Hacıyev itburnusu
| Hacıyev itburnusu | ||||
|---|---|---|---|---|
| Elmi təsnifat | ||||
|
Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Triba: Cins: Növ: Hacıyev itburnusu |
||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||
|
||||
| ||||
Hacıyev itburnusu (lat. Rosa gadzhievii) — bitkilər aləminin gülçiçəklilər dəstəsinin gülçiçəyikimilər fəsiləsinin i̇tburnu cinsinə aid bitki növü.
Təbii yayılması[redaktə | mənbəni redaktə et]
Qafqazda, Azərbaycanda yayılmışdır.
Botaniki təsviri[redaktə | mənbəni redaktə et]
Hündürlüyü 1,5-2 m olan, düzdayanan koldur. Gövdələri qırmızı-qonur, cavan zoğların rəngi isə açıq qonurdur. Gövdəciklərdə iynələri iri, enli bünövrəli, alt tərəfində bir az oraqvari əyilmiş, çiçəkli zoğlarda iti bucaq altında əyilmiş, bəzən qarmaqvaridir. Yarpaqları 5-7 xırda yarpaqlı, uzunluğu 8-10 sm; oval, kənarları mürəkkəb dişli, üstü çılpaq, əsasən oturaq vəziciklərlə sıx örtülmüşdür. Alt tərəfində damarcıqları tükcüklüdür, digər yerləri isə vəziciklərlə seyrək və ya bərabər örtülmüş olu; raxisi çılpaq və ya seyrək tükcüklü olub, ayaqcıqları vəziciklərlə örtülmüşdür. Yalançı zoğların uzunluğu 12-15 mm, bünövrəsindən enli, yaxşı inkişaf etmiş qulaqlı, xırda yarpaqları kimi vəziciklərlə sıx örtülmüşdür. Çiçəkləri əsasən tək, bəzən 3-4 ədəd, iri, açıq çəhrayı; çiçək altlıqlarının uzunluğu 15-20 mm, zəif tükcüklü, kənarları vəziciklidir. Tək çiçəklərdə çiçək altlıqları bəzən olmur. Meyvələri oval-ellipsvari, bəzən əks-yumurtavari, yuxarıda, kasayarpaqların bünövrəsində səhəngvari boğazcığı daralmışdır, bəzi hallarda iri vəziciklər və tükcüklər ilə sıx örtülmüşdür. Kasayarpaqları düzdayanan, qısa-lansetvari, uzunluğu 12-15 mm-dən çox deyil, meyvələrdə qalır, bünövrəsində yuxarıda birləşmiş və təpə əmələ gətirir. Meyvənin boğazvari kəsiyindən çıxir, üstdə olanlar yan çıxıntılı, sıx tükcüklü, kürəyində və kənarında vəziciklərlə sıx örtülmüşdür.
Ekologiyası[redaktə | mənbəni redaktə et]
Rütubətli münbit torpaqlarda, dəniz səviyyəsindən 1200 m hündürlükdə yaxşı bitir.
Azərbaycanda yayılması[redaktə | mənbəni redaktə et]
Kiçik Qafqazda təbii halda rast gəlinir.
İstifadəsi[redaktə | mənbəni redaktə et]
Yaşıllaşdırmada tək və qrup əkinlərində istifadəsi məqsədyönlüdür.