Kaşalot
| Kaşalot | |||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Physeter macrocephalus | |||||||||||||||||||||||||||||||
 | |||||||||||||||||||||||||||||||
| Elmi təsnifat | |||||||||||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
| Elmi adı | |||||||||||||||||||||||||||||||
| Physeter macrocephalus Linnaeus, 1758 | |||||||||||||||||||||||||||||||
| Sinonimlər | |||||||||||||||||||||||||||||||
| Mühafizə statusu | |||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||
Kaşalot (lat. Physeter catodon; Physeter macrocephalus) — balinalar dəstəsinin dişli balinalar yarımdəstəsinə aid iri dəniz məməlisi növü.
Görünüşü[redaktə | əsas redaktə]
Yetkin erkəklərinin uzunluğu 20 m, kütləsi 50 t-a çatır. Dişilərin 11–13 m. Bədən forması damcıvaridir. Başı nəhəngdir, erkəklərdə bədənin 1/3, dişilərdə 1/4 çatır, öndən kütdür. S -formalı cütsüz nəfəs borusu başın ön hissəsində, orta xətdən solda yerləşir. Baş bədəndən az-sezilən boyunla ayrılır. Sinə üzgəcləri qısa, enli, yumruvaridirlər.Quyruq üzgəclərinin bıçaqları böyük, bir-birindən dərin oyma ilə ayrılırlar. Bel üzgəci alçaq və qozbelvaridir. Onun arxasında 2-6 daha alçaq təpəcik yerləşir. Bədən rəngi bir cürədir, qara-palıdı, ya da tünd-bozdur. Qarnı bir qədər açıqdır. Üstündə qeyri-doğru formada ləkə var. Dişləri payacıqvaridir və 27 sm. çata bilər. Onlar, adətən, ancaq aşağı çənədə olur, sayları isə çənənin hər hissəsində 17 dən 29 qədər olur.
Miqrasiya[redaktə | əsas redaktə]
Bütün okeanlarda yayılıb. İliq və mülayim sulara üstünlük verirlər. Şimal yarımkürəsində yayda şimala, qışda isə cənuba miqrasiya edirlər(Cənub yarımkürsəində-əksinə)
Qidalanması[redaktə | əsas redaktə]
Əsasən başayaqlı molyusklarla qidalabırlar, daha çox kalmarlarla, daha az dərəcədə balıqla. Şikarın dalınca böyük dərinliyə dala bilirlər( 1000 metrdən çox) və orada 15-60 dəqiqə ola bilirlər.
Cütləşmə və balalama[redaktə | əsas redaktə]
Cütləşmələri çox vaxt aparır. Yeni doğulmuş balalar il boyu olur. Onun piki yaz-yay vaxtına düşür. Hamiləlik ayrı-ayrı alimlərin fikrinə görə 10-12 dən 16-17 aya qədər olur. Balalama əsasən daha aşağı enlərin isti sularında baş verir. Bir bala gətirirlər. Cinsi yektinliyə dişilər 4, erkəklər 4-5 yaşlarında çatırlar.
Ovlanması[redaktə | əsas redaktə]
Müharibədən sonrakı illərdə intensiv ov nəticəsində sayı kəskin azalmışdır. Atklantikada kaşalot ovu 1979 ildən dayandırılıb, Sakit okeanın şimal hissəsində 1984-cü ildən.
Mənbə[redaktə | əsas redaktə]
В.Е. Соколов. Редкие и исчезающие животные. Млекопитающие. Москва "Высшая школа" 1986 səh. 239