Lukas paradoksu
İqtisadiyyatda Lukas paradoksu və ya Lukas tapmacası ondan ibarətdir ki, inkişaf etməkdə olan ölkələrdə bir işçiyə düşən kapital daha aşağı səviyyədə olsa da, kapital inkişaf etmiş ölkələrdən inkişaf etməkdə olan ölkələrə axışmır (kapital çatışmazlığı və nisbi əmək artıqlığı).[1]
Klassik iqtisadi nəzəriyyə kapitalın gəlirlərinin azalmasının təsiri ilə kapitalın zəngin ölkələrdən kasıb ölkələrə axacağını proqnozlaşdırır. Kasıb ölkələrin hər bir işçiyə düşən kapital səviyyəsi daha aşağıdır ki, bu da onların yoxsulluğunu qismən izah edir. Belə ölkələrdə işçi qüvvəsinə nisbətən kapital qıtlığı o demək olmalıdır ki, kapitalın yeridilməsinin gəlirliliyi inkişaf etmiş ölkələrlə müqayisədə daha yüksəkdir. Ona görə də zəngin ölkələrin investorları kasıb ölkələri investisiya üçün sərfəli kimi qəbul etməlidirlər. Amma reallıqda işlər heç də belə deyil. Zəngin ölkələrdən kasıb ölkələrə kapital axını təəccüblü dərəcədə kiçik olmuşdur.[2] Robert Lukasın 1990-cı ildə yazdığı məqalədə geniş müzakirə olunan bu sirr "Lukasın Paradoksu" adlanır.[3]
Lukasın paradoksunun nəzəri izahlarını iki kateqoriyaya bölmək olar.[4]
- Birinci qrup izahatlar daha kasıb ölkələrin əldə etdiyi kapitalın məhdudluğunu iqtisadiyyatın istehsal strukturuna təsir edən fundamental amillərin, məsələn, texnoloji fərqlər, çatışmayan istehsal amilləri, dövlət siyasəti və institusional strukturlardakı fərqlərlə əlaqələndirir.
- İkinci qrup izahatlar beynəlxalq kapital bazarındakı qüsurlara, əsasən suveren riskə (milliləşdirmə riski) və asimmetrik məlumatlara diqqət yetirir. Bir çox inkişaf etməkdə olan ölkələrdə investisiyadan gözlənilən gəlir yüksək ola bilsə də, gözlənilən gəlirlərlə bağlı yüksək qeyri-müəyyənlik səviyyəsinə görə investisiyalar oraya qoyulmur.
Həmçinin bax[redaktə | mənbəni redaktə et]
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ Lucas, Robert. "Why doesn't Capital Flow from Rich to Poor Countries?". American Economic Review. 80 (2). 1990: 92–96.
- ↑ Céline Azémar, Rodolphe Desbordes. Has the Lucas Paradox been fully explained? // Economics Letters . 121 (2). 2013-11-01. 183–187. doi:10.1016/j.econlet.2013.07.025. ISSN 0165-1765.
- ↑ "Finance and Development". Finance and Development | F&D (ingilis). 2023-09-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-09-04.
- ↑ Alfaro, Laura. "Why Doesn't Capital Flow from Rich to Poor Countries? An Empirical Investigation" (PDF). Review of Economics and Statistics. 90 (2). 2008: 347–368. doi:10.1162/rest.90.2.347. 2023-09-03 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2023-09-03.