Leopard 2 üçün mənbəyə bax

{{Silah
|adı                             = Leopard 2
|şəkil                           = Leopard 2 A5 der Bundeswehr.jpg
|başlıq                          = Leopard 2A5
|mənşəyi                         = {{bayraq|Almaniya}} [[Qərbi Almaniya]] 
|növü                            = Əsas döyüş tankı
<!--Növ seçimi-->
|is_vehicle                      = yes
|is_artillery                    = yes
<!--İstehsal tarixçəsi-->
|istismar                        = [[1979]]- davam
|istifadə_edən_ölkə(lər)         = 
|istifadə_edildiyi_müharibə(lər) = [[Kosovo müharibəsi]](1998-1999), [[Əfqanıstan müharibəsi (2001-günümüz)]]
|konstruktor                     = [[Krauss-Maffei|Kraus-Maffei Wegmann]]
|dizayn tarixi                   = 1970
|istehsalçı                      = [[Krauss-Maffei|Krauss-Maffei Wegmann]] <br />Maschinenbau Kiel
|istehsal_xərci                  = $5,74 milyon (2A6)<ref>{{cite web |url=http://defense-update.com/newscast/0407/news/160407_leo2.htm |title=Canada Acquires 120 Leopard 2 Tanks from German, Dutch Surplus |access-date=2012-10-19 |archive-date=2016-12-18 |archive-url=https://web.archive.org/web/20161218201640/http://www.defense-update.com/newscast/0407/news/160407_leo2.htm |url-status=dead }}</ref>
|variantları                     = 
|konstruksiya_tarixi             = 1979- davam
<!--Ümumi xüsusiyyətləri-->
|spec_label                      = 
|növləri                         = Leopard 2, 2A1, 2A2, 2A3, 2A4, 2A5, 2A6, PSO, 2A7+
|ağırlığı                        = 62,3 ton
|uzunluğu                        = 9997 mm <small>(lülə ilə birlikdə)
|top uzunluğu                    = 2297 mm
|eni                             = 3750 mm
|hündürlüyü                      = 2790 mm
|ıülə diametri                   = 120 mm [[MG253]]
|ekipaj                          = 4 nəfər<small> (komandir, sürücü, topçu, yükləyici)
<!--Artileriya xüsusiyyətləri-->
|[[zireh]]                           = 2A6; 3-cü nəsil kompozit; yüksək keyfiyyətli polad, volfram və plastik dolduruculu keramika komponenti
|əsas_silahı                     = 120-mm [[Rheinmetall]] Rh-120 (42)
|köməkçi_silahı                  = 2 ədəd 7.62-mm MG3A1 (4750)
|motoru                          = MTU MB 873 Ka-501, 12 silindrli, Dizel,(cüt) Turbo
|motor_gücü                      = 29,7 [[at gücü]]/[[ton]]
|güc_nisbəti                     = 1500 [[at gücü]].
|ötürücü                         = 
|döyüş_başlığı                   = 
|yerdən_yüksəklik                = 
|sürəti                          = 72 km/saat<br> geriyə 31 km/saat
|yönləndirmə_sistemi             = 
|manevr                          = 
|dəqiqlik                        = 
|atış_platforması                = 
|daşıma                          = 
}}

'''Leopard 2''' [[Almaniya]] istehsalı 3-cü nəsil əsas döyüş tankıdır. Leopard 2 1970-ci illərin başlanğıcında dizayn olunmağa başlanmışdır. İlk nümunə [[1979]]-cu ildə istehsal olunub. [[İngiltərə]] və [[Fransa]] xaricində 12 Avropa ölkəsinin silahlanmasında olan tankdır. Müxtəlif variantları [[Almaniya Silahlı Qüvvələri|Alman ordusu]] tərəfindən istifadə olunur.

Tankın iki inkişaf prosesi var. '''Leopard 2A4''' tipinə qədər olanlar düz qülləyə sahib olduğu halda, '''Leopard 2A5''' variantından etibarən qüllə daha maili formaya sahibdir. Bütün variantlar elektron atəş sistemi, lazer məsafə ölçən və termal kameraya sahibdir. Bu tanklar 4 metr dərinliyindəki sulardan keçməyə və 1 metr hündürlüyündəki divarları dağıtmağa qadirdir. 1500 at gücü olan V12 motoruna sahibdir ki, bu da tankın 70&nbsp;km/s sürətlə hərəkət etməsinə şərait yaradır.

