Gürcüstan–İran münasibətləri
| Gürcüstan–İran münasibətləri | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 | |||||
|
|||||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |||||
Gürcüstan–İran münasibətləri — Gürcüstan Respublikası və İran arasındakı mövcud ikitərəfli münasibətlər. Hər iki ölkə Birləşmiş Millətlər Təşkilatının üzvüdür. İki öəlkə arasında rəsmi diplomatik münasibətlər 15 may 1992-ci ildə qurulmasına baxmayaraq, İran və Gürcüstan arasında min illərdir münasibətlər mövcuddur. Gürcüstanı İranda Tehrandakı səfirliyi təmsil edir. İranın isə Tiflisdə nümayəndəliyi vardır. İran Gürcüstanın vacib ticarət tərəfdaşıdır.
Tarix[redaktə | mənbəni redaktə et]
1991-ci ildə Gürcüstan Sovet İttifaqının dağılması ilə əlaqədar müstəqillik qazandı və İranla enerji, nəqliyyat, ticarət, təhsil və elm daxil olmaqla bir çox sahələrdə əlaqələr qurmağa başladı. 15 may 1992-ci ildə ölkələr arasında diplomatik münasibətlər qurulur. İran Gürcüstanın ən vacib ticarət tərəfdaşlarından biri halına gəlir. Hökumətlərarası ortaq iqtisadi komissiya belə fəaliyyət göstərir[1].
2008-ci ildə Rusiya və Gürcüstanla yaxın münasibətləri səbəbindən İran Rusiya-Gürcüstan müharibəsi zamanı nisbətən bitərəf qalmağa çalışdı. İran Xarici İşlər Naziri Mənuçöhr Möttəki qarşıdurmanın yeni bir Soyuq Müharibənin başlanmasına səbəb ola biləcəyini deyərək, Gürcüstan ilə Rusiya arasında atəşkəsə vasitəçilik etməyi təklif etdi. Rusiya Abxaziya və Cənubi Osetiyanın müstəqilliyini tanıdıqdan sonra İranın Rusiyadakı səfiri Səcadi Rza İranın qismən tanınan bu dövlətlərin müstəqilliyini tanımadığına dair bir açıqlama verdi. Bununla birlikdə Səccadi Rza, İranın Abxaziya və Cənubi Osetiya xalqlarına simpatiya bəslədiyini və Tehranın qismən tanınmış bu iki dövlətin iqtisadiyyatının inkişafında Moskva ilə əməkdaşlıq edəcəyini bəyan etdi. 2015-ci ilin may ayında Gürcüstan və İran hökumətləri arasında Gürcüstanda İran kapitalının iştirakı ilə iki elektrik stansiyasının inşası barədə danışıqlar aparılmışdır[2].
Ticarət[redaktə | mənbəni redaktə et]
2015-ci ildə İran Gürcüstanın ümumi ixracatının 1,62% -nə, Gürcüstan isə ümumi İran ixracatının 1,19% -nə sahib idi. İranın Gürcüstana ixracatı: qida, neft-kimya və əczaçılıq məhsulları. Digər tərəfdən İran neft-kimya istehsalını inkişaf etdirməyə çalışır və bu səbəbdən iqtisadiyyatın şaxələndirilməsində neft və qaz istehsalı üstünlük təşkil edir. İran bazarı aşağıdakı Gürcüstan mallarının əsas istehlakçısıdır: bitum (Gürcüstanda istehsal olunan ümumi həcmin 80% -i), neft koksu (57,8%), istiliklə cilalanmış şüşə (57%), üzüm (51%), eləcə də kisə və çantalar (33) %). 2015-ci ildə Gürcüstan İrana 35.782.000 ABŞ dolları həcmində mal ixrac etdi etmişdir[3].
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ https://www2.gwu.edu/~ieresgwu/assets/docs/ponars/pepm_186.pdf Arxivləşdirilib 2016-09-20 at the Wayback Machine Iran and Georgia: Genuine Partnership or Marriage of Convenience? (em inglês)
- ↑ "Iranian company plans to launch power plants in Georgia | Vestnik Kavkaza". 2017-02-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-11-01.
- ↑ "A Win-Win Situation: Economic Prospects of Georgia-Iran Relations". 2017-02-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-11-01.