Jan-Fransua Şampolyon
| Jan-Fransua Şampolyon | |
|---|---|
| fr. Jean-François Champollion | |
 | |
| Doğum tarixi | 23 dekabr 1790[2][3][1][…] |
| Vəfat tarixi | 4 mart 1832[2][3][1][…] (41 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Vəfat səbəbi | ürək tutması[d], insult |
| Dəfn yeri | |
| Vətəndaşlığı | |
| Elm sahələri | Misir heroqlif yazısı, tarix[1], dilçilik, Misirologiya |
| İş yerləri | |
| Təhsili | |
| Elmi rəhbəri | Antuan İsaak Silvestr de Sasi |
| Üzvlüyü | |
| Mükafatları |
  |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Jan-Fransua Şampolyon (fr. Jean-François Champollion; 23 dekabr 1790[2][3][1][…] – 4 mart 1832[2][3][1][…], Paris, İyul monarxiyası[4][5][6][…]) — fransız filoloq, alim, şərqşünas və misirşünas.
Həyatı və fəaliyyəti[redaktə | mənbəni redaktə et]
Erkən illəri[redaktə | mənbəni redaktə et]
Jan-Fransua Şampolyon 1790-cı ildə Fransanın Lo departamentində dünyaya gəlmişdir. Uşaqlıq illəri əsasən Qrönoblda keçən Şampolyon bu dövr ərzində xüsusi dil öyrənmə istedadını kəşf etmişdir. Beləliklə artıq 20 yaşında bir çox dillərdə sərbəst çalışmağa başlamış və 1809-cu ildə Qrönobl Akademiyasının professoru olaraq fəaliyyətini davam etdirmişdir.
Rozetta daşı[redaktə | mənbəni redaktə et]
Qısa zaman kəsiyində çoxsaylı dil biliklərinə yiyələnən Jan-Fransua Şampolyon, 1822–1824-cü illər arasında Rozetta daşı üzərindəki heroqliflərinin tərcüməsi isitqamətində çalışmışdır.
Sonrakı fəaliyyəti[redaktə | mənbəni redaktə et]
Misirşünaslıq elminin metodoloji əsasəlarının yaradılmasında və bütövlükdə onun tədqiqat sahəsinin genişləndirilməsində Şampolyonun xüsusi xidmətləri olmuşdur. Beləki, məhz onun 1824-cü ildə dərc edilən "Precis du systeme hieroglyphique" əsəri ilə misirşünaslıq elmi bir sfera kimi formalaşmağa başlamışdır. Sonrakı illərdə Kollec de Fransda misirşünaslıq üzrə professor olaraq çalışmış, 1828–1829-cu illər arasında isə tədqiqat məqsədi ilə Misirə səfər etmişdir. Ölümündən bir qədər sonra, 1845-ci ildə, dərc olunan "Monuments de l'Egypte et de la Nubie" əsərində, Şampolyon Misirə səfəri zamanı aşkarladığı elmi tapıntıları təqdim etmişdir.
Vəfatı[redaktə | mənbəni redaktə et]
Şampolyonun Misir səyahətindən sonra səhəttində bir sıra ciddi problemlər meydana gəlmiş və 1832-ci ildə, 41 yaşında Parisdə qəflətən vəfat etmişdir.
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ 1 2 3 4 5 6 https://www.umass.edu/wsp/philology/gallery/champollion.html.
- ↑ 1 2 3 4 Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- ↑ 1 2 3 4 Encyclopædia Britannica (ing.).
- ↑ 1 2 https://www.britannica.com/biography/Jean-Francois-Champollion.
- ↑ 1 2 http://www.nytimes.com/1999/08/29/travel/figeac-s-flair-for-the-egyptian.html.
- ↑ 1 2 http://www.thenational.ae/arts-culture/books/cracking-the-egyptian-code.
- ↑ list of professors at Collège de France.
Tematik saytlar | ||||
|---|---|---|---|---|
| Lüğətlər və ensiklopediyalar | ||||
| Şəcərə və nekropolistika | ||||
| ||||
- 23 dekabrda doğulanlar
- 1790-cı ildə doğulanlar
- 4 martda vəfat edənlər
- 1832-ci ildə vəfat edənlər
- 41 yaşında vəfat edənlər
- Parisdə vəfat edənlər
- Per-Laşez qəbiristanlığında dəfn olunanlar
- De Frans Kollecinin müəllimləri
- Rusiya Elmlər Akademiyasının üzvləri
- Fəxri Legion ordeninin kavalerləri
- Əlifba sırasına görə alimlər
- Alim qaralamaları