Kamboca üsyanı (1820)
| Kamboca üsyanı | |
|---|---|
| Tarix | 1820 |
1820-ci il Kamboca üsyanı[1] — Kambocada Kay adlı rahibin başçılıq etdiyi vyet əleyhinə üsyan.
1819-cu ildə khmer işçiləri Vyetnam Vinh Te kanalını yenidən qurmağa məcbur olmuşduar. Khmer işçiləri ağır iş şəraitində istismar edilmiş, bu da kanalın tikintisi zamanı yorğunluqdan və nəticədə xəstəlikdən minlərlə insanın ölümünə səbəb olmuşdur. Fövqəltəbii güclərə sahib olduğunu iddia edən, əslən Vatsambaurdan olan rahib Kay vyetnamlılara qarşı üsyan qaldırmışdır.[2]
Kay khmerlər üçün müqəddəs Baphnumu tutmuş[3] və özünü kral elan etmişdir. Onun ardıcıllarının çoxu Teynin ətrafındakı ərazidə xidmətə götürülmüşdür.[4] Bir çox buddist rahiblər onun qüvvələrinə qoşularaq vyetnamlıları öldürmüşdür.[5] Üsyançılar Pnompenə doğru yürüş etmiş,[6] üç Kamboca generalı – Tyaophraya Tey, Narin Kol və Nayke onlara qoşulmuşdur.[7] Kral II Anq Tyan paytaxtdan qaçmaq istəmiş, kömək almaq üçün Sayqona məktub göndərmişdir. Vyetnam ordusu üsyançıları məğlub etmiş, onların çoxunu öldürmüşdür. Kay qaçmağa nail olmuş,[6] lakin bir çox rahiblə birlikdə təqib olundu və öldürülmüşdür.[4]
Tyaophraya Tey, Narin Kol və Nayke də daxil olmaqla digər liderlər təslim olmaq məcburiyyətində qalmışdır. Onlar Pnompen və Sayqonda edam edilmişdir.[3]
Mənbə
[redaktə | mənbəni redaktə et]İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ Chandler, 1975. səh. 16
- ↑ Thi Dieu Nguyen. The Mekong River and the struggle for Indochina: water, war, and peace. Greenwood Publishing Group. 1999. səh. 19. ISBN 0-275-96137-0.
- ↑ 1 2 Chandler, 2008. səh. 145
- ↑ 1 2 Harris, 2005. səh. 44–45
- ↑ Chandler, 1975. səh. 22
- ↑ 1 2 Chandler, 1975. səh. 19
- ↑ Chandler, 1975. səh. 18
Ədəbiyyat
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Chandler, David P. "An Anti-Vietnamese Rebellion in Early Nineteenth Century Cambodia: Pre-colonial Imperialism and a Pre-Nationalist Response". Journal of Southeast Asian Studies. 6 (01). 1975. doi:10.1017/S0022463400017070.
- Chandler, David P. A history of Cambodia (4th). Westview Press. 2008. ISBN 0813343631.
- Harris, Ian. Cambodian Buddhism, History and Practice (PDF). University of Hawaii Press. 2005. ISBN 0-8248-2765-1.