Jan-Fransua Şampolyon
| Jan-Fransua Şampolyon | |
|---|---|
| fr. Jean-François Champollion | |
 | |
| Doğum tarixi | 23 dekabr 1790[2][3][…] |
| Doğum yeri |
|
| Vəfat tarixi | 4 mart 1832[2][3][…] (41 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Vəfat səbəbi | ürək tutması[d], insult |
| Dəfn yeri | |
| Vətəndaşlığı | |
| Elm sahələri | Misir heroqlif yazısı, tarix[1], dilçilik, Misirologiya |
| İş yerləri |
|
| Təhsili | |
| Elmi rəhbəri | Antuan İsaak Silvestr de Sasi |
| Üzvlüyü | |
| Mükafatları |
  |
 |
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Jan-Fransua Şampolyon (fr. Jean-François Champollion; 23 dekabr 1790[2][3][…], Fijak[d], Fransa krallığı[3][5] – 4 mart 1832[2][3][…], Paris, İyul monarxiyası[6][7][…]) — fransız filoloq, alim, şərqşünas və misirşünas.
Həyatı və fəaliyyəti[redaktə | mənbəni redaktə et]
Erkən illəri[redaktə | mənbəni redaktə et]
Jan-Fransua Şampolyon 1790-cı ilin 23 dekabrında Fransanın Lo departamentində dünyaya gəlmişdir. Uşaqlıq illəri əsasən Qrönoblda keçən Şampolyon bu dövr ərzində xüsusi dil öyrənmə istedadını kəşf etmişdir. Beləliklə artıq 16 yaşında ikən o artıq 12 dil bilirdi. O 1809-cu ildə 19 yaşında tarix üzrə professor adını alıb və Qrönobl Akademiyasının professoru olaraq işə başlayıb.
Rozetta daşı[redaktə | mənbəni redaktə et]
Qısa zaman kəsiyində çoxsaylı dil biliklərinə yiyələnən Jan-Fransua Şampolyon, 1822-ci ilin sentyabr ayında 32 yaşında Rozetta daşı üzərindəki heroqliflərinin tərcüməsi istiqamətində çalışmışdır.
Sonrakı fəaliyyəti[redaktə | mənbəni redaktə et]
Misirşünaslıq elminin metodoloji əsasəlarının yaradılmasında və bütövlükdə onun tədqiqat sahəsinin genişləndirilməsində Şampolyonun xüsusi xidmətləri olmuşdur. Beləki, məhz onun 1824-cü ildə dərc edilən "Precis du systeme hieroglyphique" əsəri ilə misirşünaslıq elmi bir sfera kimi formalaşmağa başlamışdır. Sonrakı illərdə Kollec de Fransda misirşünaslıq üzrə professor olaraq çalışmış, 1828–1829-cu illər arasında isə tədqiqat məqsədi ilə Misirə səfər etmişdir. Ölümündən bir qədər sonra, 1845-ci ildə, dərc olunan "Monuments de l'Egypte et de la Nubie" əsərində, Şampolyon Misirə səfəri zamanı aşkarladığı elmi tapıntıları təqdim etmişdir.
Vəfatı[redaktə | mənbəni redaktə et]
Şampolyonun Misir səyahətindən sonra səhəttində bir sıra ciddi problemlər meydana gəlmiş və 1832-ci ilin 4 mart tarixində,41 yaşında Parisdə qəflətən vəfat etmişdir.
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ 1 2 https://www.umass.edu/wsp/philology/gallery/champollion.html.
- ↑ 1 2 3 4 Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- ↑ 1 2 3 4 5 6 Encyclopædia Britannica (ing.).
- ↑ 1 2 list of professors at Collège de France.
- ↑ 1 2 www.accademiadellescienze.it (it.).
- ↑ 1 2 https://www.britannica.com/biography/Jean-Francois-Champollion.
- ↑ 1 2 http://www.nytimes.com/1999/08/29/travel/figeac-s-flair-for-the-egyptian.html.
Tematik saytlar | ||||
|---|---|---|---|---|
| Lüğətlər və ensiklopediyalar | ||||
| Şəcərə və nekropolistika | ||||
| ||||
- 23 dekabrda doğulanlar
- 1790-cı ildə doğulanlar
- Fransada doğulanlar
- 4 martda vəfat edənlər
- 1832-ci ildə vəfat edənlər
- 41 yaşında vəfat edənlər
- Parisdə vəfat edənlər
- Per-Laşez qəbiristanlığında dəfn olunanlar
- De Frans Kollecinin müəllimləri
- De Frans Kollecinin məzunları
- Rusiya Elmlər Akademiyasının üzvləri
- Fəxri Legion ordeninin kavalerləri
- Müqəddəs İosif ordeni ilə təltif edilənlər
- Əlifba sırasına görə alimlər
- Alim qaralamaları