Maliyyə ili
Maliyyə ili (büdcə ili) — büdcənin qurulduğu ənənəvi dövr — müəyyən bir şəxsin (ailə, biznes, təşkilat, dövlət və s.) gəlir və xərclərinin sxemi. Fiskal ili də kimi tanının, lat. fiscus — dövlət xəzinəsi.
Maliyyə ili təqvim ili ilə üst-üstə düşməyə bilər. Məsələn, ABŞ-də federal hökumətin maliyyə ili oktyabrın 1-dən sentyabrın 30-dək davam edir, 50 ştatdan 46-da isə iyulun 1-də başlayır və iyunun 30-da başa çatır[1]. Yaponiyada maliyyə ili aprelin 1-dən martın 31-dək müəyyən edilir, Finlandiyada səhmdar cəmiyyətləri üçün nizamnamədə müəyyən edilir.
Rusiyada maliyyə ili yanvarın 1-də başlayır və dekabrın 31-də başa çatır[2]. Maliyyə ilinin hesablanması üçün bu prosedur SSRİ-də 1931-ci ildən qüvvədədir — o zaman təsərrüfat ili adı istifadə edilmişdir. 1920-ci illərdə SSRİ-də təsərrüfat ilinin hesablanmasında kənd təsərrüfatı istehsalı dövriyyəsini əhatə etmək üçün oktyabrın 1-dən sentyabrın 30-dək təsərrüfat ilinin hesablanması müəyyən edilmişdir[3].
Ölkələr üzrə maliyyə illəri[redaktə | mənbəni redaktə et]
| Ölkə/Region | Məqsəd | (İyul) | (Avq) | (Sep) | (Okt) | (Nov) | (Dek) | Yan | Fev | Mar | Apr | May | İyun | İyul | Avq | Sep | Okt | Nov | Dek | (Yan) | (Fev) | (Mar) |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Avstraliya | ||||||||||||||||||||||
| Avstriya | ||||||||||||||||||||||
| Banqladeş | ||||||||||||||||||||||
| Belçika | ||||||||||||||||||||||
| Braziliya | ||||||||||||||||||||||
| Kanada | hökumət | |||||||||||||||||||||
| corporate/şəxsi | ||||||||||||||||||||||
| Çin | ||||||||||||||||||||||
| Kosta Rika | ||||||||||||||||||||||
| Xorvatiya | ||||||||||||||||||||||
| Misir | ||||||||||||||||||||||
| Efiopiya | 8 iyul | |||||||||||||||||||||
| Fransa | ||||||||||||||||||||||
| Almaniya | ||||||||||||||||||||||
| Yunanıstan | ||||||||||||||||||||||
| Honq Konq | ||||||||||||||||||||||
| İndia | ||||||||||||||||||||||
| İndoneziya | ||||||||||||||||||||||
| İran | 21 Mart | |||||||||||||||||||||
| İsrail | ||||||||||||||||||||||
| İtaliya | ||||||||||||||||||||||
| Japan | hökumət/korporativ (tipik) | |||||||||||||||||||||
| şəxsi | ||||||||||||||||||||||
| Kenya | ||||||||||||||||||||||
| Mexico | ||||||||||||||||||||||
| Moldova | ||||||||||||||||||||||
| Nepal | 16 iyul | |||||||||||||||||||||
| Netherlands | ||||||||||||||||||||||
| New Zealand | hökumət | |||||||||||||||||||||
| corporate/şəxsi | ||||||||||||||||||||||
| Norveç | ||||||||||||||||||||||
| Pakistan | ||||||||||||||||||||||
| Portuqaliya | ||||||||||||||||||||||
| Qətər | ||||||||||||||||||||||
| İrlandiya Respublikası | ||||||||||||||||||||||
| Rumıniya | ||||||||||||||||||||||
| Rusiya | ||||||||||||||||||||||
| Sinqapur | hökumət | |||||||||||||||||||||
| şəxsi | ||||||||||||||||||||||
| Cənubi Afrika | ||||||||||||||||||||||
| Cənubi Koreya | ||||||||||||||||||||||
| İspaniya | ||||||||||||||||||||||
| İsveç | şəxsi | |||||||||||||||||||||
| korporativ | ||||||||||||||||||||||
| İsveçrə | ||||||||||||||||||||||
| Tayvan | ||||||||||||||||||||||
| Tayland | ||||||||||||||||||||||
| Türkiyə | ||||||||||||||||||||||
| Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri | ||||||||||||||||||||||
| Birləşmiş Krallıq | şəxsi | 6 Aprel | ||||||||||||||||||||
| korporativ/hökumət | ||||||||||||||||||||||
| ABŞ | federal | |||||||||||||||||||||
| əksər dövlətlər | ||||||||||||||||||||||
| korporativ/şəxsi | ||||||||||||||||||||||
| Ölkə/Region | Məqsəd | (iyul) | (avqust) | (sentyabr) | (oktyabr) | (noyabr) | (dekabr) | Yanvar | Fevral | mart | aprel | may | iyun | iyul | avqust | Sentyabr | Oktyabr | noyabr | dekabr | (Yanvar) | (fevral) | (Mart) |
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ "Basic Information About Which States Have Major Taxes and States' Fiscal Years". National Conference of State Legislatures. 2012-07-13. 2018-06-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-06-19.
- ↑ Статья 12 Arxivləşdirilib 2009-04-26 at the Wayback Machine Бюджетного кодекса Российской Федерации
- ↑ "(СЗ СССР 1930 г. № 49, ст. 510) О переносе начала хозяйственного года с 1 октября на 1 января. | Проект «Исторические Материалы»". istmat.info. 2017-02-15 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-03-16.