Kərpicvari qarğa soğanı
Kərpicvari qarğa soğanı - (lat. Gladiolus imbricatus L.) Süsənkimilər – (İridaceae Juss.) fəsiləsinə aid bitki növü. [1]
IUCN Qırmızı Siyahısına görə növün kateqoriyası və statusu “Nəsli kəsilməyə həssas olanlar” kateqoriyasına aiddir –VU A2c. Azərbaycanın nadir növüdür.[2]
Qısa morfoloji təsviri
[redaktə | mənbəni redaktə et]Çoxillik, düz gövdəli (hündürlüyü 50 sm), yaşıl bitkidir. Yarpaqlar xətvari, 5-5,5 mm enindədir. Çiçəkyanlığı 2-2,5 sm uzunluğunda, tünd-bənövşəyi rənglidir.Tərəfləri küt, tərs – oval, yuxarı və aşağı tərəfi eyni uzunluqdadır. Erkəkcik sapı tozcuqdan bir qədər uzun, ağızcıq tərs – neştərşəkillidir [3]
Bioloji, ekoloji və fitosenoloji xüsusiyyətləri
[redaktə | mənbəni redaktə et]Çiçəkləmə may, meyvə əmələ gətirmə iyul aylarına təsadüf edir. Soğanaqla və toxumla çoxalır. Dekorativ bitkidir [3][4]
Yayılması
[redaktə | mənbəni redaktə et]Böyük Qafqazın Quba hissəsi və şərqi [3][4][5].
Sayı və tendensiyası
[redaktə | mənbəni redaktə et]Populyasiyalarında azalma (30%) tendensiyası müşahidə olunur .
Məhdudlaşdırıcı amillər
[redaktə | mənbəni redaktə et]Antropogen və zoogen amillər [4]. Əhali tərəfindən intensiv yığılması, otarılma və tapdalanma nəticəsində yayılma sahəsi məhdudlaşır.
Mühafizə tədbirləri
[redaktə | mənbəni redaktə et]Xüsusi mühafizə tədbirləri görülməyib. Yeni yayılma ərazilərinin axtarılması, yasaqlıqların salınması vacibdir.
Sinonimləri
[redaktə | mənbəni redaktə et]Gladiolus apterus Klokov.
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ Azərbaycan Respublikasının Qırmızı Kitabı. Nadir və nəsli kəsilməkdə olan bitki və göbələk növləri, II nəşr, Bakı-2013
- ↑ http://redbook.az/?options=project&id=K%C9%99rpicvari%20qar%C4%9Fa%20so%C4%9Fan%C4%B1[ölü keçid]
- ↑ 1 2 3 1. Флора Азербайджана, 1952
- ↑ 1 2 3 2. İbadlı O.V. 2004
- ↑ 3. Конспект флоры Кавказа, 2006