Kəndir (bitki)
| Kəndir (bitki) | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||
|
Domen: Ranqsız: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Triba: Cins: Kəndir |
||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
| ||||||||||
Kəndir (lat. Apocynum)[3] - kəndirkimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi.[4]
Çoxillik ot və yarımkollardır. Yarpaqları qarşı-qarşıya düzülür. Ağ, çəhrayı, qırmızı-bənövşəyi xırda çiçəkləri yarımçətirvarı çiçək qrupunda yerləşir. Şimali Amerika, Cənubi Avropa və Cənub-Şərqi Asiyada 6, Azərbaycanda 1 növü — sarmat kəndiri (T. sarmatiense) bitir. Bir qismi lifli, digəri kauçukverən, bəzi növləri isə dərman bitkisidir. Qafqazda geniş yayılmışdır. Kəndirə Azərbaycanda başlıça olaraq Lənkəran və Quba zonalarında təsadüf edilir. Məişətdə və təsərrüfatın müxtəlif sahələrində işlənən kəndir məmulatı son zamanlaradək qalmaqda idi. Azərbaycanda keçmişdə kəndir lifi istehsalı ev peşəsi səciyyəsi daşımışdır. XIX əsrdə kəndir lifi istehsalı kustar sənət səviyyəsinə qalxdı. Kustar kəndir istehsalının inkişafında, Azərbaycanda gəmiçiliyin və quyu üsulu ilə neft çıxarma işinin inkişafı xüsusilə mühüm rol oynamışdır.
Növləri[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Dəlikçiçəkyarpaq kəndir (Apocynum androsaemifolium L.)
- Erməni kəndiri (Apocynum armenum Pobed.) (= Trachomitum armenum (Pobed.) Pobed.)
- Kənafabənzər kəndir; Çətənə kəndiri (Apocynum cannabinum L.)
- Apocynum androsaemifolium L.
- Apocynum androsaemifolium subsp. androsaemifolium
- Apocynum androsaemifolium var. griseum (Greene) Bég. & Beloserky
- Apocynum androsaemifolium var. incanum A.DC.
- Apocynum androsaemifolium subsp. pumilum (A.Gray) B.Boivin
- Apocynum androsaemifolium var. tomentellum (Greene) B.Boivin
- Apocynum cannabinum L.
- Apocynum × floribundum Greene
- Apocynum pictum Schrenk
- Apocynum venetum L.
- Apocynum venetum subsp. armenum (Pobed.) ined.
- Apocynum venetum subsp. basikurumon (H.Hara) ined.
- Apocynum venetum subsp. lancifolium (Russanov) ined.
- Apocynum venetum subsp. russanovii (Pobed.) ined.
- Apocynum venetum subsp. sarmatiense (Woodson) ined.
- Apocynum venetum subsp. scabrum (Russanov) ined.
- Apocynum venetum subsp. tauricum (Pobed.) ined.
- Apocynum venetum subsp. venetum
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ Endress M., Liede S., Meve U. An updated classification for Apocynaceae (ing.). // Phytotaxa Magnolia Press, 2014.Vol. 159, Iss. 3. P. 175–194. ISSN 1179-3155; 1179-3163 doi:10.11646/PHYTOTAXA.159.3.2
- ↑ Linney K. Genera plantarum eorumque characteres naturales, secundum numerum figuram, situm, & proportionem omnium fructificationis partium. 5 Stokholm: 1754. səh. 101. doi:10.5962/BHL.TITLE.746
- ↑ Nurəddin Əliyev. Azərbaycanın dərman bitkiləri və fitoterapiya. Bakı, Elm, 1998.
- ↑ Elşad Qurbanov. Ali bitkilərin sistematikası, Bakı, 2009.