==Almaniya istehsalı “Leopard 2A6” tankı==

[[Fayl:Leopard 2 A6M.JPG|sağ|thumb|Almaniya ordusuna aid olan Leopard 2A6M]]

[[Fayl:Leo2A6M li.jpg|sağ|thumb|Almaniya ordusuna məxsus olan Leopard 2A6]]

[[Fayl:Hellenic Army - LEO2A6HEL - 7230.jpg|219px|sağ|thumb|Leopard 2A6HEL]]

İstehsalçı ölkə: [[Almaniya]]

Tip: [[Əsas döyüş tankı]]

İstehsalçı firma: Kraus-Maffei Wegmann

İstehsal tarixi: 2001 – davam edir

Xidmətə giriş ili: 2001 – günümüzə

İstehsal sayı: 500 ədəddən çox

Ekipaj: 4 nəfər

===Ölçülər===

Ağırlığı: 63 ton

Uzunluğu: 7.7 m (Lülə daxil olmaqla 10.97 m)

Lülənin uzunluğu: 5.28 m

Eni: 3.7 m

Hündürlüyü: 3 m

Klirens: 0.49 m

===Müdafiə===

Zirehi: 3-cü nəsil kompozit, homogen polad ekvivalenti ilə
Kinetik sursatlara qarşı: 700&nbsp;mm
Kumulyativ sursatlara qarşı: 1000&nbsp;mm

Sis bombaları

NBC qorunma

[[Aktiv müdafiə sistemi|Aktiv müdafiə]]: MUSS (quraşdırıla bilər)

===Performans===

Zəminə təzyiq: 0.85 kq/sm ²

Dalış dərinliyi: 1 m (şnorkelsiz), 4 m (şnorkellə)

Xəndək keçmə: 3 m

Maneə keçmə: 1.1 m

Qalxma bucağı: 30º

Mühərrik: MTU MB 873 Ka-501 dizel

Güc: 1500 [[at gücü]]
 
Yanacaq çəninin tutumu: 900 litr

Maksimal sürət: 72&nbsp;km/saat

Döyüş radiusu: 340&nbsp;km (yolda), 220&nbsp;km (yolsuzluq şəraitində)

Asqı tipi: fərdi burulma bar

Atəşi idarəetmə sistemi: EMES-15/FLT-2

===Optik sistemlər===

Komandirin optik və idarəetmə sistemi: PERİ-R17

Panoramik baxış sistemi: Carl Zeiss 2 dəfə və 8 dəfə böyütmə

===Silahlanma===

Əsas silahı: 120&nbsp;mm Rheinmetal “L55” hamarlüləli top

Kalibr: 120&nbsp;mm

Lülənin qalxma bucağı: –8º... +18º
 
Üfüqi tuşlama bucağı: 360º

Mərminin başlanğıc sürəti: 1800 metr/saniyə

Atış tezliyi: 8 atış/dəqiqədə

Atəş məsafəsi: 2&nbsp;km

TƏİR “Lahat”: 6&nbsp;km (sürəti: 285-300 metr/saniyə)

Maksimal atəş məsafəsi: 8&nbsp;km

Döyüş sursatı: 42 ədəd

Köməkçi silahları: 2 ədəd 7.62&nbsp;mm “MG3” pulemyotu

Kalibr: 7.62&nbsp;mm

Mərmi: 7.62x51 mm [[NATO]]

