Kağız kağızağacı
| Kağızıağac | |||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Broussonetia papyrifera | |||||||||||||||||
 | |||||||||||||||||
| Elmi təsnifat | |||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||
| Elmi adı | |||||||||||||||||
| Broussonetia papyrifera | |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
Kağızıağac (lat. Broussonetia papyrifera)[1] - kağızağac cinsinə aid bitki növü.[2]
Təbii yayılması:[redaktə | mənbəni redaktə et]
Vətəni Çin və Yaponiyadır
Botaniki təsviri:[redaktə | mənbəni redaktə et]
Hündürlüyü 12 m-ə çatan, sıx çətirli ağac və ya koldur. İkievli bitkidir. Gövdəsinin qabığı qırmızımtıl-boz rəngdədir. Budaqları yoğun və nisbətən qısadır. Yarpağın uzunluğu 3-5 sm, eni 1-3 sm-ə çatıb, növbəli və ya spiral şəklində düzülmüş, tamkənarlı və ya üç dilimlidir. Yarpağın əsas hissəsi ürəkvari, dərin oyuğa malikdir. Yarpağın üst tərəfi, cod, tünd yaşıl, alt tərəfi isə hamar, gümüşü-boz rəngdə, yumşaq və sıx məxmərə oxşar tükcüklərlə örtülmüşdür. Yarpaq saplağı 2-5 sm uzunluqda olur. Çiçəkləri ikicinslidir. Çiçək yatağı şar şəklindədir. Erkək çiçəkləri sırğalara toplanmış 4 hissəli çiçəkyanlığından ibarətdir. 4 erkəkciyi vardır. Tozcuqlar narıncı-qırmızı rəngdədir. Dişicikləri şarşəkilli başcığa toplanmış, silindrşəkilli bütöv və ya 4 dilimlidir. Çiçək qrupunun en kəsiyi 2 sm, meyvəyanlığı isə 2-3 sm uzunluqdadır. May ayında çiçəkləyir. Meyvəsi şarşəkilli, qırmızı-çəhrayı rəngdə, şirin, şirəli olub, sentyabr ayında yetişir.
Ekologiyası:[redaktə | mənbəni redaktə et]
Torpağa çox tələbkar deyil, qumsal, yüngül gilli, şoran torpaqlarda yaxşı inkişaf edir.
Azərbaycanda yayılması:[redaktə | mənbəni redaktə et]
Abşeron, Göyçay, Kürdəmir, Gəncə rayonlarında və Kür-Araz ovalığında, bağ və parklarda yaşıllaşdırmada istifadə edilir.
İstifadəsi:[redaktə | mənbəni redaktə et]
Meyvə və yarpaqları dekorativ görünüşlüdür, tək-tək və qrup əkinlərində, çay kənarlarında torpaqların bərkidilməsində istifadə edilir. Cavan budaqların oduncaq liflərindən, borularından parça, ayaqqabı və müxtəlif növ kağızlar hazırlanır.
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ Nurəddin Əliyev. Azərbaycanın dərman bitkiləri və fitoterapiya. Bakı, Elm, 1998.
- ↑ Elşad Qurbanov. Ali bitkilərin sistematikası, Bakı, 2009.
http://dendrologiya.az/?page_id=112 Arxivləşdirilib 2019-11-17 at the Wayback Machine Azərbaycan Dendroflorası III cild-Bakı:"Elm",2016,400 səh. T.S.Məmmədov
Məlumat mənbələri[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Tofiq Məmmədov, Elman İsgəndər, Tariyel Talıbov. "Azərbaycanın Nadir Ağac və kol bitkiləri", Bakı: "Elm", 2014, 380 səh.
İstinad[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Флoрa Aзeрбaйджaнa. т.5. 1954; Флoрa Kaвkaзa. т.5. 1954;
- Azərbaycanın ağac və kolları. I cild. 1961;
- Azərbaycan flora-sının konspekti. I-III cildlər. 2005; 2006; 2008;
- Tofiq Məmmədov, Elman İsgəndər, Tariyel Talıbov. Azərbaycanın nadir ağac və kol bitkiləri", Bakı: "Elm", 2014, 380 səh