuli mədən və emalı zavodunun məhsulları Gürcüstan ixracatının əhəmiyyətli hissəsini təşkil edir.
2008-ci ildə Gürcüstan 100,1 milyon dollara, 2009-cu ildə 116,2 milyard dollara kobud qızıl ixrac etdi.
2008-ci ildə Gürcüstan 128,5 milyon dollara, 2009-cu ildə 63,6 milyon dollara qara metal qırıntıları ixrac etdi.
2008-ci ildə Gürcüstan 118,3 milyon dollara, 2009-cu ildə 61,9 milyon dollara mis filizi və konsentratları ixrac etdi.
Ferro ərintilər[redaktə | mənbəni redaktə et]
Ferro ərintiləri Gürcüstan ixracatının əsas əmtəəsidir, hazırda onların ixracdakı payı təxminən 17%-dir.
Gürcüstanda ferro ərintilərin əsas istehsalçısı olan Zestafon Ferroalaşım Zavodu[6], Gürcüstanın ən böyük ixracatçısıdır.
2007-ci ildə Gürcüstan 159,6 milyon dollara 135,1 min ton, 2008-ci ildə 267,2 milyon dollara 126,7 min ton, 2009-cu ildə 130,1 milyon dollara 145,6 min ton ferro ərintisi ixrac etdi.
2007-ci ildə Gürcüstanın ixrac etdiyi ferro ərintilərin çoxu ABŞ -a, 2008 -ci ildə - ABŞ və Türkiyəyə, 2009-cu ildə - Türkiyəyə tədarük edildi.
Qida məhsulları[redaktə | mənbəni redaktə et]
2005-ci il dekabrın 20-də Rusiya hakimiyyəti Gürcüstandan Rusiyaya bitki məhsullarının idxalını qadağan etdi. Bu qərar, Gürcüstan tərəfinin yük üçün müşayiət olunan fitosanitar sertifikatları verərkən beynəlxalq və Rusiya tələblərini dəfələrlə pozması ilə əsaslandırıldı.
2008-ci ildə Gürcüstan 31.7 milyon dollara, 2009 -cu ildə 70.0 milyon dollara qoz -fındıq ixrac etdi.
2008-ci ildə Gürcüstan 59,0 milyon dollara, 2009 -cu ildə 54,0 milyon dollara spirt ixrac etdi.
2006-cı ilin əvvəlinə görə, Gürcüstan şərab ixracatının təxminən 80% -i Rusiyaya yönəldildi.
27 mart 2006-cı ildə Rusiya hakimiyyəti Gürcüstandan Rusiyaya şərab və şərab materiallarının tədarükü və satışına tam qadağa qoydu və bu addımı əhəmiyyətli bir hissəsinin sanitariya standartlarına uyğun gəlməməsi ilə izah etdi. Gürcüstan rəhbərliyi, Gürcüstan şərab bazarında böyük miqdarda saxtakarlığın olduğunu tanıdı və bir sıra şərab zavodlarının rəhbərliyinə qarşı cinayət işi açdı. VTsIOM sorğusuna görə, Rusiya əhalisinin 71%-i Gürcüstan şərablarına qoyulan məhdudiyyətləri dəstəklədi.
İsrail[redaktə | mənbəni redaktə et]
| İl | Gürcüstandan İsrailə ixrac, min dollar | İsraildən Gürcüstana idxal, min dollar |
| 2000 | 530,1 | 2038,8 |
| 2001 | 537,7 | 802,8 |
| 2002 | 778,4 | 1295,9 |
| 2003 | 957,4 | 1747,7 |
| 2004 | 1449,9 | 4922,8 |
| 2005 | 1011,0 | 9659,4 |
| 2006 | 2337,2 | 22 311,6 |
| 2007 | 13715,0 | 37 730,9 |
| 2008 | 2378[6] | 41 517[6] |
| 2009 | 1635[4] | 69 893[4] |
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ Грузия (справочная информация) Arxivləşdirilib 2015-04-07 at the Wayback Machine // МИД РФ, 18 февраля 2009
- ↑ Большая российская энциклопедия, Том 8, стр 65-67
- ↑ 1 2 Л. М. Григорьев, М. Р. Салихов «ГУАМ — пятнадцать лет спустя» Arxivləşdirilib 2013-10-25 at the Wayback Machine // Институт Энергетики и Финансов, 2007
- ↑ 1 2 3 External Trade of Georgia, 2009 Arxivləşdirilib 2010-11-13 at the Wayback Machine // Geostat.ge
- ↑ "Крупнейшим экспортным товаром Грузии в январе-ноябре 2008 года являются ферросплавы". 2010-11-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-10-06.
- ↑ 1 2 3 Georgian External Trade 2008 Arxivləşdirilib 2010-11-13 at the Wayback Machine // Geostat.ge