Atış tezliyi: 1000-1300 atış/dəqiqədə

Güllənin başlanğıc sürəti: 820 metr/saniyə

Atəş məsafəsi: 1.2&nbsp;km

Maksimal atəş məsafəsi: 3.75&nbsp;km

Mərmi sayı: 4750 ədəd

===İstifadə edən ölkələr===

* {{GER}}
* {{CAN}}
* {{GRE}}
* {{FIN}}
* {{NED}}
* {{POR}}
* {{SPA}}
* {{TUR}}
* {{POL}}
* {{UKR}}

== Tarixi ==
Tankın inkişafını 2 dövrə ayırmaq olar. Leopard 2A4 tipinə qədər istehsal edilənlər düz lüləli, Leopard 2A5 tipindən sonrakılar isə əyimli lüləli istehsal edilib.
SSRI istehsalı olan 2-ci nəsil tanklara qarşı yeni bir döyüş tankına ehtiyac duyulduğunu anlayan Almaniya 1970-ci ildə Leopard tankına yeni top - Rheinmetall L44 əlavə etdi. Lakin sonralar ABŞ ilə birlikdə MBT-70 tankının konstruksiyasına başladı. Bu tank mükəmməl konstruksiyaya malik idi lakin baha başa gəldiyindən istismarı dayandırıldı. 1974-cü ildə 17 prototip arasından seçilən yeni tank tipi əvvəlkindən daha mükəmməl [[zireh]]ə, böyük bir topa və geniş silah tutumuna malik idi. ABŞ 1976-cı ildə bu yeni prototip ilə maraqlandığını bəyan etdi. Almaniya ABŞ üçün bir neçə ədəd nümunə istehsal etdi. Bunların taretlərindən başqa bütün hissələri eyni idi. Taretlər ABŞ standartlarına uyğunlaşdırılmaq üçün L7A3 105-mmlik
top və Hughes atış nəzarət etmə qurğusu ilə təchiz edildi.
ABŞ-yə çatan ilk prototiplər(Leopard 2) XM1 (M1 Abrams) ilə müqayisə edildikdən sonra Leopard 2-nin atəş gücü və manevr cəhətdən XM1-dən daha öndə olduğuna qərar verildi. Lakin [[zireh]] baxımından XM1 Leopard 2-dən daha üstün idi. Bu səbəbdən ABŞ XM1 istehsalı haqqında qərar qəbul etdi. 
Lakin hazırda Leopard 2-nin konstruksiyasında dəyişiklilər edilərək daha təkmil formaya gətirilmişdir. İlk olaraq XM1-dən daha dözümlü [[zireh]] qoyuldu. Atəş dəqiqliyi hərəkətsiz 65%-dən 87%-ə, hərəkətli 30%-dən 80%-ə gətirildi. Leopard 2A5, 2A6 və Hell versiyalarında bu göstərici daha yüksəkdir.

== Dizaynı ==
Bu tanklar elektronik atış sisteminə, lazer məsafə təyin edicisinə, tamamilə stabilləşdirilmiş topa və gecəgörmə(rermal) kameralarına malikdir. 4 metr dərinliyi olan sulardan keçə bilir və şnorkel luk sayəsində suyun altında qala bilər. 1500 at gücündə V12 dizel motoru sayəsində saatda 72&nbsp;km qət edə bilir.

== Variantları ==

=== '''Leopard 2''' ===

[[Fayl:Leo2Br80.jpg|thumb|300px|Leopard 2 tankının ilk prototipi]]

Leopard 2 tankının ilk variantıdır. Bəzən digər variantlardan fərqləndirmək üçün AO olaraq da adlandırılır. Bu variant 1979-cu ilin dekabrından 1982-ci ilin martına qədər istehsal olundu və cəmi 380 ədəd tankdır. Bu tanklardan 209-u Krauss Maffei, 171-i MaK tərəfindən istehsal olundu. Ümumi təchizatına WNA-H22 elektrikli hidravlik, bir atəş idarəetmə kompüteri, bir lazer məsafə ölçən, bir külək sensoru, bir ümumi məqsədli EMES-15 teleskopu daxildir.

=== '''Leopard 2A1''' ===
İlk varianta bir neçə kiçik dəyişiklik edilmiş və termal kamera quraşdırılmışdır. İkinci partiyada 450 ədəd istehsal olunmuşdur ki, bunlardan 248-ni Krauss Maffei, digər 202-ni MaK istehsal etmişdir. 2A1 modelinin təslimatı 1982-ci ilin martında başlamış, 1983-cü ilin noyabrında başa çatmışdır.

Üçüncü partiyada 300 ədəd Leopard 2A1 1983-cü ilin noyabrı və 1984-cü ilin noyabrı arasında sifarişçiyə çatdırılmışdır.

