Jan-Fransua Şampolyon

Jan-Fransua Şampolyon
Jan-Fransua Şampolyon
	fr. Jean-François Champollion
Doğum tarixi	23 dekabr 1790[…]
Doğum yeri	Fijak[d], Fransa krallığı[…];
Vəfat tarixi	4 mart 1832[…] (41 yaşında)
Vəfat yeri	Paris, İyul monarxiyası[…];
Vəfat səbəbi	ürək tutması[d], insult
Dəfn yeri	Per-Laşez qəbiristanlığı;
Elm sahələri	Misir heroqlif yazısı, tarix, dilçilik, Misirologiya
İş yerləri	De Frans Kolleci (1831–1832),; Luvr muzeyi (1826–1832);
Təhsili	De Frans Kolleci (1808–1810),; Şərqi Dilləri və Sivilizasiyaları üzrə Milli İnstitut (1808–1810);
Elmi rəhbəri	Antuan İsaak Silvestr de Sasi
Üzvlüyü	Niderland Kral İncəsənət və Elmlər Akademiyası[d],; Rusiya Elmlər Akademiyası,; Turin Elmlər Akademiyası[d] (1825–),; Göttingen Elmlər Akademiyası[d];
Mükafatları
	Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Jan-Fransua Şampolyon (fr. Jean-François Champollion; 23 dekabr 1790^[2]^[3]^[…], Fijak^[d], Fransa krallığı^[3]^[4]^[…] – 4 mart 1832^[2]^[3]^[…], Paris, İyul monarxiyası^[3]^[5]^[…]) — Fransa filoloqu, alimi, şərqşünası və misirşünası.

Həyatı və fəaliyyəti

Erkən illəri

Jan-Fransua Şampolyon 1790-cı ilin 23 dekabrında Fransanın Lo departamentində dünyaya gəlmişdir. Uşaqlıq illəri əsasən Qrönoblda keçən Şampolyon bu dövr ərzində xüsusi dil öyrənmə istedadını kəşf etmişdir. Beləliklə artıq 16 yaşında ikən o artıq 12 dil bilirdi. O 1809-cu ildə 19 yaşında tarix üzrə professor adını alıb və Qrönobl Akademiyasının professoru olaraq işə başlayıb.

Rozetta daşı

Qısa zaman kəsiyində çoxsaylı dil biliklərinə yiyələnən Jan-Fransua Şampolyon, 1822-ci ilin sentyabr ayında 32 yaşında Rozetta daşı üzərindəki heroqliflərinin tərcüməsi istiqamətində çalışmışdır.O bu müddət ərzində nə doyunca yatmış, nə də vaxtı-vaxtında yemək yemişdi.

Sonrakı fəaliyyəti

Misirşünaslıq elminin metodoloji əsaslarının yaradılmasında və bütövlükdə onun tədqiqat sahəsinin genişləndirilməsində Şampolyonun xüsusi xidmətləri olmuşdur. Beləki, məhz onun 1824-cü ildə dərc edilən "Precis du systeme hieroglyphique" əsəri ilə misirşünaslıq elmi bir sfera kimi formalaşmağa başlamışdır. Sonrakı illərdə Kollec də Fransda misirşünaslıq üzrə professor olaraq çalışmış, 1828–1829-cu illər arasında isə tədqiqat məqsədilə Misirə səfər etmişdir. Ölümündən bir qədər sonra, 1845-ci ildə, dərc olunan "Monuments de l'Egypte et de la Nubie" əsərində, Şampolyon Misirə səfəri zamanı aşkarladığı elmi tapıntıları təqdim etmişdir

Ölümü

Şampolyonun Misir səyahətindən sonra səhəttində bir sıra ciddi problemlər meydana gəlmiş və 1831-ci ilin 4 mart tarixində,41 yaşında Parisdə ürək tutulmasından (insult) vəfat etmişdir.Artıq Misir səyahətinə nə olmuşdusa.

İstinadlar

↑ ¹ ² https://www.umass.edu/wsp/philology/gallery/champollion.html.
↑ ¹ ² ³ ⁴ Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
↑ ¹ ² ³ ⁴ ⁵ ⁶ ⁷ ⁸ Jean-François Champollion // Encyclopædia Britannica (ing.).
↑ ¹ ² ³ www.accademiadellescienze.it (it.).
↑ ¹ ² http://www.nytimes.com/1999/08/29/travel/figeac-s-flair-for-the-egyptian.html.
↑ Find a Grave (ing.). 1996.
↑ list of professors at Collège de France.
↑ ¹ ² ³ Maktutor riyaziyyat tarixi arxivi. 1994.

[_aabb50127bc18715-1] ¹ ² https://www.umass.edu/wsp/philology/gallery/champollion.html.

[_9f93ee9b508695ae-2] ¹ ² ³ ⁴ Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.

[_3c7de10b6b43a19a-3] ¹ ² ³ ⁴ ⁵ ⁶ ⁷ ⁸ Jean-François Champollion // Encyclopædia Britannica (ing.).

[_b0849ec44433c9a6-4] ¹ ² ³ www.accademiadellescienze.it (it.).

[_bfc289936e184d53-5] ¹ ² http://www.nytimes.com/1999/08/29/travel/figeac-s-flair-for-the-egyptian.html.

[_6b8813eb25bb10f6-6] Find a Grave (ing.). 1996.

[_a0da5b44c1af4ee7-7] st of professors at Collège de France.

[_6ab33699036919c1-8] ¹ ² ³ Maktutor riyaziyyat tarixi arxivi. 1994.

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[1]

[7]

[8]