KazCosmos
Qazaxıstan Respublikasının Milli Kosmik Agentliyi, həmçinin KazCosmos kimi də tanınır və rəsmi olaraq 27 Mart 2007-ci ildə qurulmuşdur.[1]
Tarix[redaktə | mənbəni redaktə et]
[redaktə | mənbəni redaktə et]
7 yanvar 2000-ci ildə Qazaxıstan hökuməti kosmonavt korpusu yaratmağı qərara aldı.[2] O dövrdə artıq iki qazax kosmonavtı, 1991-ci ildə Toktar Aubakirov və Talgat Musabayev (1994, 1998; sonralar 2001) kosmosa uçmuşdular. [3] Bu sahədə çalışmaq üçün 2000 namizəd arasından yalnız iki nəfər, 2002-ci ildə Aidyn Aimbetov və Muxtar Aymaxanov seçilmişdi.[4] Ulduz şəhərinə Təlimə göndərilən iştirakçılar 2003-cü ildən 2009-cu ilədək dünya maliyyə böhranının kosmosa uçuşunu qeyri-müəyyən bir müddətə təxirə salındığına görə 2009-cu ildə KazCosmos'da işləməyə qayıtdılar.[5] Aymaxanov kosmonavt karyerasını davam etdirmək və Rusiya vətəndaşı olmaq üçün 2012-ci ildə Qazaxıstandan ayrıldı.[6] Aimbetov hələ 2015-ci ilin aprelində kosmik uçuşlara hazır idi. O, 2015-ci ilin iyun ayında, Soyuz TMA-18M / Soyuz TMA-16M-də uçmaqdan imtina edən Sarah Brightmanın yerinə seçildi. O, 2 sentyabr 2015-ci ildə Baikonurdan havaya qalxdı, Beynəlxalq Kosmik Stansiya ilə əlaqə qurdu və 11 sentyabr 2015-ci ildə, 10 gün kosmosda qaldıqdan sonra Qazaxıstan Çölünə enərək geri döndü. [7] [8]
Peyklər[redaktə | mənbəni redaktə et]
18 iyun 2006-cı ildə Qazaxıstanın müstəqil uçuş kosmik əməliyyatlarının başlanğıcını bildirən rabitə peyki KazSat-1 Baikonur Kosmodromundan buraxıldı. [9]2008-ci ildə peyklə əlaqə sona çatdı və itirildiyi elan edildi.[10] Növbəti planlaşdırılan peyk KazSat-2 bir neçə gecikmə yaşadı, lakin 16 iyul 2011-ci ildə bir Proton raketinin göyərtəsinə buraxıldı. KazCosmos, 21 iyun 2011-ci il tarixində ISS-Reşetnev və Thales Alenia Space Italy ilə KazSat-3 adlı üçüncü telekommunikasiya peyki üçün müqavilə imzaladı və 2014-cü ildə işə salındı.[11]
Əməliyyatlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
Agentliyin rəhbəri Talqat Musabayev, Rusiyanın "Mir" kosmik stansiyasında iki uzun müddət qalma da daxil olmaqla üç kosmik uçuş veteranıdır. Musabayev deyir ki, Qazaxıstanda olan Baikonur Kosmodromu, Rusiya və Qazaxıstan kosmik proqramları arasındakı əməkdaşlığın əsas hissəsidir. Ruslar hələ də Baikonur'u uçuş üçün çox istifadə edirlər.
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ ""PM introduced new head of Kazakh National Space Agency"". 2021-11-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-07-04.
- ↑ "Kazcosmos news". 2015-09-07 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-07-04.
- ↑ "Kazakhstan's Third-Ever Cosmonaut to Replace Pop Star Brightman on ISS Mission" Arxivləşdirilib 2016-03-03 at the Wayback MachineThe Moscow Times.
- ↑ "Aidyn Aimbetov: Flying into the Space is not Buying a Theater Ticket" Akimat of Astana.
- ↑ Sara Kabikyzy (11 September 2009). . "A. Aimbetov appointed Advisor to Kazkosmos Chairman" Arxivləşdirilib 2021-12-29 at the Wayback Machine
- ↑ Anatoly Zak (22 June 2015). . "Kazakh cosmonaut to replace Brightman on space station trip" Arxivləşdirilib 2021-07-09 at the Wayback Machine
- ↑ Irene Klotz (11 September 2015).. "Record-setting cosmonaut, two visiting crewmen head home from space station"
- ↑ Chris Gebhardt (3 September 2015). "Soyuz TMA-18M docks to increase ISS crew size to nine" Arxivləşdirilib 2017-09-06 at the Wayback Machine
- ↑ ""BAIKONUR IS STILL THE CORE OF KAZAKH-RUSSIAN COOPERATION IN SPACE"". 2021-12-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-07-04.
- ↑ "KazSat" russianspaceweb.com.
- ↑ "First ILS Proton Shared Launch with the KazSat-2 Satellite - Kazkosmos"