=== Leopard 2A3  ===
4-cü partiyadır. Bu variantdan 300 ədəd istehsal olunub. Bunlardan 165-i Krauss Maffei tərəfindən, 135-i isə MaK tərəfindən 1984-cü ilin dekabrı və 1985-ci il arasında təhvil verilmişdir. Əvvəlki variantdan əsas fərqi SEM80/90 rəqəmsal radio qəbuledici əlavə olunması və sursat yükləmə qapağı ilə bağlı olmuşdur.

=== Leopard 2A4 ===
[[Fayl:Leopard 2A4 Singapore.JPG|thumb|300px| Sinqapur ordusuna məxsus olan Leopard 2A4 tankı]]

[[Fayl:POL Leopard2A4.jpg|thumb|Polşa Silahlı Qüvvələrinə məxsus olan Leopard 2A4 tankı]]

[[Fayl:Leopard 2 A4 Dresden.JPG|thumb|301x301px|Leopard 2A4 tankı. Drezden (Almaniya)]]

Leopard 2 tankları arasında ən geniş yayılmış variantdır. Görünüş cəhətdən əvvəlki 3 modellə eynidir, lakin, bir neşə dəyişiklik edilmişdir. Bu dəyişikliklərə avtomatik yanğın söndürmə sistemi, rəqəmsal atəş idarəetmə sistemi, inkişaf etdirilmiş qüllə və [[volfram]]/[[titan]] [[zireh]] aiddir. Leopard 2-lər 1985-1992 arasında 7 partiya şəklində istehsal olunmuş, əvvəlki bütün modellər standart 2A4 səviyyəsinə çatdırılmışdır. Ümumən Almaniya 2,125 ədəd, Hollandiya isə 445 ədəd bu tankdan istifadə etmişdir. İsveçrə 380 ədəd 2A4-ü '''Pz87''' adında istehsal etmişdir.

[[Fayl:Pz 87 Leopard - Seite - Schweizer Armee - Steel Parade 2006.jpg|thumb|298x298px|İsveçrə ordusuna aid Pz 87 Leopard tankı [[2006]]-cı ildə təşkil edilmiş parad zamanı]]

[[Soyuq müharibə]] başa çatdıqdan sonra, [[Almaniya]] və [[Hollandiya]] bu tankları [[NATO]] və digər müttəfiq ölkələrə uğurlu şəkildə satdı. İstehsal artığı olan tanklar [[Avstraliya]] (114), [[Kanada]] (80), [[Çili]] (140), [[Danimarka]] (51), [[Türkiyə]] (354), [[Finlandiya]] (124), [[Yunanıstan]] (183) və digər bir sıra ölkələrə satdı.

'''Leopard 2A4CAN/M''' Hollandiya ordusunda ehtiyac olmadığı üçün Kanadaya satılan Leopard 2A4 tankının [[Kanada]] tərəfindən inkişaf etdirilmiş variantıdır. Xüsusilə Əfqanıstan müharibəsi üçün nəzərdə tutulub. Bu tanklardan ilk 20 ədədi [[2010]]-cu ilin sonunda Kanada ordusuna təhvil verilmişdir. [[Kanada Silahlı Qüvvələri|Kanada ordusu]] bu tanklardan [[2011]]-ci ilin [[iyul]]una qədər Əfqanıstanda istifadə etmişdir.

'''Leopard 2A4CHL Chile'''

[[Fayl:Leopard 2A4CHL Chile.jpg|219px|sol|thumb|Leopard 2A4CL]]

=== Leopard 2A5 ===

1998-ci ilin ortalarından etibarən Alman ordusunda xidmətə daxil olmuşdur. Əsas silahı dəyişdirilərək L-55 topu quraşdırılmışdır ki, bu da tankın DM-53 APFSDS kimi daha güclü mərmilərdən istifadə edə bilməsinə şərait yaratmışdır.

[[Fayl:Leopard 2 A5 der Bundeswehr.jpg|thumb|300px|Leopard 2A5 tankı]]

[[Fayl: Leopard 2A5.jpg|thumb|300px|[[Almaniya Silahlı Qüvvələri]] nə məxsus olan Leopard 2A5 tankı]]

=== Leopard 2A6 ===
[[Fayl:German Army Leopard 2A6 tank in Oct. 2012.jpg|thumb|302x302px|Alman ordusuna aid Leopard 2A6 tankı.]]

