Kələm milçəyi
| Kələm milçəyi | ||||
|---|---|---|---|---|
| Elmi təsnifat | ||||
|
XƏTA: latin parametri doldurulmayıb. |
||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||
|
XƏTA HAQQINDA MƏLUMAT Bu parametr doldurulmayıb: latin |
||||
| ||||
Kələm milçəyi (lat. Hylemyia brassicae) — Buğumayaqlılar tipinin İkiqanadlılar dəstəsinin Əsl milçəklər fəsiləsinə aid olan növ.
Xarici quruluşu
[redaktə | mənbəni redaktə et]Şəffaf qanadlı, nisbətən orta ölçülü milçəklərdir.
Həyat tərzi
[redaktə | mənbəni redaktə et]Zərərverici pup mərhələsində torpağın 10-15 sm dərinliyində qışlayır. Yazda torpağın 10-15 sm dərinliyində qışlayır. Yazda torpağın qızması ilə laqədar 12-14 °C temperaturda qışlama yerlərindən çıxırlar. Qışlama yerlərində çıxış müddəti kələm bitkisinin vegetasiya dövrünə düşür. Qışlamadan çıxan milçəklər qidalanmaq üçün nektarlı bitkilərin üzərinə qonur və həmin bitkilərin çiçək tozcuqları və şirəsi ilə qidalanırlar. Bir neçə gün (2-3) qidalandıqdan sonra cütləşməyə başlayırlar. Cütləşmədən 8-10 gün sonra dişilər yumurta qoymağa başlayırlar. Azərbaycanın Quba-Xaçmaz bölgəsində 2 nəsil verir. Zərərvericinin I nəsli adətən örtük altında yerləşdiyindən kələm bitkisini yoluxdurur. II nəsli isə açıq havada əkilən kələm bitkisini yoluxdurur. Milçəklər yumurta qoymazdan əvvəl torpağın üst qatında ora-bura hərəkət edirlər və yumurta qoymaq üçün yer axtarırlar. Yumurtalarını kələm bitkisinin torpağa yaxın saplaq hissəsinə qoyurlar. Əksər vaxtlar yumurtalar əsasən gümrah, iri yarpaqlı və dərinə basdırılmış bitkilər üzərinə qoyulur. Hər bir dişi fərd 120-180-dək yumurta qoya bilir. Kələm bitkisi üzərinə bir neçə milçək yumruta qoya bilər. Bu halda yumurtalardan çıxan sürfələrin sayı 300-400-ə çatır. Yumurtalar ağ rəngdə olmaqla nəmişliyə çox həssasdırlar. Kələm bitkisi üzərindəki yumurtalardan 6-10 gündən sonra sürfələr çıxır. Təzəcə çıxmış sürfələr kələm bitkisinin kök hissəsinə hərəkət edərək qidalanmağa başlayırlar. Sürfələr 20-30 gün qidalanma müddətində 3 yaş dövrü (qabıqdəyişmə) keçirilər. Bundan sonra yaşlı sürfələr kələm bitkisini tərk edərək onun ətrafında torpağa keçir və puplaşırlar. Pup mərhələsi 12-16 gün çəkir.
Yayılması
[redaktə | mənbəni redaktə et]Quba-Xaçmaz bölgəsində yayılaraq kələm bitkisinə 30-35 % zərər verir, bəzi illərdə kütləvi çoxaldıqda 50-60 %-dək zərər verdiyi müşahidə edilmişdir.