Jan-Fransua Şampolyon

Jan-Fransua Şampolyon
Jan-Fransua Şampolyon
	fr. Jean-François Champollion
Doğum tarixi	23 dekabr 1790
Doğum yeri	Fransa
Vəfat tarixi	4 mart 1832 (41 yaşında)
Vəfat yeri	Paris, Fransa
Vəfat səbəbi	ürək tutması[d], insult
Dəfn yeri	Per-Laşez qəbiristanlığı;
Vətəndaşlığı	Fransa krallığı; Birinci Fransa İmperiyası; Fransa;
Elm sahəsi	tarix, dilçilik, arxeologiya, misirşünaslıq
Elmi dərəcəsi	professor
İş yeri	Kollec de Frans[d];
Təhsili	Kollec de Frans[d],; İNALCO;
Elmi rəhbəri	Antuan İsaak Silvestr de Sasi
Üzvlüyü	Rusiya Elmlər Akademiyası;
	Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Jan-Fransua Şampolyon (fr. Jean-François Champollion; 23 dekabr 1790(1790-12-23)^[3]^[4]^[5]^[…], Figeac^[d], Fransa krallığı^[5]^[6] – 4 mart 1832(1832-03-04)^[3]^[4]^[5]^[…], Paris, İyul monarxiyası^[7]^[8]^[9]^[…]) — fransız filoloq, alim, şərqşünas və misirşünas.

Həyatı və fəaliyyəti[redaktə | əsas redaktə]

Erkən illəri[redaktə | əsas redaktə]

Jan-Fransua Şampolyon 1790-cı ildə Fransanın Lo departamentində dünyaya gəlmişdir. Uşaqlıq illəri əsasən Qrönobl-da keçən Şampolyon bu dövr ərzində xüsusi dil öyrənmə istedadını kəşf etmişdir. Beləliklə artıq 20 yaşında bir çox dillərdə sərbəst çalışmağa başlamış və 1809-cu ildə Qrönobl Akademiyasının professoru olaraq fəaliyyətini davam etdirmişdir.

Rozetta daşı[redaktə | əsas redaktə]

Qısa zaman kəsiyində çoxsaylı dil biliklərinə yiyələnən Jan-Fransua Şampolyon, 1822-1824-cü illər arasında Rozetta daşı üzrədindəki heroqliflərinin tərcüməsi isitqamətində çalışmışdır.

Sonrakı fəaliyyəti[redaktə | əsas redaktə]

Misirşünaslıq elminin metodoloji əsasəlarının yaradılmasında və bütövlükdə onun tədqiqat sahəsinin genişləndirilməsində Şampolyonun xüsusi xidmətləri olmuşdur. Beləki, məhz onun 1824-cü ildə dərc edilən "Precis du systeme hieroglyphique" əsəri ilə misirşünaslıq elmi bir sfera kimi formalaşmağa başlamışdır. Sonrakı illərdə Kollec de Fransda misirşünaslıq üzrə professor olaraq çalışmış, 1828-1829-cu illər arasında isə tədqiqat məqsədi ilə Misirə səfər etmişdir. Ölümündən bir qədər sonra, 1845-ci ildə, dərc olunan "Monuments de l'Egypte et de la Nubie" əsərində, Şampolyon Misirə səfəri zamanı aşkarladığı elmi tapıntıları təqdim etmişdir.

Vəfatı[redaktə | əsas redaktə]

Şampolyonun Misir səyahətindən sonra səhəttində bir sıra ciddi problemlər meydana gəlmiş və 1832-ci ildə, 41 yaşında Parisdə qəflətən vəfat etmişdir.

İstinadlar[redaktə | əsas redaktə]

↑ http://www.bbc.co.uk/pressoffice/pressreleases/stories/2005/10_october/17/egypt_champ.shtml
↑ list of professors at Collège de France
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q3253460"></a>
↑ ¹ ² ³ ⁴ Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru: açıq məlumat platforması — 2011.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q193563"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19938912"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P268"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837"></a>
↑ ¹ ² ³ ⁴ Comité des travaux historiques et scientifiques — 1834.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2985434"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P2383"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P1961"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P8251"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P8553"></a>
↑ ¹ ² ³ ⁴ ⁵ Encyclopædia Britannica
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5375741"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P1417"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P2450"></a>
↑ Academy of Sciences of Turin — 1757.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2822396"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P8153"></a>
↑ https://www.britannica.com/biography/Jean-Francois-Champollion
↑ http://www.nytimes.com/1999/08/29/travel/figeac-s-flair-for-the-egyptian.html
↑ http://www.thenational.ae/arts-culture/books/cracking-the-egyptian-code

[_0aa4a6b5092b8ea0-1] ttp://www.bbc.co.uk/pressoffice/pressreleases/stories/2005/10_october/17/egypt_champ.shtml

[_420287af5bfbc07f-2] st of professors at Collège de France
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q3253460"></a>

[_c89ccb5a434300fa-3] ¹ ² ³ ⁴ Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru: açıq məlumat platforması — 2011.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q193563"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19938912"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P268"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837"></a>

[_4c1c591cd09be36b-4] ¹ ² ³ ⁴ Comité des travaux historiques et scientifiques — 1834.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2985434"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P2383"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P1961"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P8251"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P8553"></a>

[_8107b8245711553d-5] ¹ ² ³ ⁴ ⁵ Encyclopædia Britannica
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5375741"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P1417"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P2450"></a>

[_16a0636bed46a4eb-6] Academy of Sciences of Turin — 1757.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2822396"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P8153"></a>

[_e30c1d0eb70c0d80-7] ttps://www.britannica.com/biography/Jean-Francois-Champollion

[_5dc65ecc860abcd4-8] ttp://www.nytimes.com/1999/08/29/travel/figeac-s-flair-for-the-egyptian.html

[_2e07e2bf022ea258-9] ttp://www.thenational.ae/arts-culture/books/cracking-the-egyptian-code

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]