120&nbsp;mm yivsiz top, köməkçi motor, mina qoruma sisteminə sahibdir. Kanada Hollandiyadan 40 ədəd Leopard 2A6 almaq istədiyini bildirmiş, bu tanklar 2007-ci ildə təhvil verilmişdir.

'''Leopard 2A6M''' Standart 2A6 variantının inkişaf etdirilmiş variantıdır. Heyətin sağ qalma şansını artırmaq üçün bir sıra əlavələr edilmişdir.

'''Leopard 2A6 HEL''' 2003-cü ildə Yunan ordusu tərəfindən sifariş olunmuşdur. 2006-2009-cu illər aralığında 170 tank təhvil verilmişdir.

'''Leopard 2E''' İspaniya və Almaniya orduları arasında böyük [[zireh]] qoruması olan inkişaf proqramıdır. Bununla bağlı müqavilə 1995-ci ildə imzalanmışdır. 1998-ci ildə İspaniya hökuməti 219 ədəd Leopard 2E, 12 ədəd Leopard 2ER (Buffalo) xilasedici tankı və 4 ədəd də təlim məqsədi ilə tank almağa razılaşmışdır. Müqavilənin ümumi dəyəri 2 mlrd ABŞ dollarına yaxın olmuşdur. İlk partiya 2004-cü ildə yerinə yetirilmiş, tamamı isə 2008-ci ildə yerinə yetirilmişdir.

[[Fayl:Spanish Leopard IIe tank.jpg|thumb|300px|İspaniya Silahlı Qüvvələrinə məxsus olan Leopard 2E tankı]]

'''Leopard 2PSO''' (Peace Support Operations- Sülhə dəstək əməliyyatları) şəhər daxili əməliyyatlar üçün, sülh sonrası təhlükə ilə qarşılaşma zamanı xüsusilə dizayn olunub.

=== Leopard 2A7 ===
İlk dəfə ictimaiyyətə Eurosatory 2010 zamanı göstərilmişdir. 2012-ci ildən etibarən 50 ədəd Leopard 2 tankının 2A7 səviyyəsinə çatdırılması planlaşdırılır.

== İstifadəçilər ==
[[Fayl:Leopard 2 Operators.png|thumb|right|350px|Leopard 2 istifadəçiləri<small>(göy)]]
* {{GER}}
* {{TUR}}
* {{AUS}}
* {{CAN}}
* {{GRE}}
* {{CZE}}
* {{CHI}}
* {{DEN}}
* {{FIN}}
* {{HUN}}
* {{NOR}}
* {{NED}}
* {{POL}}
* {{POR}}
* {{QAT}}
* {{SPA}}
* {{SWE}}
* {{SWI}}
* {{SIN}}
* {{SLO}}
* {{UKR}}

== İstinadlar ==
{{İstinad siyahısı}}

== Xarici keçidlər ==
{{Vikianbar kateqoriyası|Leopard 2 tanks}}
* [http://www.army-technology.com/projects/leopard/index.html Army Technology] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20040212143023/http://www.army-technology.com/projects/leopard/index.html |date=2004-02-12 }}
* [http://www.armyvehicles.dk/leopard2a5.htm Army Vehicles.DK Leopard 2A5]
* [http://www.armyvehicles.dk/leopard2a4.htm Army Vehicles.DK Leopard 2A4]
* [http://www.militaryperiscope.com/mdb-smpl/weapons/gcv/tanks/w0001000.shtml Military Periscope - Leopard 2] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20060708071204/http://www.militaryperiscope.com/mdb-smpl/weapons/gcv/tanks/w0001000.shtml |date=2006-07-08 }}
* [http://www.fprado.com/armorsite/leo2.htm Fprado.com - Leopard 2] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20100802143624/http://www.fprado.com/armorsite/leo2.htm |date=2010-08-02 }}
* [http://www.cavaleriemuseum.nl Dutch Cavalry Museum]
* [http://www.enemyforces.com/tanks/leopard2a5.htm Leopard 2A5]
* [http://www.army-guide.com/eng/product.php?prodID=1461 Army Guide Leopard 2A6]
* [http://www.haaland.info/norway/tank/index.html  Scandinavian Armor] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20060116073036/http://www.haaland.info/norway/tank/index.html |date=2006-01-16 }}

[[Kateqoriya:Tanklar]]
[[Kateqoriya:Almaniya tankları]]