Məmə
Məmə və ya süd vəzisi, dişi məməlilərdə süd istehsal edən və ifraz edən bir orqandır. Məmələr, süd vəziləri, yağ toxuması, qan damarları, sinirlər və limfa damarlarından ibarətdir. Məmənin ən görünən hissəsi məmə ucu (nipple) və onu əhatə edən areoladır.[1]
Anatomiya
[redaktə | mənbəni redaktə et]Məmə, aşağıdakı hissələrdən ibarətdir:
- Loblar: Süd istehsal edən vəzilərdir. Hər məmədə 15-20 lob olur.[2]
- Lobullar: Lobların içində yerləşən daha kiçik vəzilərdir. Hər lobda bir neçə lobül olur.
- Süd kanalları: Lobullardan südü məmə ucuna daşıyan kanallardır.
- Məmə ucu: Südün körpəyə verildiyi hissədir.
- Areola: Məmə ucunu əhatə edən tünd rəngli dəridən ibarət halqadır. Areola, yağ vəziləri və tük follikulları ehtiva edir.
Funksiya
[redaktə | mənbəni redaktə et]Məmələrin əsas funksiyası, yeni doğulmuş körpəni qidalandırmaq üçün süd istehsal etmək və ifraz etməkdir (laktasiya). Süd, körpənin böyüməsi və inkişafı üçün lazım olan bütün qida maddələrini ehtiva edir.
Məmələrin inkişafı
[redaktə | mənbəni redaktə et]Məmələr, qadınlarda yetkinlik dövründə estrogen və progesteron hormonlarının təsiri ilə inkişaf etməyə başlayır. Hamiləlik və laktasiya dövründə məmələr daha da böyüyür və süd istehsalına başlayır.
Məmə xəstəlikləri
[redaktə | mənbəni redaktə et]Məmələrdə ən çox görülən xəstəlik məmə xərçəngidir. Məmə xərçəngi, məmə toxumasında başlayan və bədənin digər hissələrinə yayıla bilən xərçəng növüdür. Məmələrin digər xəstəlikləri arasında mastit (məmə iltihabı), fibroadenoma (xoşxassəli şiş) və məmə kistləri yer alır.
Məmələrin qorunması
[redaktə | mənbəni redaktə et]Məmələrin sağlamlığının qorunması üçün müntəzəm özünü müayinə etmək, mammoqrafiya müayinələrindən keçmək və sağlam həyat tərzi sürmək vacibdir.
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ Gray, H. Anatomy of the Human Body (20th). Philadelphia: Lea & Febiger. 1918. ISBN 978-1587341021.
- ↑ Moore, K.L.; Dalley, A.F.; Agur, A.M.R. Clinically Oriented Anatomy (8th). Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins. 2018. ISBN 978-1496347213.