Jan-Fransua Şampolyon
| Jan-Fransua Şampolyon | |
|---|---|
| fr. Jean-François Champollion | |
 | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Fransa |
| Vəfat tarixi | (41 yaşında) |
| Vəfat yeri | Paris, Fransa |
| Vəfat səbəbi | ürək tutması[d], insult |
| Dəfn yeri | |
| Vətəndaşlığı | |
| Elm sahəsi | tarix, dilçilik, arxeologiya, misirologiya |
| Elmi dərəcəsi | professor |
| İş yeri | |
| Təhsili | |
| Elmi rəhbəri | Antuan İsaak Silvestr de Sasi |
| Üzvlüyü | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Jan-Fransua Şampolyon (fr. Jean-François Champollion; 23 dekabr 1790[3][4][5][…], Figeac[d], Fransa krallığı[4][6] – 4 mart 1832[3][4][5][…], Paris, İyul monarxiyası[7][8][9][…]) — fransız filoloq, alim, şərqşünas və misirşünas.
Həyatı və fəaliyyəti[redaktə | mənbəni redaktə et]
Erkən illəri[redaktə | mənbəni redaktə et]
Jan-Fransua Şampolyon 1790-cı ildə Fransanın Lo departamentində dünyaya gəlmişdir. Uşaqlıq illəri əsasən Qrönobl-da keçən Şampolyon bu dövr ərzində xüsusi dil öyrənmə istedadını kəşf etmişdir. Beləliklə artıq 20 yaşında bir çox dillərdə sərbəst çalışmağa başlamış və 1809-cu ildə Qrönobl Akademiyasının professoru olaraq fəaliyyətini davam etdirmişdir.
Rozetta daşı[redaktə | mənbəni redaktə et]
Qısa zaman kəsiyində çoxsaylı dil biliklərinə yiyələnən Jan-Fransua Şampolyon, 1822-1824-cü illər arasında Rozetta daşı üzrədindəki heroqliflərinin tərcüməsi isitqamətində çalışmışdır.
Sonrakı fəaliyyəti[redaktə | mənbəni redaktə et]
Misirşünaslıq elminin metodoloji əsasəlarının yaradılmasında və bütövlükdə onun tədqiqat sahəsinin genişləndirilməsində Şampolyonun xüsusi xidmətləri olmuşdur. Beləki, məhz onun 1824-cü ildə dərc edilən "Precis du systeme hieroglyphique" əsəri ilə misirşünaslıq elmi bir sfera kimi formalaşmağa başlamışdır. Sonrakı illərdə Kollec de Fransda misirşünaslıq üzrə professor olaraq çalışmış, 1828-1829-cu illər arasında isə tədqiqat məqsədi ilə Misirə səfər etmişdir. Ölümündən bir qədər sonra, 1845-ci ildə, dərc olunan "Monuments de l'Egypte et de la Nubie" əsərində, Şampolyon Misirə səfəri zamanı aşkarladığı elmi tapıntıları təqdim etmişdir.
Vəfatı[redaktə | mənbəni redaktə et]
Şampolyonun Misir səyahətindən sonra səhəttində bir sıra ciddi problemlər meydana gəlmiş və 1832-ci ildə, 41 yaşında Parisdə qəflətən vəfat etmişdir.
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ http://www.bbc.co.uk/pressoffice/pressreleases/stories/2005/10_october/17/egypt_champ.shtml
- ↑ list of professors at Collège de France
- ↑ 1 2 3 4 Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması — 2011.
- ↑ 1 2 3 4 5 Encyclopædia Britannica (ing.)
- ↑ 1 2 3 4 https://www.umass.edu/wsp/philology/gallery/champollion.html
- ↑ Academy of Sciences of Turin — 1757.
- ↑ https://www.britannica.com/biography/Jean-Francois-Champollion
- ↑ http://www.nytimes.com/1999/08/29/travel/figeac-s-flair-for-the-egyptian.html
- ↑ http://www.thenational.ae/arts-culture/books/cracking-the-egyptian-code