Gürcüstan sənayesi
Gürcüstan sənayesi — mədənçilik və emal sənayesinin bir sıra sektorları. Hazırda Gürcüstanda sənaye müəssisələrinin əksəriyyəti ya işləmir, ya da qismən yüklənir (onların potensialından təxminən 20% istifadə olunur).[1][2]
Gürcüstanda ən vacib sənaye sahələri bunlardır: qida və yüngül sənaye, qara və əlvan metallurgiya.[1]
Sənayedə işləyənlərin ümumi sayı 85,7 min nəfərdir, o cümlədən mədənçıxarma - 4,3 min nəfər, emal sənayesi - 58,8 min nəfər, elektrik, qaz və su təchizatı - 22,6 min[3].
Tarixi[redaktə | mənbəni redaktə et]
Sovet dövrü[redaktə | mənbəni redaktə et]
Sovet dövründə Gürcüstanda qida, çuqun, kömür, polad borular, neft məhsulları, gübrələr, dəzgahlar, lokomotivlər və təyyarə yığımı üzrə ixtisaslaşmış inkişaf etmiş bir sənaye var idi. [4] Gürcüstanda aparıcı sənaye sahələri elektrik enerjisi, yanacaq, qara metallurgiya, maşınqayırma, kimya, yüngül və qida idi.
1990-cı ildə sənaye məşğul əhalinin 27%-ni təşkil edirdi.
1991-ci ildən sonra[redaktə | mənbəni redaktə et]
1992-ci ildə Gürcüstanın sənaye istehsalının həcmi 40% azalıb. 1998-ci ilə qədər Gürcüstanda sənaye istehsalının həcmi 1990 -cı ilin səviyyəsinin 16% -ni təşkil etdi. [5]
Sənayenin Gürcüstanın ÜDM-də payı 1990-2005-ci illərdə azaldı. 22.9%-dən 12.1%-ə qədər.[4]
2005-ci ildə sənaye istehsalının həcmi 2004-cü illə müqayisədə 16,4% artaraq 2,0 milyard lari (1,1 milyard dollar) təşkil etmişdir. Son illərdə əsas sənaye artımını qida sənayesi, metal filizlərinin (əsasən manqan) çıxarılması, həmçinin metal və qeyri-metal məmulatların istehsalı təmin edir. [4] 2005-ci ildə sənaye istehsalının strukturunda (enerji istisna olmaqla) bu sənaye sahələrinin ümumi payı 76%idi.[4]
2006-cı ilin birinci yarısında sənaye istehsalı 658 milyon lari (382,6 milyon dollar) təşkil etmişdir. İqtisadi fəaliyyətin milli statistik təsnifatına uyğun olaraq, göstərilən dövrdə Gürcüstan sənayesinin ayrı -ayrı sektorlarının artım templəri aşağıdakılardır: mədənçıxarma və hasilat sənayesi — 109,8%, emal — 123,8%, elektrik, qaz və su təchizatı — 102,4%.
2007-ci ildə sənaye istehsalının həcmi 2,3 milyard dollar təşkil etmişdir.[6]
2009-cu ilin sonunda Gürcüstanda sənaye istehsalı 8,5% azalıb.
Metal filizi mədənçiliyi və metallurgiya[redaktə | mənbəni redaktə et]
2005-ci ildə Gürcüstanın sənaye istehsalında metal istehsalının payı 9,8%, metal filizinin payı 4,06 % təşkil edirdi.[4]
"Chiaturmarganets" şirkəti, dünyanın ən böyük manqan konsentratları istehsalçılarından olan Chiatura manqan yatağından manqan filizinin çıxarılmasını və ilkin emalını həyata keçirir. [7][8] 2004 -cü ildə şirkət 150 min ton manqan konsentratı istehsal etdi. [7] Chiaturmarganets məhsullarının əsas istehlakçısı Zestafon Ferroalaşım Zavodudur. [9]
Zestafon Ferroalaşım Zavodu ən böyük ferro ərintiləri istehsalçısı və Gürcüstanda ən böyük ixracatçısıdır.[8][10] Ferro ərintiləri Gürcüstan ixracatının əsas əmtəəsidir, onların ixracdakı payı təxminən 17%-dir. [11]
Madneuli mədən və emalı zavodu Madneuli yatağından polimetal filizləri çıxarır (ondan filizin həcmi ildə 2 milyon tondan çoxdur), həmçinin qızıl-mis konsentratı istehsal edir, onun məhsulları Gürcüstan ixracatının əhəmiyyətli hissəsini təşkil edir. [12][13][14] Zavod, Rusiya Sənaye İnvestorları maliyyə və sənaye qrupu tərəfindən idarə olunur.[12][14][15]
Rustavidə borular və qara metallar istehsal edən bir metallurgiya zavodu mövcuddur.[3]
Metal filizi hasilatı ilə məşğul olanların sayı - 1,6 min nəfər, metallurgiya istehsalında — 9,7 min nəfər (2008)
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ 1 2 Грузия (справочная информация) Arxivləşdirilib 2015-04-07 at the Wayback Machine // МИД РФ, 18 февраля 2009
- ↑ Большая российская энциклопедия, Том 8, стр 65-67
- ↑ 1 2 Статистический ежегодник Грузии, 2009 Arxivləşdirilib 2010-11-13 at the Wayback Machine // Geostat.ge
- ↑ 1 2 3 4 5 А. Г. Егиазарян «Грузия: структурные проблемы и турецкая экономическая экспансия (1994—2007)» Arxivləşdirilib 2010-10-11 at the Wayback Machine // REGNUM, 2007
- ↑ Мацнев Д. А. «Страны Центральной Азии и Кавказа в СНГ — экономический аспект» Arxivləşdirilib 2021-10-06 at the Wayback Machine // CA&CC Press
- ↑ Factbook: Georgia Arxivləşdirilib 2015-10-16 at the Wayback Machine // ЦРУ
- ↑ 1 2 «ЕвразХолдинг» отказался от Грузии // РБК daily, 21 июня 2005
- ↑ 1 2 Новости для инвесторов Arxivləşdirilib 2016-03-05 at the Wayback Machine // РБК, 20 января 2005
- ↑ «ЕвразХолдинг» пришел в Грузию // РБК daily, 20 января 2005
- ↑ Побастовали и баста Arxivləşdirilib 2016-03-06 at the Wayback Machine // Georgia Times, 26 апреля 2010
- ↑ Внешнеторговый оборот Грузии увеличился на 15 % Arxivləşdirilib 2010-08-29 at the Wayback Machine // Росбалт, 26 апреля 2010
- ↑ 1 2 «Промышленные инвесторы» займутся золотом // Коммерсантъ, 2 ноября 2005
- ↑ Министр экономики побывал в АО «Маднеули» Arxivləşdirilib 2010-11-05 at the Wayback Machine // Бизнес Грузия, 24 марта 2010
- ↑ 1 2 Комплекс «Маднеули» — «Кварцит» Arxivləşdirilib 2009-01-23 at the Wayback Machine // Промышленные инвесторы
- ↑ Конфликт в Осетии и Грузии: война против развития Arxivləşdirilib 2009-05-18 at the Wayback Machine // Время новостей, 22 августа 2008