Kəhrəba

Kəhrəba

Kəhrəba (Latınca: succinum) – qədim dövrlərdən bəri istifadə edilən və təbiətdə tapılan orqanik qiymətli daşdır. Kəhrəba, əsasən, fosilləşmiş ağac qatranından əmələ gəlir. Uzun müddət ərzində havada, torpaqda və ya suyun altında qaldıqda qatran tədricən bərkiyərək kəhrəbaya çevrilir.

Mənşəyi və yaranması

Kəhrəba əsasən Baltik dənizi sahillərində, Dominikan Respublikası, Sibir və digər bölgələrdə tapılır. Kəhrəba müxtəlif dövrlərdə və iqlim şəraitində yaranmışdır. Ən qədim kəhrəbanın yaşı 320 milyon il olaraq təxmin edilir.

Fiziki xüsusiyyətləri

Kəhrəba şəffaf və ya yarı şəffaf olur, rəngi sarı, narıncı, qırmızımtıl və hətta yaşıl və mavi ola bilər. Adətən, tərkibində qədim bitkilərin və həşəratların qalıqları olur ki, bu da kəhrəbaya xüsusi maraq qatır. Kəhrəbanın sərtliyi Mohs şkalasına görə 2-2.5-dir, yəni o nisbətən yumşaq bir daşdır.

İstifadə sahələri

Kəhrəba qədim dövrlərdən bəri zərgərlikdə və bəzək əşyalarında geniş istifadə olunmuşdur. Bundan əlavə, qədim insanlar onu tibbi məqsədlər üçün də istifadə etmişlər. Bugünkü dövrdə kəhrəba həm də kolleksionerlərin maraq dairəsindədir və bəzi mistik inanclara görə müalicəvi xüsusiyyətlərə malikdir.

Kəhrəbanın növləri

• Baltik kəhrəbasi: Ən geniş yayılmış növü, əsasən Baltik dənizi ətrafında tapılır.

• Dominikan kəhrəbasi: Adətən daha şəffaf və açıq rəngdə olur, bəzi hallarda mavi rəngə malikdir.

• Meksika kəhrəbasi: Çox vaxt qırmızı və ya narıncı rəngdə olur.

Tarixi əhəmiyyəti

Kəhrəba tarixin müxtəlif dövrlərində müxtəlif mədəniyyətlər tərəfindən qiymətləndirilmişdir. Məsələn, qədim Romada kəhrəba ticarəti geniş yayılmış və yüksək dəyərə malik olmuşdur. Qədim Yunan mifologiyasında kəhrəba, Heliosun göz yaşlarının donmuş halı kimi təsvir edilmişdir.

Saxta kəhrəbadan ayırma

Saxta kəhrəba çox vaxt plastik və ya başqa sintetik materiallardan hazırlanır. Kəhrəbanın orijinallığını müəyyən etmək üçün onu isti suya qoymaq, UV işığında yoxlamaq və ya qırıq yerlərini araşdırmaq kimi metodlardan istifadə olunur.