Kleptokratiya
Kleptokratiya (qədim yunanca κλέπτειν – oğurlamaq və κράτος – hökmranlıq sözündən götürülüb) – “Oğruların hakimiyyəti” deməkdir. [1] Öz şəxsi zənginliyini və siyasi gücünü artırmaq üçün öz ərazisinin insanları və təbii sərvətlərini istismar etmək səlahiyyətlərini istifadə edən korrupsiyalı liderlərin (kleptokratlar) rəhbərlik etdiyi bir hökumətdir. Tipik olaraq, bu sistem daha geniş əhalinin hesabına pul vəsaitlərinin mənimsənilməsini nəzərdə tutur. [2][3]
Xüsusiyyətləri[redaktə | mənbəni redaktə et]
Kleptokratiya ümumiyyətlə diktaturalar, oliqarxlar və ya xarici nəzarətin qeyri-mümkün olduğu və ya mövcud olmadığı digər avtoritar və nepotist hökumətlərlə əlaqələndirilir. Nəzarətin olmaması kleptokratik vəzifəli şəxslərin həm dövlət fondlarının tədarükü, həm də həmin vəsaitlər üçün ödəniş vasitəsini idarə etməsi bacarığından istifadəsinə gətirib çıxara bilər. Kleptokratik hökümətlər tez-tez ölkənin xəzinəsindən şəxsi rifah mənbəyi kimi istifadə edirlər, əldə edilən gəlirləri lüks həyata xərcləyirlər. Bir çox kleptokratik rəhbərlər gizli şəkildə dövlətdən pul çıxararaq, gizli şəkildə xarici ölkələrdəki bank hesablarına köçürürlar.[4]
Soyğunçuluq, işğal edilmiş torpaqları qənimətə və soyğuna uğrayır. Belə dövlətlər qonşuları ilə davamlı müharibədədirlər və ya vergiyə cəlb edilə bilən hər şeyi öz məqsədləri üçün istifadə edirlər. [5]
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ "Arxivlənmiş surət". 2020-11-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-01-23.
- ↑ "kleptocracy". Dictionary.com Unabridged. n.d. November 12, 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: November 1, 2016.
- ↑ "Kleptocracy". The Oxford English Dictionary. Oxford University Press. 1st ed. 1909.
- ↑ Robinson; və b. "KLEPTOCRACY AND DIVIDE-AND-RULE: A MODEL OF PERSONAL RULE". 15 November 2017. 24 May 2012 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 15 November 2017. (#explicit_et_al); (#invalid_param_val)
- ↑ "Collapse of Rome | The official Derrick Jensen site". www.derrickjensen.org (ingilis). 2019-06-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-11-15.
Həmçinin bax[redaktə | mənbəni redaktə et]
Xarici keçidlər[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Machan, Tibor. Kleptocracy // In Hamowy, Ronald (ed.). The Encyclopedia of Libertarianism. Thousand Oaks, CA: SAGE; Cato Institute. 2008. 272–73. doi:10.4135/9781412965811.n163. ISBN 978-1412965804. LCCN 2008009151. OCLC 750831024.